Πέμπτη 4 Αυγούστου 2022

Πύλος, Ιούλιος 2022

«Πολύ κουρασμένοι εφθάσαμεν κατά τις 8 το εσπέρας εις Ναβαρίνω, επί του ωραιότερου κόλπου του κόσμου. Πόλις ωραία και καθαρά, λαμπρά πλατεία με μεγίστας πλατάνας.», Ερρίκος Σλήμαν 1874!

Το πρώτο σκέλος της φετινής βόλτας μας στη Μεσσηνία με βάση και τόπο διαμονής μας την Πύλο.

Πιέστε εδώ… αν ενδιαφέρεστε να δείτε φωτογραφίες, βίντεο και να διαβάσετε τα σχόλιά μας από το δεύτερο σκέλος της φετινής βόλτας μας στη Μεσσηνιακή Μάνη τον Ιούλιο του 2022.

Ξεκινήσαμε από την Κηφισιά στις 05:30 το πρωί της Παρασκευής 1ης Ιουλίου, με πρώτο προορισμό την Παλιά Μονή Βουλκάνου ψηλά στον λόφο και δεύτερο την Αρχαία Μεσσήνη για να αποφύγουμε το περπάτημα τις ζεστές ώρες της ημέρας. Τα αυτοκίνητα λίγα τα διόδια πολλά.

Για διόδια από Κηφισιά προς Αρχαία Μεσσήνη και στην επιστροφή από Καλαμάτα - Ναό Επικούριου Απόλλωνα - Κηφισιά, πληρώσαμε 31,55€.


Μας άρεσαν…
Η θέα ψηλά από τη Παλαιά Μονή Βουλκάνου.
Η Αρχαία Μεσσήνη.
Το ανακαινισμένο Ανδρομονάστηρο και η λεπτομερής δωρεάν ξενάγηση από τον παθιασμένο υπάλληλο του Υπουργείου πολιτισμού.
Το Ανάκτορο του Νέστορα με το σύγχρονο στέγαστρο και τους διαδρόμους που κρέμονται από αυτό και αιωρούνται πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο!
Ο «Τάφος του Πολεμιστή» πίσω από τον χώρο στάθμευσης του Ανακτόρου του Νέστορα.
Η Πύλος.
Η παραλία της Μεθώνης και το Μπούρτζι στο Κάστρο της.
Το Νιόκαστρο από ψηλά και από μέσα. Από τα πιό καλοδιατηρημένα κάστρα που έχουμε περπατήσει.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πύλου μέσα στο Νιόκαστρο και η λεπτομερής δωρεάν ξενάγηση από την φύλακα.
Τα πρωινά χρώματα και η θέα στο Τσιχλί Μπαμπά και στη Σφακτηρία.
Η θέα στον κόλπο του Ναβαρίνου και στη Σφακτηρία από τα εμπρός δωμάτια του Ξενοδοχείου Καραλής.
Η βραδινή βόλτα στην περατζάδα της Γιάλοβας.
Ο καταρράκτης Καλαμάρη.
Η παραλία της Βοϊδοκοιλιάς είτε από ψηλά είτε από την αμμουδιά.
Οι παραλίες – αμμουδιές οι περισσότερες – από Ρωμανό μέχρι Στόμιο.
Η αμμουδιά Περούλια.
Το πέρασμα μέσα από τα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης της Κορώνης.
Ο Ναός του Επικούριου Απόλλωνα.

Δεν μας άρεσαν…

Το κάστρο της Ανδρούσσας.
Το κλειστό – λόγω ανακαίνισης – μουσείο της Χώρας.
Η έλλειψη πιο λεπτομερούς σήμανσης στο Πολυλίμνιο ή κάποιος «χάρτης» που θα έδειχνε τις λίμνες και τους καταρράκτες.
Ο καθαρισμός μέρος της βλάστησης στα «μονοπάτια» του Πολυλίμνιου, ώστε να μπορεί κι ο απλός περιπατητής να δεί τις λιμνούλες και τους καταρράκτες χωρίς τον κίνδυνο να γκρεμοτσακιστεί στην προσπάθειά του να τις πλησιάσει.
Στην προσπάθειά μας να βγούμε στην αμμουδιά δίπλα και βόρεια του Costa Navarino, την 1η φορά μπήκαμε σε εργοτάξιο πολυτελούς βίλας και τη δεύτερη βρήκαμε κλειστή συρμάτινη πόρτα με λουκέτο!
Το λιμανάκι της Μαραθόπολης γεμάτο μεγάλα τσιμεντένια μπλοκ.
Η Garmin(α) – το gps μας – που δεν μας βρήκε τον Ασκητή.
Το… τσαντίρι που έχουν – χρόνια τώρα – καλύψει τον εντυπωσιακό ναό του Επικούριου Απόλλωνα.
Οι πανάκριβες τιμές των καυσίμων.


Οι φωτογραφίες μου ήταν καλύτερες σ’ αυτό το σκέλος του ταξιδιού.

Τα περισσότερα βίντεο της Nikon με τον βαρύ φακό της Tamron, τά ‘κοψα λόγω κραδασμών και μη οριζόντιου ορίζοντα - δεν βλέπω τίποτα στην οθόνη της μηχανής όταν έχει ήλιο.

Τα βίντεο από το drone – οθόνη και χειριστήριο πάντα σε σκιερό μέρος – ήταν εντυπωσιακά. Θα πάρετε μία γεύση στο βίντεο. Κρίμα που τα περισσότερα από αυτά τα έκοψα για να μην αυξήσω υπερβολικά τη διάρκεια του βίντεο.

Οι αντανακλάσεις στο παρμπρίζ και τα πολλά χαμένα κορμιά των εντόμων που τερμάτιζαν άδοξα τη ζωή τους πάνω του – παρά τους σχολαστικούς καθαρισμούς μου κάθε πρωί – αχρήστεψαν τα βίντεο της GoPro από μέσα. Λυπήθηκα για το βίντεο της διάσχισης της Κορώνης. Στην διάσχιση της Πύλου στερέωσα τη GoPro εξωτερικά στο παρμπρίζ με τηλεχειρισμό από το κινητό. Ακόμα και το πρωί με τον ήλιο κόντρα, το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό.

Για τα βίντεο με τα πλεούμενα στον κόλπο του Ναβαρίνου χρησιμοποίησα τον μεγάλο τηλεφακό χωρίς τρίποδο, στο χέρι. Έβαλα τα πιο σταθερά τμήματα.

Καύσιμα… Πρατήρια βενζίνης πολλά μεν πανάκριβα δε!
Τιμές στις 30 Ιουνίου 2022. 
Πύλος – Cyclon 2.439€, προς Καλαμάτα–ΕΚΟ 2.429€, Σουληνάρι – Ελίν 2.446€, Γιάλοβα – Avin 2.469€, Γιάλοβα – Shell 2.430€, Γιάλοβα – Aegean 2.460€, Πετροχώρι – Revoil 2.437€, Πετροχώρι – KMoil 2.439€, Μεσοχώρι – KMoil 2.449€, Μαυροβούνι – ΕΚΟ 2.450€,  Στούπα – KMoil 2.570€, Άγ. Νικόλαος – KMoil 2.620€! Αρεόπολη – EKO 2.419€

Συνολικά - και τις 8 ημέρες - διανύσαμε 1.542 χλμ. Καταναλώσαμε 244,63 λίτρα απλής αμόλυβδης βενζίνης με μέσο όρο 15,86 λίτρα ανά 100 χλμ και πληρώσαμε 585€! Στη Γιάλοβα γεμίσαμε με 2,430€ το λίτρο (Shell), στη Βέργα 2,377€ το λίτρο (Avin) και στην Κηφισιά 2,319€ το λίτρο (EKO). Η ακριβότερη τιμή που είδαμε ήταν 2,625€ το λίτρο σε πρατήριο της KMoil κοντά στη Στούπα.
Τον Ιούλιο του 2021 – στη Μάνη και συγκεκριμένα στην Αρεόπολη - είχαμε γεμίσει με 1,693€ το λίτρο και 1,688€ στην Κηφισιά. Θεωρητικά με την περσινή τιμή των 1,693€ το λίτρο x 244,63 λίτρα που καταναλώσαμε, θα πληρώναμε 414,16€. 585 - 414.16 = 170,84€ λιγότερα!

Ενδεικτικές αποστάσεις…
Κηφισιά Κόρινθος – Τρίπολη (έξω) – Έξοδος προς Κυπαρισσία / Μελιγαλά – Παλαιά Μονή Βουλκάνου – Αρχαία Μεσσήνη 244 χλμ
Αρχαία Μεσσήνη – Ανδρομονάστηρο – Ανδρούσα – Μανιάκι 53 χλμ, 1 ώρα 35’
Μανιάκι – Χώρα – Ανάκτορο Νέστορα 19 χλμ, 30’
Ανάκτορο Νέστορα – Πύλος 19 χλμ, 25’

Φάγαμε μέτριο εως καλό φαγητό…
«50/50» στην Πύλο (3/5). Πιέστε εδώ… να διαβάσετε τα σχόλιά μας στο Tripadvisor.
«Ταβέρνα της Κατερίνας» στο Πετροχώρι (3/5).Πιέστε εδώ... να διαβάσετε τα σχόλιά μας.
«Ηλιοβασίλεμα Γρηγόρης» στο Πετροχώρι (3/5). Πιέστε εδώ... να διαβάσετε τα σχόλιά μας.
«4 εποχές» στην Πύλο (3/5).Πιέστε εδώ… να διαβάσετε τα σχόλιά μας στο Tripadvisor.
«Camping Μεθώνης» στη Μεθώνη (4/5). Πιέστε εδώ… να διαβάσετε τα σχόλιά μας στο Google.

Για τη διαμονή μας στην Πύλο, προτιμήσαμε το Karalis beach hotel κάτω από τα τείχη του Νιόκαστρου με πανέμορφη θέα στον κόλπο του Ναβαρίνου. Η κράτηση έγινε μέσω Booking. Πληρώσαμε 132 ευρώ τη βραδιά, με πλούσιο πρωινό. Πιέστε εδώ… να διαβάσετε τα σχόλιά μας στο Tripadvisor.

Αν δεν ενδιαφέρεστε για τα σχόλιά μου και τις συντεταγμένες των περιοχών, πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το βίντεό μας στο YouTube. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD1080 και πλήρη οθόνη (full screen).


Ακολουθούν συντεταγμένες, σημειώσεις και σχόλια για μέρη που μας φάνηκαν ενδιαφέροντα.

Κηφισιά
Μελιγαλάς.

Παρένθεσις: Όπως την προηγούμενη φορά που πέρασα μπροστά από τον μεγάλο σταυρό έξω από τον Μελιγαλά έτσι και φέτος, δεν σταμάτησα να τον δω από κοντά. Δεν το θεωρούσα και δεν το θεωρώ καν μνημείο αλλά «μνημείο» ντροπής του τόπου μου. Μια από τις πολλές μαύρες σελίδας της ελληνικής ιστορίας. Λες κι αν εγώ δεν πω τίποτα θα το διαγράψει κι η ιστορία απ' τα κιτάπια της. Όπως όμως έγραψε ο Γιώργης Σανταγιάνα (1863-1952) στο «The life of reason» το 1905, «Those who cannot remember the past are condemned to repeat it.» σε δική μου μετάφραση «Αυτοί που δεν θυμούνται το παρελθόν είναι καταδικασμένοι να το ξαναζήσουν» έτσι κι εγώ γράφω λίγα λόγια για να μην το ξεχάσω και να το θυμίσω σε σένα αγαπητέ και μοναδικέ μου αναγνώστη.

Ο Σταυρός... υψώθηκε με βασιλικό διάταγμα του 1953 από... εισφορές μαθητών (244.413 δραχμές) και φαντάρων (65.529 δραχμές) σε σύνολο 332.614 δραχμών!

Η Μάχη του Μελιγαλά δεν έγινε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου 1946-1949 όπως λανθασμένα πιστεύουν πολλοί αλλά μετά την αποχώρηση των Γερμανών κατακτητών, αρχές Σεπτέμβρη 1944. Την απόφαση να αποχωρήσουν από την Ελλάδα την πήραν στις 26 Αυγούστου 1944. Η μάχη έγινε μετά την μάχη της Καλαμάτας, από τις 13 έως τις 15 Σεπτεμβρίου του 1944 ανάμεσα στα δωσιλογικά Τάγματα Ασφαλείας (ΤΑ) και στον ΕΛΑΣ. Τα ΤΑ οργανώθηκαν, εξοπλίστηκαν και σιτίζονταν από τις κατοχικές γερμανικές αρχές και τα μέλη τους – οι ταγματασφαλίτες – ΔΕΝ ήταν πατριώτες όπως προσπάθησαν να τους βαφτίσουν κάποιοι απόγονοί τους, εθνοσωτήριες κυβερνήσεις και πρόσφατα οι Χρυσαυγήτες.

Δύο περιστατικά από τα πολλά που συνέβησαν στην περιοχή, βοηθούν να κατανοήσουμε τι ήταν τα ΤΑ «Την άνοιξη 1944, ως αντίποινα της δολοφονίας του γερμανού στρατηγού Κρεντς και τριών συνοδών του, από τον ΕΛΑΣ Λακωνίας, το Τάγμα Ασφαλείας Καλαμών-Μελιγαλά εκτελεί 40 άτομα, 30 στην Καλαμάτα και 10 στο νεκροταφείο του Μελιγαλά. Μεταξύ των τελευταίων ήταν και μια 18χρονη επονίτισσα, η Ασπασία Ξιάρχου, από τη γειτονική Ανθούσα. Μάλιστα όταν ένας κρατούμενος κατόρθωσε να διαφύγει, την επομένη, εκτελέστηκαν στη θέση του άλλοι δύο (Γ. Σχινάς, Η εθνική Αντίσταση στη Μεσσηνία, σ. 98-99).»
και πιο κάτω…
«Το καλοκαίρι του '44 τα Τάγματα εντείνουν τη δράση τους. Στις 15 Ιουνίου τουφεκίζουν 10 κρατούμενους στο Μελιγαλά (ανάμεσά τους 2 γυναίκες κι ένας ηλικιωμένος ανάπηρος). Την επόμενη μέρα εκτελούν στις όχθες του ποταμού Νέδα 27 κρατούμενους αντιστασιακούς που έχουν συλλάβει σε διάφορες φάσεις και τους έχουν φυλακίσει στα κρατητήρια του Τάγματος.»

«Την επικράτηση του ΕΛΑΣ στη μάχη, ακολούθησε σφαγή, κατά την οποία πραγματοποιήθηκαν εκτελέσεις αιχμαλώτων ταγματασφαλιτών και κάποιων αμάχων σε μια κοντινή “πηγάδα”.»

«Το Βήμα">»...«Είναι φανερό ότι η σφαγή των αιχμαλώτων είχε ξεφύγει από το πλαίσιο μιας τακτικής, κανονικής μάχης. Τα συσσωρευμένα μίση, οι χρόνιες εμφύλιες διαμάχες και κυρίως ο αγώνας για τη μελλοντική εξουσία φούντωναν τα μίση και όπλιζαν τα χέρια. Όπως παραδέχεται και ο «Ριζοσπάστης», το αγριεμένο πλήθος ήταν εκτός εαυτού και με μαχαίρια και τσεκούρια προσπαθούσε να εκδικηθεί τους συνεργάτες των καταχτητών αλλά, ίσως, και να λύσει προσωπικές διαφορές. (Η αλήθεια για τον Μελιγαλά, «Ριζοσπάστης», 11.9.2005).»
Κι άλλες θλιβερές λεπτομέρειες εδώ…

Έτσι... Για να θυμόμαστε.
Κλείνει η παρένθεση.

37° 13.352'n 21° 56.977'e Γέφυρα Μαυροζούμαινας (από το 369 π.Χ. μέχρι σήμερα). Δυσκολεύεσαι να καταλάβεις την ηλικία της γιατί την «καλύπτουν» οι σύγχρονες προσθήκες με τα κάγκελα και τις μπαριέρες. Καλύτερη η εικόνα της όπως έρχεσαι από τον Μελιγαλά.

παράκαμψη… 3.6 + 3.6 = 7.2 χλμ 18 + 18 = 36’
37° 10.725'n 21° 55.810'e ερείπια Ιερού Αρτέμιδος Λιμνάτιδος (εδώ...)
37° 10.818'n 21° 55.654'e ερείπια ιερού Ειλειθυίας (θεάς προστάτιδας τοκετού) και Κουρητών
37° 11.131'n 21° 55.568'e ερείπια Ιερού Ιθωμάτα Διός
37° 11.153'n 21° 55.448'e παλαιά Μονή Βουλκάνου ή Βουρκάνου στην κορυφή του λόφου που καταλήγει μέτριας βατότητας χωματόδρομος με αρκετές φυτευτές πέτρες και μερικά περάσματα - πλησιάζοντας στο μοναστήρι - που θα ταλαιπωρήσουν συμβατικό αυτοκίνητο. Πολύ ωραία η θέα στην γύρω περιοχή, στον Ταΰγετο, στον κόλπο Καλαμάτας και στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης από ψηλά.
επιστροφή…

Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο βρίσκονται το Μαυρομάτι και η Αρσινόη, χωριά που διατηρούν το παραδοσιακό χρώμα τους με tαβερνάκια - ορισμένα με θέα στον αρχαιολογικό χώρο - καφενεία και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ενοικιαζόμενα δωμάτια. Στο Μαυρομάτι, στην καρδιά του χωριου, υπάρχει κρήνη που αναβλύζει το νερό της αρχαίας πηγής Κλεψύδρας, η οποία τροφοδοτούσε την περίφημη Κρήνη Αρσινόη μέσα στην αρχαία πόλη.

Σύμφωνα με τον αρχαίο περιηγητή Παυσανία, ο μύθος αναφέρει ότι το θεϊκό παιδί – Ζευς, μετά την απαγωγή του από τους Κουρήτες (καλόβουλοι δαίμονες, θεότητες του τοκετού και των ωδινουσών, προστάτες των μικρών παιδιών, στους οποίους οι γυναίκες κατέθεταν τις προσφορές τους, όπως και στην Ειλείθυια) και την διάσωσή του από την οργή του πατέρα του, Κρόνου, παραδόθηκε για να ανατραφεί, στις τοπικές νύμφες Ιθώμη και Νέδα, που τον έλουζαν κρυφά με το νερό της πηγής Κλεψύδρας (κλέπτω + ύδωρ) που ταυτίζεται με την κρήνη στο χωριό Μαυρομάτι κάτω από τον υπεραιωνόβιο πλάτανο 100μ. δυτικά της πλατείας.

Διαβάστε εδώ... για τα απόκρυφα μυστικά της Ιθώμης.

Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Μεσσήνης (Βόρεια του αρχαιολογικού χώρου) στον κεντρικό δρόμο. Μικρό αλλά ενδιαφέρον σε... «...ένα μικρό νεοκλασικού ρυθμού κτήριο λίγο πριν την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου. Τα περισσότερα ευρήματα των ανασκαφών φυλάσσονται εδώ. Στους καταλόγους του έχουν καταγραφεί πάνω από 12.000 ευρήματα. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αντίγραφο του περίφημου Δορυφόρου του Πολυκλείτου, αντίγραφου του Ερμή του τύπου Άνδρου-Farnese, έργο του Πραξιτέλη, καθώς και την Άρτεμη στον τύπο της Λαφρίας. Άλλα ενδιαφέροντα εκθέματα είναι τα αγάλματα των μικρών κοριτσιών, που αφιερώνονταν ως ιέρειες στη θεά Άρτεμη στο ναό της στο κέντρο της πόλης, καθώς και οι κεφαλές των δυο γιων του Ασκληπιού, του Ποδαλείριου, προστάτη της Παθολογίας, και του Μαχάονα, προστάτη της Χειρουργικής. Στο κέντρο της μεγαλύτερης αίθουσας δεσπόζει η μακέτα του Ασκληπιείου.

37° 10.749'n 21° 55.053'e Άνετος χώρος στάθμευσης (δίπλα του, υπάρχουν τουαλέτες) μπροστά στην είσοδο του Αρχαιολογικού χώρου Αρχαίας Μεσσήνης.

Σημείωση 1: Προτιμήστε το ενιαίο εισιτήριο για την είσοδο στον υπαίθριο χώρο και στο μουσείο (5€). Εάν επισκεφτείτε το χώρο με μικρά παιδιά, ζητήστε το ειδικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Για να δείτε ολόκληρη την Αρχαία Μεσσήνη, θα υπολογίσετε περίπου 1 - 1.5  ώρες, καθώς ο χώρος – 400 στρέματα περίπου – είναι ιδιαίτερα εκτεταμένος, ενώ για την επίσκεψη στο μικρό και περιποιημένο Μουσείο με τις 2 αίθουσες θα χρειαστείτε 15-20 λεπτά. Ο αρχαιολογικός χώρος είναι ανοιχτός από τις 8.00 το πρωί μέχρι τις 20.00 το βράδυ. Υπάρχουν αρκετά παγκάκια σε σκιερά μέρη για θέα και ξεκούραση αλλά αν βρεθείτε εκεί τους καλοκαιρινούς μήνες προτιμήστε πρωινές ή απογευματινές ώρες. Απέχει 30 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα και 45 χιλιόμετρα από την Κυπαρισσία. Εμείς φτάσαμε κατ’ ευθείαν από την Κηφισιά.

Σημείωση 2: Υπάρχει και το Ενιαίο Εισιτήριο (Ολόκληρο 15€) διάρκειας 3 ημερών που ισχύει για: Ανάκτορο Νέστορος, Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας, Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας (τον Ιούλιο του 2022 ήταν κλειστό), Κάστρο Καλαμάτας, Κάστρο Μεθώνης, Κάστρο Πύλου (Νιόκαστρο), Πύργος Μούρτζινων, Αρχαία Μεσσήνη.
Εισιτήρια: ολόκληρο 10€, μισό 5€ για το μουσείο (βόρεια) και τον αρχαιολογικό χώρο.
Χειμερινό ωράριο: Από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου, από 08:30 έως 15:30
Θερινό ωράριο: 18-5-2020 έως 31-10-2020, από 08:00 έως 20:00 Τηλ. 27240 51201
1η έως 15η Σεπτεμβρίου: από 08:00 έως19:30,
16η έως 30η Σεπτεμβρίου από 08:00 έως19:00,
1η έως 15η Οκτωβρίου από 08:00 έως18:30 και
16η έως 31η Οκτωβρίου από 08:00 έως18:00.

Αρχαία Μεσσήνη κοντά στο χωριό Μαυρομμάτι. Κτίστηκε το 369 π.Χ. – παράλληλα με την αρκαδική Μεγαλόπολη – κατά το Ιπποδάμειο σύστημα από τον Θηβαίο στρατηγό Επαμεινώνδα μετά τη νίκη του επί των Σπαρτιατών στη μάχη των Λεύκτρων στη Βοιωτία, ανατολικά του Ελικώνα, στις 5 του αττικού εκατομβαιώνα – του πρώτου μήνα της χρονιάς – δηλαδή στις 6 Ιουλίου του 371 π.χ. Λεπτομέρειες για το Αττικό ημερολόγιο, εδώ…


Η επίβλεψη των έργων ανατέθηκε στον Αργείο στρατηγό Επιτέλη. Η Μεσσήνη ακμάζει κατά τους μακεδονικούς και ρωμαϊκούς χρόνους και παραμένει πρωτεύουσα του ελεύθερου Μεσσηνιακού κράτους. Η παρακμή της αρχίζει από τις πρώτες δεκαετίες του 4ου αιώνα μ.Χ. Στις 21 Ιουλίου 365 ο μεγαλύτερος και εξαιρετικά καταστροφικός σεισμός που έγινε ποτέ στη Μεσόγειο των 8.3 – 8.7 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ με επίκεντρο την Δυτική Κρήτη (λεπτομέρειες εδώ...) πιθανότατα είχε σημαντικές επιπτώσεις και στη Μεσσήνη. Το 395 μ.Χ. δέχεται το τελικό χτύπημα (εδώ...) από τους Βισιγότθους (Γότθους της Δύσης) του Αλάριχου (370-410) των οποίων οι καταστροφές την ερημώνουν.
Την Αρχαία Μεσσήνη προστάτευε τείχος μήκους περίπου 9 χλμ. τμήματα του οποίου στέκουν όρθια μέχρι σήμερα.


«Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Μεσσήνη ήταν κόρη του βασιλιά του Άργους Τριόπα. Όταν έγινε κοπέλα της παντρειάς, ο πατέρας της την πάντρεψε με το γιο του βασιλιά της Λακωνίας, τον Πολυκάονα. Το βασίλειο της Λακωνίας, ωστόσο, κληρονόμησε ο πρωτότοκος αδερφός του Πολυκάονα. Τότε η Μεσσήνη έπεισε τον άντρα της να βρουν μια άλλη χώρα, για να διατηρήσουν τη βασιλική τους ιδιότητα. Ο Πολυκάονας δεν έχασε καιρό. Έφτιαξε το δικό του στρατό από γενναίους Λακεδαίμονες και Αργείους νέους και ξεκίνησε να βρει την τύχη του και ένα καινούργιο βασίλειο. Τη χώρα που κατέκτησε την ονόμασε Μεσσηνία για να τιμήσει τη γυναίκα του. Η πρωτεύουσά της ονομάστηκε αρχικά Ιθώμη, αργότερα, όμως, μετονομάστηκε σε Μεσσήνη.»

Αρχαία Μεσσήνη.
Το τείχος που περιέβαλλε την πόλη έχει συνολικό μήκος 9 χιλιομέτρων. Χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της αρχαίας στρατιωτικής αρχιτεκτονικής. Η εντυπωσιακή Αρκαδική Πύλη (ή πύλη της Μεγαλόπολης) στέκει μεγαλοπρεπής ως τις μέρες μας, στη βόρεια πλευρά του τείχους, ενώ η άλλη αρχαία πύλη, η Λακωνική, δεν σώζεται.

Ο επισκέπτης, κατά την περιήγησή του στον κυρίως αρχαιολογικό χώρο, συναντά αρχικά το Θέατρο της Μεσσήνης – από την ελληνιστική εποχή – ένα από τα μεγαλύτερα του αρχαίου κόσμου που μπορούσε να φιλοξενήσει πάνω από 10.000 θεατές και η σκηνή του ήταν ξύλινη και κινητή. Σώζονται τμήματα από τους αναλημματικούς (εδώ...) τοίχους του κοίλου του Θεάτρου. Το χρησιμοποιούσαν για την ψυχαγωγία των πολιτών και για μαζικές συγκεντρώσεις πολιτικού χαρακτήρα. Το πλάτος του είναι 98.60μ. και η διάμετρος της ορχήστρας 23.46μ.
Από τις πέτρες του θεάτρου, κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους, κτίστηκαν σπίτια και μία από τις τρεις Βασιλικές που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το θέατρο.

Στη συνέχεια η Κρήνη της Αρσινόης, μια περίτεχνη επιβλητική κατασκευή και σημείο συνάντησης των Μεσσήνιων πολιτών. Το μεγάλο κρηναίο οικοδόμημα, που αποκαλύφθηκε μεταξύ του Θεάτρου και της μεγάλης βόρειας στοάς της Αγοράς της Μεσσήνης αποτελείται από δεξαμενή μήκους περίπου 40 μέτρων. Η Κρήνη δεχόταν νερό - φαίνεται ότι χρησιμοποιούταν τουλάχιστον ως τον 6ο αιώνα μ.Χ. - από την πηγή Κλεψύδρα που τρέχει μέχρι σήμερα, στο κέντρο του χωριού Μαυρομμάτι.
Δίπλα εκτείνεται η Αγορά που καλύπτει έκταση 35 στρεμμάτων, πολιτικό και οικονομικό κέντρο κάθε αρχαίας πόλης, όπου δέσποζαν ναοί, στοές και κτήρια όπως το «Κρεοπωλείο», που ήρθε στο φως πρόσφατα. Εκτείνεται περίπου 200 μ. βορειοδυτικά του Ασκληπιείου και περίπου 50 μ. ανατολικά του Θεάτρου. Λίγο νεότερη από το Ασκληπιείο, συνέχισε να λειτουργεί ως εμπορική αγορά παράλληλα με το Ασκληπιείο, που συγκέντρωνε και πολιτικές λειτουργίες. Στο ίδιο επίπεδο βρίσκεται και το ιερό της θεάς Μεσσήνης, το Αγορανομείο, το Θησαυροφυλάκιο, η Βασιλική, μια Ρωμαϊκή Έπαυλη αλλά και το πρώτο Κρεοπωλείο που εντοπίζεται στους ελληνιστικούς χρόνους. 

Το κτηριακό συγκρότημα, ωστόσο, που αποτελούσε τον επιφανέστερο χώρο της Αρχαίας Μεσσήνης, κέντρο της δημόσιας ζωής, ενώ παράλληλα λειτουργούσε ως δεύτερη Αγορά και Γκαλερί Τέχνης, ήταν το Ασκληπιείο. Από την ονομασία του εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι ήταν αφιερωμένο στο θεό Ασκληπιό, αλλά όχι ως θεό της Ιατρικής αλλά σε μια άλλη τοπική εκδοχή του, ως θεός προστάτης της Μεσσήνης, των Μεσσήνιων πολιτών και του δημόσιου βίου της πόλης. Μετά την καταστροφή του από άγνωστη αιτία, ξανακτίστηκε καινούργιος, ολόκληρος από ντόπια σκληρή πέτρα. Ο επιφανέστερος χώρος της Αρχαίας Μεσσήνης, όπου αποτελούσε κέντρο της δημόσιας ζωής της πόλης και λειτουργούσε παράλληλα με την αγορά. Περισσότερα από 140 βάθρα για χάλκινους ανδριάντες διακεκριμένων πολιτών και πέντε εξέδρες περιβάλλουν ασφυκτικά τον περίπτερο δωρικό ναό και τον βωμό, ενώ πολλά είναι τοποθετημένα και κατά μήκος των στοών. Ένας τεράστιος σχεδόν τετράγωνος υπαίθριος χώρος με το επιβλητικό Πρόπυλο, το Εκκλησιαστήριο, το Ιερό, το Αρχείο, το Βουλείον, το πρώτο Βουλευτήριο της Μεσσήνης ορθογώνια σχεδόν τετράγωνη αίθουσα, διαστάσεων 19x18,30 μ., με δύο εισόδους στα δυτικά, τα ιερά της Δήμητρας και της Άρτεμης και αρκετούς τάφους και οικείες.

Μικρό θέατρο - Ωδείο ή Εκκλησιαστήριο. Ανήκει στο συγκρότημα του Ασκληπιείου. Από επιγραφή που βρέθηκε και η οποία το ονομάζει «δεικτήριον», χαρακτηρίζεται ως χώρος για ρητορικές επιδείξεις αλλά και ως τόπος συνελεύσεων, όπως της εκκλησίας του Δήμου. Υπήρχε από την ελληνιστική εποχή, ανακατασκευάστηκε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Αυγούστου και Τιβερίου και στα μέσα του 2ου μ.Χ. αι. αλλά άρχισε να καταστρέφεται από τα τέλη του 3ου - αρχές 4ου μ.Χ. αιώνος. Από τις πέτρες του θεάτρου κατά τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους κτίστηκαν σπίτια και μία από τις τρεις Βασιλικές που βρίσκεται σε μικρή απόσταση, ΝΑ του θεάτρου.

Το Στάδιο, το Γυμνάσιο και η Παλαίστρα (Δυτικά του Σταδίου), ανήκουν στα πλέον εντυπωσιακά, από άποψη διατήρησης, οικοδομικά συγκροτήματα της αρχαίας πόλης και αξίζει να αναφέρουμε ότι πρόκειται για το πρώτο αθλητικό κέντρο του αρχαίου κόσμου, καθώς τα τρία κτήρια βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο για πρώτη φορά διαμορφώνοντας ένα ενιαίο κτηριακό σύνολο. Ανήκουν στα πλέον εντυπωσιακά, από άποψη διατήρησης οικοδομικά συγκροτήματα της αρχαίας πόλης και συντίθενται σε ενιαίο αρχιτεκτονικό σύνολο. Το βόρειο πεταλόσχημο τμήμα του Σταδίου περιλαμβάνει 19 κερκίδες με 18 σειρές και περιβάλλεται από δωρικές στοές όπου στεγάζονταν το Γυμνάσιο. Την προσοχή τραβούν οι κολώνες του γυμνασίου και της παλαίστρας, δεξιά και αριστερά του σταδίου. Πίσω από τη δυτική στοά στεγάζεται το τέμενος του Ηρακλή και του Ερμή με το ναό και τα λατρευτικά αγάλματά τους. Το κολοσσιαίων διαστάσεων λατρευτικό άγαλμα του Ηρακλή ήταν έργο του Απολλωνίου Ερμοδώρου και του γιού του Δημητρίου από την Αλεξάνδρεια. Απέναντι από το Πρόπυλο ήταν στημένο το άγαλμα του αθηναίου ήρωα Θησέα.


Στο χώρο του σταδίου εκεί όπου ο στίβος συναντά τα τείχη της πόλης στη νότια πλευρά τους, υπάρχει και το Ηρώο-Μαυσωλείο των Σαιθιδών επιφανούς οικογένειας της Μεσσήνης, ναΐσκος ιωνικού ρυθμού του 3ου αιώνα π.Χ.
37° 11.207'n 21° 54.799'e Η Αρκαδική Πύλη με μέρος τείχους και ερείπια 3 πύργων Βόρεια του αρχαιολογικού μουσείου της Αρχαίας Μεσσήνης.
37° 11.036'n 21° 54.367'e μέρος του 9.5 χλμ τείχους της Αρχαίας Μεσσήνης (Δ) με πύργους.

37° 09.910'n 21° 53.351'e Ανδρομονάστηρο: Μονή - φρούριο της Μεσσηνίας Μοναστηριακό συγκρότημα με έντονο φρουριακό χαρακτήρα και πύργους. Ήταν εγκαταλελειμμένο επί έναν αιώνα, αλλά πρόσφατα έχει αναστηλωθεί. Ανήκει στη γειτονική Μονή Βουλκάνου. Χτίστηκε την περίοδο του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β΄ του Παλαιολόγου (τέλος 12ου-αρχές 13ου αιώνα). Είσοδος ελεύθερη.
Θερινό ωράριο: 1η Απριλίου - 31η Οκτωβρίου Δευτέρα-Παρασκευή 08:30 - 14:30. Σαββατοκύριακα - Αργίες 08:30 - 16:00. Τηλ.: 27240 51201. Εντυπωσιακό μετά τη συντήρηση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αξίζει η επίσκεψη. Πλήρης και δωρεάν ξενάγηση από τον ευγενέστατο υπάλληλο!

37° 09.917'n 21° 53.251'e πίσω του (Δυτικά) βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Λαζάρου.

Ανδρομονάστηρο – Χανιά – Καλογερόρραχη – Ανδρούσα – Μανιάκι 53 χλμ, 1 ώρα & 35’

37° 06.542'n 21° 56.761'e Κάστρο Ανδρούσας (Νότια της Αρχαίας Μεσσήνης). Απογοητευτικό παρά την ιστορία του. Φτάνεις με το αυτοκίνητο «μέσα» στα τείχη του. Ένα μικρό τμήμα - αυτό με το στέγαστρο - ήταν κλειστό. Μόνο αν έχετε χρόνο και είναι στον δρόμο σας.
Μεσαιωνικό κτίσμα του 13ου αιώνα τα ερείπια του οποίου διασώζονται σε σχετικά καλή κατάσταση, 21 χλμ Β της Καλαμάτας. Χτισμένο σε μικρό λόφο, εποπτεύει όλο τον κάμπο της περιοχής. Σήμερα χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις. Το πιο αξιοσημείωτο στην ιστορία του κάστρου είναι ότι υπήρξε έδρα της περιβόητης Εταιρείας των Ναβαρραίων που ήταν οι τελευταίοι Φράγκοι κυρίαρχοι του Πριγκιπάτου της Αχαΐας.
37° 05.019'n 21° 54.974'e (?) Καταρράκτης Αγίου Παύλου
Kmoil – Μάνεσης – Στέρνα – Διόδια – Αριστομένης (έξω) – Μηλιώτι – Άγιοι Απόστολοι
37° 04.164'n 21° 47.248'e (?) Καταρράκτης Μεγάλη Βρύση - Τουλούπα Χάνι

Παράκαμψη προς Μανιάκι και στα μνημεία της μάχης που έγινε εκεί στις 20 Μαΐου του 1925.
Για την Μάχη στο Μανιάκι διαβάστε εδώ...
Ένα μικρό, «αναμνηστικό», ξωκκλήσι της Αναστάσεως δίπλα, κοντά στην πυραμίδα, εγκαινιάστηκε στις 22 Μαΐου του 1911, με πρωτοβουλία του τότε μητροπολίτη Μεσσηνίας, Μελέτιου (Σακελλαρόπουλου). Ο σκοπός της ανέγερσης του μικρού ναού, που ανακατασκευάστηκε το 1975, ήταν ιερός. Τα άταφα σώματα των ηρώων της μάχης έγιναν «βορά ορνέων και καταιγίδων». Τα σεπτά οστά των θυσιασθέντων, ανακατεμένα, έμεναν στα ταμπούρια έκθετα, αφού κανείς δεν μπορούσε να αναγνωρίσει ποια ήταν του Παπαφλέσσα ή του Πιέρου Βοϊδή Μαυρομιχάλη, ποια ήταν του Αθανασούλη Καπετανάκη, του Αναστάση Γυφτάκη, του Μπουχανά, του Παναγιώτη Κεφάλα και τόσων άλλων. Τα οστά όλων, αφανών και επιφανών, συγκεντρώθηκαν και κατατέθηκαν σε κρύπτη του μικρού ναού που γι’ αυτό ονομάσθηκε «αναμνηστικό» ναΐδριο της Αναστάσεως. 

37° 04.539'n 21° 46.715'e Μανιάκι, ξωκλήσι Αγιανάστασης, άγαλμα Παπαφλέσσα 
37° 05.612'n 21° 46.108'e Μανιάκι, Ταμπούρια, αρκετά σκαλιά μέχρι το ξωκλ.της Αγίας Τριάδας και το μνημείο. Βρίσκονται λίγο μετά το χωριό Μανιάκι στα δεξιά του δρόμου, πηγαίνοντας για Φλεσσιάδα (Παιδεμένου), πάνω στην πλαγιά με τους βράχους που τη σηματοδοτεί από μακριά μια οξύτατη πυραμίδα. Αυτή η πυραμίδα είναι ένας οβελίσκος-τύμβος, που στέκεται εδώ από το 1939, σε ανάμνηση της ηρωικής θυσίας. Μια προτομή του θρυλικού εθνεγέρτη, μια μαρμάρινη πλάκα με τα ονόματα κάποιων από τους νεκρούς της μάχης και το δένδρο που εικάζεται ότι ο Ιμπραήμ διέταξε να «στήσουν» το νεκρό αντίπαλό του, στέκονται ευλαβικά ανάμεσα στις πέτρες των ταμπουριών.
37° 06.571'n 21° 46.400'e Σπηλαιοεκκλησία Κουφιέρου.
Επιστροφή…

Μανιάκι – Χώρα – Ανάκτορο Νέστορος 19 χλμ 30’
26-04-2022 στο διαδίκτυο:  «Τέλος, το Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας Τριφυλίας θα παραμείνει κλειστό λόγω των εργασιών που διεξάγονται στο πλαίσιο της κτηριακής του αναβάθμισης.» Στο ταμείο του ανακτόρου, μας επιβεβαίωσαν ότι το αρχαιολογικό μουσείο της Χώρας είναι κλειστό λόγω ανακαίνισης! Ίσως για 2-3 χρόνια ακόμα!

37° 01.665'n 21° 41.772'e άνετος χώρος στάθμευσης στο Ανάκτορο του Νέστορα. (Νέστωρ < νέομαι (έρχομαι, επιστρέφω) εξού και νόστος, «αυτός που επιστρέφει από μακριά, ο ταξιδεμένος">) Το πιο καλά διατηρημένο Μυκηναϊκό Ανάκτορο στον Ελλαδικό χώρο, του ξακουστού βασιλιά της Πύλου, κάτω από εντυπωσιακό σύγχρονο στέγαστρο, 4 χλμ. Ν του χωριού Χώρα, στο λόφο του Επάνω Εγκλιανού. Χτίστηκε τον 13ο αιώνα π.Χ. από το βασιλιά Νέστορα, το γιο του Νηλέα, ο οποίος κατέχει σημαντική θέση στα ομηρικά έπη. Ο Νέστορας οδήγησε την Πύλο στον Τρωικό πόλεμο με 90 καράβια και παρουσιάζεται από τον Όμηρο ως συνετός γέροντας, τη γνώμη του οποίου πάντα σέβονταν οι Αχαιοί.
Οι πρώτες έρευνες για τον εντοπισμό του ανακτόρου του Νέστορα ξεκίνησαν το 1888 από τον Heinrich Schliemann, ο οποίος όμως δεν κατόρθωσε να το εντοπίσει. Η στιγμή για την μεγάλη ανακάλυψη ήρθε το 1939 από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη, ο οποίος μαζί με τον Καρλ Μπλέγκεν πραγματοποίησε εντατικές ανασκαφές, έως ότου ήλθαν στο φως τα πρώτα ευρήματα του ανακτόρου. Μολονότι το μεγαλύτερο μέρος του ανακτόρου έχει ήδη έρθει στο φως, οι έρευνες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, με τη συμμετοχή του Πανεπιστημίου του Cincinnati, των ΗΠΑ. Από τις ανασκαφές αυτές ήρθαν στο φως πάνω από χίλιες πινακίδες από το αρχείο του ανακτόρου του Νέστορα, με κείμενα σε Γραμμική Β’, οι οποίες αποκρυπτογραφήθηκαν το 1952 από τους Michael Ventris, αρχιτέκτονα, και John Chadwick, γλωσσολόγο, χάρη στους οποίους είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πολλές σημαντικές πληροφορίες για την καθημερινή ζωή, αλλά και τις οικονομικές και εμπορικές δραστηριότητες της προϊστορικής Πύλου.

Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το βίντεό της Εφορείας Αρχαιοτήτων Μεσσηνίας με την ψηφιακή αναπαράσταση του Ανακτόρου του Νέστορα στο YouTube. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD)1080 και πλήρη οθόνη (full screen).


Το Ανάκτορο του Νέστορα καταλαμβάνει έκταση 170 x 90 μέτρων, αποτελείται από τρεις κύριες αυτοτελείς πτέρυγες, που με τη σειρά τους διαχωρίζονται σε 105 διαμερίσματα. Η μεγάλη ορθογώνια «αίθουσα του θρόνου» με την κυκλική εστία, το λουτρό με τον πήλινο λουτήρα και οι αποθήκες με τα πολυάριθμα αποθηκευτικά αγγεία θεωρούνται ως τα πιο σημαντικά. Το ΝΔ κτήριο ονομάστηκε το «Ανάκτορο του Νηλέα» και φαίνεται ότι χτίστηκε πριν την ανέγερση του κεντρικού κτιρίου, αλλά παρέμεινε σε χρήση ολόκληρο τον 13ο αιώνα. Το κεντρικό κτίριο θεωρείται το καθεαυτό ανάκτορο του Νέστορα. Η μεγάλη επίσημη αίθουσα του θρόνου, είναι διαστάσεων 12,90x11,20 με 4 ή 6 εσωτερικούς κίονες για τη στήριξη της οροφής, ίχνη πήλινης εστίας διαμέτρου 4 μ., ύψους 20 εκ. και τη θέση του βασιλικού θρόνου. Το Ανάκτορο του Νέστορα, καταστράφηκε από μεγάλη πυρκαγιά στα τέλη του 13ου αιώνα π.Χ. ή στις αρχές του 12ου αιώνα π.Χ. σχεδόν ολοκληρωτικά και δεν ανοικοδομήθηκε ποτέ.

Παρένθεσις:
«Με τον σχηματικό, και στο πεδίο της έρευνας ξεπερασμένο όρο "Καθοδος των Δωριέων" γίνεται μία γενικότερη αναφορά (κυρίως πολιτισμικής και γλωσσολογικής προσέγγισης) στην επαναεπικράτηση των Δωρικών φύλων στην νότια Ελλάδα, αφού είχαν πρωτύτερα εκδιωχθεί κυριαρχικά, απο τους Μυκηναίους (Αχαιούς).

Ο όρος "Κάθοδος των Δωριέων" δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αναφορικά, και σε σύνδεση με την πτώση των Μυκηναϊκών ανακτόρων, καθότι, απο την σύχρονη έρευνα γίνεται πλέον ξεκάθαρο πως οι Δωριείς δεν είχαν σχεδόν καμία απολύτως σχέση με την κατάρρευση του λεγόμενου "Μυκηναϊκού πολιτισμού", αφού, χαρακτηριστικά, η κατάρρευση αυτή επήλθε ξεκινώντας γύρω στο 1200 π.Χ., και ξεδιπλώθηκε πιθανόν στο μεγαλύτερο μέρος του 12ου π.Χ. αίωνα -εξαιτίας πολλαπλών, όχι ταυτόχρονων και όχι απόλυτα ξεκάθαρων στους ερευνητές, αιτιών (κυριαρχεί η θεωρία των εσωτερικών διενέξεων ή/και των άγνωστων εξωτερικών εισβολών) -ενώ τα γεγονότα της περιόδου της λεγόμενης "Κάθοδου των Δωριέων" συντελέστηκαν περίπου έναν αιώνα αργότερα, το 1100 π.Χ..

Καταληκτικά, η ιδέα της "Καθόδου των Δωριέων" είναι μία, πλέον ξεπερασμένη, σχηματική κατασκευή των ιστορικών του 19ου και 20ου αιώνα, που αποσκοπούσε στην διασαφήνιση της πολιτισμικής αλλαγής που συντελέστηκε στον Ελλαδικό χώρο του 12ου και 11ου αιώνα π.Χ.. Δεν χρησιμοποιείται πιά ως αυτούσια και έγκυρη ιστορικοορολογική έννοια, αλλά περισσότερο ως ένας τυπικός όρος και χρονολογικό ορόσημο απλούστευσης της έρευνας και επεξεγήσης.
Έτσι, πρέπει να αποσαφηνιστεί πως οι Δωριείς δεν αποτέλεσαν τον πρωταρχικό λόγο κατάρρευσης των Μυκηναϊκών ανακτόρων, και μάλιστα αμφισβητείται έντονα η οποιαδήποτε ανάμειξή τους σε αυτήν.»

Κλείνει η παρένθεση...

Τα αρχαιολογικά ευρήματα από το χώρο του ανακτόρου του Νέστορα φυλάσσονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας αλλά και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας στην Καλαμάτα.
Το καλύτερα σωζόμενο Μυκηναϊκό ανάκτορο 1300 π.Χ – 1200 π.Χ. Ο λόφος του ανακτόρου είναι προσβάσιμος από το χωριό Κορυφάσιο Μεσσηνίας, τη Χώρα Μεσσηνίας και την Πύλο και συγκεντρώνει πλήθος Ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Πίσω από το πάρκινγκ (Β) βρίσκεται ο Θολωτός Μυκηναϊκός Τάφος Άνω Εγκλιανού, ο ασύλητος «Τάφος του πολεμιστή»

Προσοχή: Την Τρίτη ο αρχαιολογικός χώρος παραμένει κλειστός
Χειμερινό ωράριο: Από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου 08:30 π.μ. έως 15:30
Θερινό ωράριο: Από 18-5-2020 έως 31-10-2020 / 08:00-20:00
Eισιτήριο ολόκληρο 6€, μισό 3€.

«...δικαιούνται να καταβάλουν μειωμένο αντίτιμο των μεμονωμένων εισιτηρίων, ύψους 50% περίπου του εκάστοτε κανονικού αντιτίμου, από 1η Απριλίου έως 31η Οκτωβρίου σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία και μουσεία που ανήκουν στο Δημόσιο. Οι Έλληνες πολίτες και οι πολίτες των λοιπών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου άνω των 65 ετών, με την επίδειξη της αστυνομικής τους ταυτότητας ή του διαβατηρίου τους για την επιβεβαίωση της ηλικίας και της χώρας προέλευσης.»

36° 59.628'n 21° 40.696'e Κορυφάσιο – Θολωτός Μυκηναϊκός τάφος Λίγες εκατοντάδες μέτρα κάτω από το Κορυφάσιο, προς τα νότια-νοτιοδυτικά του, στην θέση Χαρατσάρι, βρίσκεται ο θολωτός τάφος του Οσμάναγα ή θολωτός τάφος του Κορυφασίου (διάμετρος θόλου: 6 μ. και ύψος 2,75 μ., είσοδος: βάθος 1,5 μ., ύψος 2,75 μ. και πλάτος 1,95 μ.), κτισμένος κατά το εκφορικό σύστημα από μικρές επίπεδες ακατέργαστες πέτρες και ο οποίος χρονολογείται περί το 1700 π.Χ. Ο τάφος αυτός θεωρείται από τους αρχαιότερους της ηπειρωτικής Ελλάδας και είναι ο πρώτος που ανασκάφηκε στην Πυλία, το 1926, από τον Κωνσταντίνο Κουρουνιώτη (1872–1945). Αν και ήταν συλημένος, ωστόσο βρέθηκαν σημαντικά ευρήματα, όπως αγγεία μεσοελλαδικής, μυκηναϊκής και μινωικής εποχής, τα οποία στη συνέχεια χρονολογήθηκαν από τον Carl William Blegen (ο οποίος συνέχισε το έργο του Κουρουνιώτη μετά το θάνατο αυτού και προέβη σε σχετική έκδοση-ανακοίνωση). Τα ευρήματα από τον θολωτό τάφο του Οσμάναγα φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Αρχαία Πύλος ή Νηλήιον. Σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν το βασίλειο του Νέστορα. Ωστόσο, η σημερινή της θέση δεν ταυτίζεται με αυτή των ομηρικών χρόνων. Ο περιηγητής του 2ου αι. μ.Χ. Παυσανίας σημειώνει (4.36.12.) ότι η πόλη της Πύλου «κείται επί την άκραν το Κορυφάσιον» όπου το ιερόν της Αθηνάς Κορυφασίας και ο Οίκος του Νέστορος. Η σημερινή ιστορική κωμόπολη της Πύλου χτίστηκε από την άνοιξη του 1829 από το εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Μεζόν,  σε πολεοδομικό σχέδιο του Γάλλου αντισυνταγματάρχη του μηχανικού της εκστρατείας του Μοριά Ζοζέφ-Βικτώρ Οντουά. Το σχέδιο εγκρίθηκε από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια στις 15 Ιανουαρίου 1832 και είναι το δεύτερο – μετά από αυτό της Μεθώνης – πολεοδομικό σχέδιο πόλης στην ιστορία του νεοελληνικού κράτους. Ο δρόμος Ναβαρίνο – Μεθώνη, ο πρώτος της ανεξάρτητης Ελλάδας, κατασκευάστηκε επίσης από τους Γάλλους μηχανικούς.

Περισσότερα για την ιστορία της Πύλου εδώ…
«Ταξίδι στην Αρχαία Πύλο την Αμμουδερή» (Ημαθόεις), εδώ…
Η
«ημαθόεις» (αμμώδης) Πύλος.
Εδώ…  πως περιγράφει ο Όμηρος στην ραψωδία γ’ «Τα εν Πύλω» της Οδύσσειας, την επίσκεψη του Τηλέμαχου στην Πύλο.

Οικία Τσικλητήρα (Τσαμαδού και Τσικλητήρα) κατοικία του Έλληνα ολυμπιονίκη Κωστή Τσικλητήρα (1888-1913). Στεγάζει τη συλλογή του Γάλλου ιστορικού και δημοσιογράφου René Puaux (1878-1936) με χαρακτικά, έγγραφα, χάρτες, μετάλλια, νομίσματα και ενθύμια του αγώνα, κυρίως σχετικά με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827). Ο Puaux πραγματοποίησε 7 ταξίδια στην αγαπημένη του Ελλάδα, ενώ έγινε επίτιμος δημότης της Πύλου, όταν δωρίσε τη συλλογή του στην πόλη.

Στο λιμάνι - δεξιά και αριστερά του - υπάρχουν δωρεάν χώροι στάθμευσης.

Πλατεία Τριών Ναυάρχων η κεντρική πλατεία (υποκατ/τα τράπεζας Πειραιώς και ALPHA)
Γιάλοβα. Ετυμολογικά, το όνομα προέρχεται από την ελληνική λέξη αιγιαλός - γιαλός και την τουρκική κατάληξη οβα (= ομαλός, πεδιάδα), δηλαδή ομαλή ακτή. Επίσης στη Σερβική γλώσσα, "jalova" σημαίνει άγονη.

Δύο προτάσεις του διαδικτύου για τις 10 καλύτερες παραλίες της Μεσσηνίας:
1. Βοϊδοκοιλιά, 2. Φονέας, 3. Χρυσή ακτή, 4. Καλογριά (στη Στούπα), 5. Περούλια στο χωριό Βουνάρια στην Κορώνη, 6. Λαγκούβαρδος, 7. Καταφύγι (βράχια, 10 λεπτά περπάτημα), 8. Καλαμάκι, 9. Φοινικούντα, 10. Ελαία κοντά στην Κυπαρισσία.

1. Μικρή Μαντινεία, 2. Σάντοβα στην περιοχή της Αβίας, 3. Παραλία Αλμυρού κοντά στη Βέργα, 4. Καλόγρια, 5. Στούπα, 6. παραλία του Φονέα, 7. Παραλία Βελίκα, 8. Παραλία Πεταλιδίου, πριν το λιμανάκι, 9. Βοϊδοκοιλιά, 10.Φοινικούντα.

Διαδρομές στη Μεσσηνία… 
Καρδαμύλη – Βέργα – Καλαμάτα 35 χλμ
Καλαμάτα – Νέδουσα – Αλαγονία 33.7 χλμ 
Αλαγονία – Δυρράχιο – Πολιανή 47.77 χλμ 
Πολιανή – Παλουκόραχη 29.59 χλμ 
Παλουκόραχη – Ραμοβούνι 49.83 χλμ 
Ραμοβούνι – Ζερμίσια – Καλογερέσι – Τριπύλα – Μανιάκι 53 χλμ
Μανιάκι – Μηνάγια – Κορώνη 51.49 χλμ
Κορώνη – Μεθώνη – Πύλος 40.93 χλμ

Υπάρχουν δυο κάστρα στον κόλπο του Ναυαρίνου: το παλαιότερο κάστρο του Ναυαρίνου που λέγεται Παλαιόκαστρο ή Παλαιοναβαρίνο, και το σχετικά νεότερο που είναι το Νιόκαστρο.

36° 54.771'n 21° 41.527'e χώρος στάθμευσης Νιόκαστρου / φρουρίου Πύλου/
Τηλ. 27230-22955, καθημερινά πλην Δευτέρας 08.00-20.00, είσοδος 6€


 
Ωραίος και καθαρός χώρος, καλοδιατηρημένη ακρόπολη, 2 θαλασσινές συλλογές σε ωραίους μικρούς εκθεσιακούς χώρους και ωραίο αρχαιολογικό μουσείο στο «Μέγαρο Μεζόνος» με ξενάγηση από την ευγενέστατη υπάλληλο. Κάστρο της Πύλου ή Νιόκαστρο σε στρατηγική τοποθεσία στον Κόλπο του Ναβαρίνου που επί τρεις αιώνες αποτελούσε αντικείμενο διεκδίκησης. 

Κτίστηκε από τους Οθωμανούς το 1573, πέρασε στα χέρια των Ενετών, έπειτα στους αδελφούς Ορλώφ. Την περίοδο της Επανάστασης καταλήφθηκε από τους Έλληνες, κατόπιν κατακτήθηκε από τον Ιμπραήμ, ώσπου ο τελευταίος ηττήθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις και προοδευτικά το κάστρο εγκαταλείφθηκε. 

Αρχαιολογικό Μουσείο Πύλου: Μέσα στο Νιόκαστρο, στο ιστορικό διατηρητέο κτήριο Μεζώνος. Εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 2018. Η ιστορία της Πυλίας από τα προϊστορικά έως τα ρωμαϊκά χρόνια με αρχαιολογικά εκθέματα και παρουσίαση ψηφιακών εφαρμογών. 



Σφακτηρία και νησάκι Τσιχλί Μπαμπά ή Φανάρι (λόγω φάρου) ή Τρυπητή (λόγω  καμάρας) ή Πύλος (στους χάρτες). Οι κυματοθράυστης της Πύλου. Τουριστικά καραβάκια ξεκινούν από το λιμάνι της Πύλου για μια βαρκάδα γύρω απ' αυτά. 




12 Φεβρουαρίου 1825, ο Ιμπραήμ αποβιβάζεται – ανενόχλητος – με την εμπροσθοφυλακή του στρατού του και 11 ευρωπαίους αξιωματικούς στη Μεθώνη. Μοναδικές απώλειές του… 50 άνδρες που πνίγηκαν στην αποβίβαση!
26 Απριλίου 1825 ο Ιμπραήμ καταλαμβάνει τη Σφακτηρία. Ανάμεσα στα θύματα ο Αναστάσιος Τσαμαδός, ο Σταύρος Σαχίνης, ο υπουργός πολέμου Αναγνωσταράς, ο Ιταλός κόμης Σαντόρε ντι Σανταρόζα. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος κι ο φρούραρχος του Νεοκάστρου Γεώργιος Σαχτούρης κατάφεραν να διαφύγουν με το πλοίο του Τσαμαδού, τον «Άρη», το οποίο με κυβερνήτη τον ύπαρχο Νικόλαο Βότση και τον υποπλοίαρχο Δημήτριο Σαχτούρη, κατάφερε να  σπάσει τον κλοιό των αιγυπτιακών πλοίων προξενώντας μεγάλες ζημιές και να διαφύγει μετά από πολύωρη ναυμαχία, διάτρητο από τις σφαίρες, χωρίς κατάρτια και με απώλειες 2 νεκρών ναυτών και 6 τραυματιών.

Περισσότερες λεπτομέρειες στο βιβλίο του Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου «Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο». 11 (ή 23 με το νέο ημερολόγιο) Μαΐου 1825, μετά από διαπραγματεύσεις οι υπερασπιστές του Νεόκαστρου το παραδίδουν στον Ιμπραήμ και αποχωρούν συνοδεία ευρωπαϊκών πλοίων.

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, 8 / 20 Οκτωβρίου 1827.
Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονταν σε 6.000 ενώ μόνο πάνω στην τουρκική και αιγυπτιακή ναυαρχίδα οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν περίπου 1.000. Από τη συμμαχική πλευρά οι νεκροί και τραυματίες ήταν 654 άνδρες εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρώσοι. Ο Δεριγνύ ανέφερε ότι «στην ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη καταστροφή στόλου».
36° 54.396'n 21° 40.375'e Μνημείο των Γάλλων στη νησίδα Πύλος (Τσιχλί Μπαμπά).
36° 55.090'n 21° 40.471'e Μνημείο Σανταρόζα, στη Σφακτηρία.
36° 56.096'n 21° 40.027'e Μνημείο των Ρώσων πεσόντων στη Σφακτηρία.
36° 56.507'n 21° 41.296'e Μνημείο Άγγλων στο Χελωνήσι στη μέση του κόλπου Ναβαρίνου.

Στο νησάκι Πύλος ή Φανάρι (λόγω του φάρου από το 1873) ή Τρυπητό ή Τσιχλί Μπαμπά, κοντά στο μνημείο της Γαλλικής Κυβέρνησης (1890) αφιερωμένο στους Γάλλους πεσόντες της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου ενταφιάστηκε και το ταριχευμένο σώμα του Παύλου Μαρία Βοναπάρτη, ανηψιού του Μεγάλου Ναπολέοντα.

Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το βίντεο του "Travel Inspiration" στο YouTube. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD) 1080 και πλήρη οθόνη (full screen).

Ο Παύλος Μαρία Βοναπάρτης (19 Φεβρουαρίου 1809 Κανίνο, Ιταλία – 7 Σεπτεμβρίου 1827 Ναύπλιο) ήταν πρίγκιπας της Οικογένειας Βοναπάρτη και ανιψιός του Μεγάλου Ναπολέοντα. Υπήρξε φιλέλληνας και έλαβε μέρος στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Ήταν το τρίτο παιδί του Λυσιέν Βοναπάρτη και της συζύγου του Αλεξανδρίνας ντε Μπλεσάμπ-Βοναπάρτη. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Τον Μάρτιο του 1827, σε ηλικία 18 ετών, έφυγε από την πόλη κρυφά από τους γονείς του, και πήγε στην Ανκόνα από εκεί με ξένο όνομα ταξίδεψε στην Ελλάδα για να λάβει μέρος στον πόλεμο για την ανεξαρτησία των Ελλήνων. Ο Παύλος Βοναπάρτης έφτασε πρώτα στα Ιόνια Νησιά, αργότερα βρέθηκε στο Ναύπλιο με τον Βρετανό Ναύαρχο Κόχραν, ο οποίος την εποχή εκείνη ήταν επιφορτισμένος με τον ελληνικό στόλο. Στο Ναύπλιο στην πρωτεύουσα των επαναστατημένων Ελλήνων τον υποδέχθηκε ο άγγλος ναύαρχος Κόχραν, διοικητής του ελληνικού στόλου.

Ο υψηλός επισκέπτης, που έμοιαζε πολύ με τον διάσημο θείο του, εντάχθηκε αμέσως στο πλήρωμα της φρεγάτας «Ελλάς», της ναυαρχίδας του ελληνικού στόλου. Όμως, στις 25 Αυγούστου, καθώς καθάριζε το όπλο του, τραυματίσθηκε σοβαρά από αδέξιο χειρισμό και την επομένη άφησε την τελευταία του πνοή. Ήταν μόλις 19 ετών. Στο Ναύπλιο δεν άργησαν να κυκλοφορήσουν φήμες ότι ο θάνατος του νεαρού Βοναπάρτη δεν ήταν τυχαίος, εφόσον μάλιστα προήλθε στο πλοίο του Κόχραν, τον οποίον οι Έλληνες υποπτεύονταν ότι εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας. Πάντως, ο αμερικανός φιλέλληνας Σάμιουελ Χάου, που ήταν αυτόπτης των γεγονότων, διαβεβαιώνει ότι μόλις ο Κόχραν έμαθε ότι το τραύμα ήταν θανατηφόρο «ήρχισε να βηματίζη εις την καμπίνα του κλαίων ως παιδίον...». Καθώς λέγεται, η σορός του νεαρού Βοναπάρτη διατηρήθηκε επί τριετία σ’ ένα βαρέλι με ρούμι στη Μονή Αγίου Νικολάου Σπετσών, μέχρις ότου την παρέλαβε το Γαλλικό Ναυτικό. Μετά την απελευθέρωση, το 1832, το ταριχευμένο σώμα του Παύλου Μαρία Βοναπάρτη ενταφιάστηκε σε μαυσωλείο στο μικρό νησί δίπλα στη Σφακτηρία, κοντά στους Γάλλους ναύτες που έπεσαν στη Ναυμαχία του Ναβαρίνου. 

36° 57.309'n 21° 41.335'e Παραλία Γιάλοβα. Ρηχά νερά αλλά κρύα με άμμο που σηκώνεις εύκολα περπατώντας μέχρι να φτάσεις σε ικανοποιητικό βάθος. 
36° 57.388'n 21° 40.439'e παραλία Διβάρι (Χρυσή Άμμος), απομεινάρια ναυαγίου. Μεγάλη σε μήκος αμμουδιά με ρηχά νερά μέσα στη ζώνη Natura. Στο πίσω μέρος της είναι η περιοχή της λιμνοθάλασσας της Γιάλοβας, με σημαντικά είδη χλωρίδας και πανίδας. 

Υδροβιότοπος Γιάλοβας, στην παραλία Ντιβάρι. Πολλά μεταναστευτικά πουλιά σταματούν εδώ, ανάμεσά τους ερωδιοί, ψαραετοί, καλαμοκανάδες, αβοκέτες, τουρλίδες, τρύγγες, γλαρόνια, κούκοι, τρυγόνια. Μεγάλοι πληθυσμοί φλαμίνγκο κάνουν την εμφάνισή τους τον Οκτώβρη, ενώ οι «μόνιμοι» αφρικανικοί χαμαιλέοντες αποτελούν πρόσκληση για τον επισκέπτη, καθώς είναι πρακτικά αόρατοι.

36° 57.753'n 21° 40.955'e παρατηρητήριο Λιμνοθάλασσας Διβαρίου
36° 57.126'n 21° 39.652'e αρχή μονοπατιού για Παλαιόκαστρο σε 20’ & Σπηλιά Νέστορα. Πίσω της μικρός χώρος στάθμευσης, μπροστά κι αριστερά η παραλία Ντιβάρη (λατινικά vivarium = ιχθυοτροφείο), η αμμουδιά της Γιάλοβας και απέναντι το νησάκι Σφακτηρία. 

Πέρασμα της Συκιάς...   Στο τέρμα της παραλίας του Διβαρίου (Διβάρι / Ντιβάρι), στη σκιά του Παλιόκαστρου. Πρόκειται για μια στενή λωρίδα θάλασσας που χωρίζει τη νήσο Σφακτηρία από τη στεριά και που μαρτυρά τη φυσική προέλευση του νησιού. Ένας όμορφος συνδυασμός από ρηχά, κρυστάλλινα νερά και μια μικρή λωρίδα αμμουδερής ακτής για να ακουμπήσετε τα πράγματα σας. Μπορείτε να φτάσετε εκεί είτε με το αυτοκίνητό σας, ακολουθώντας τη χωμάτινη διαδρομή που ξεκινά στο τέρμα του Διβαρίου, είτε με τα πόδια διασχίζοντας την παραλία. Εναλλακτικά, μπορείτε να φτάσετε ακολουθώντας τη διαδρομή κάτω από το Παλιόκαστρο από τη πλευρά της Βοϊδοκοιλιάς, η οποία θα σας οδηγήσει ακριβώς στο πέρασμα. Μικρά σκάφη διασχίζουν το υδάτινο αυτό πέρασμα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και προσαράζουν στην παραλία που σχηματίζεται πάνω στη νήσο Σφακτηρία. Δοκιμάστε να κολυμπήσετε μέχρι την αντίπερα ακτή! Τα νερά είναι σχετικά ρηχά σε όλο το μήκος της απόστασης. 

36° 57.488'n 21° 39.387'e τείχος Παλαιόκαστρου Ναβαρίνου Στα αρχαία χρόνια το λιμάνι ονομαζόταν Κορυφάσιο. Όταν καταλήφθηκε από τους Αβάρους τον 6ο μ.Χ. αιώνα ονομάστηκε Αβαρίνος και μάλλον από εκεί προήλθε και η ονομασία Ναυαρίνο (Νέο Αβαρίνο). Πληροφορίες εδώ... και για το Ναβαρίνο εδώ… < Αβαρίνο < Αβαρίνος. Κατά μια άλλη εκδοχή το τοπωνύμιο οφείλει την αρχή στους ισπανούς στους Ναβαραίους που αναφέρονται ότι βρίσκονταν στην Πελοπόννησο την Εποχή του Θεοδώρου Παλαιολόγου (1328-1406). Η ετυμολογία δεν είναι σωστή, αφού το τοπωνυμιο υπάρχει ενωρίτερα από την αφιξη των Ναβαραίων από το (1371-1338) Το τοπωνύμιο των κατακτητών Αβάρων που το 582 κατακλύζουν τον ελλαδικό χώρο και φυσικά και την Πελοπόννησο κι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Κατά τον Κομπορόζο σ. 370 , προέρχεται από το εθνικ. Αβαρίνος που με συνεκφορά της φράσης το/ν Α/βαρίνο πρόεκυψε ο τύπος. Η εκτίμηση πάντως των σύγχρονων ερευνητών, θεωρεί πιο πιθανό ότι η ονομασία Ναβαρίνο είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει "τόπος των σφενδάμων" (δέντρα που μοιάζουν με πλατάνια. Η σημαία του Καναδά έχει στο κέντρο της φύλλο σφενδάμου) ή το "μέρος με τα σφεντάμια". 

Ναβαρίνο < μεσαιωνική ελληνική Ἀβαρῖνος < πρωτοσλαβική *Avorьnъ < *avorьnъ < *avorъ (σφενδάμι• πβ. σλαβικά ја̏вор: σφενδάμι) + πρωτοσλαβική *-ьnъ (< πρωτοϊνδοευρωπαϊκή *-nós) 

Παλαιόκαστρο ή Παλαιοναβαρίνο ή Κάστρο Αβαρίνος. 
Προσβάσιμο από το χωριό Γιάλοβα (3χλμ) στη Β πλευρά του κόλπου του Ναβαρίνου, 6 χλμ από την Πύλο. Από την παραλία μέχρι το κάστρο απαιτείται πεζοπορική ανάβαση 20 λεπτών. Η θέα πάντως αξίζει τον κόπο. Είσοδος ελεύθερη. 

36° 57.593'n 21° 39.455'e Σπήλαιο Νέστορος. Στη Ν πλευρά της Βοϊδοκοιλιάς, κάτω από τα ερείπια του μεσαιωνικού Παλαιόκαστρου με θέα στη Βοϊδοκοιλιά. Ενδεχομένως πρόκειται για το σπήλαιο που ο Παυσανίας θεώρησε ότι χρησιμοποιούνταν για τη φύλαξη των κοπαδιών του βασιλιά της Πύλου Νέστορα αλλά και του πατέρα του, Νηλέα, που σύμφωνα με την παράδοση τα είχε φέρει από τη Θεσσαλία. Το σπήλαιο, ανέσκαψε πρώτος ο Ερρίκος Σλήμαν. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά κατά τη νεολιθική περίοδο. Η αποσπασματική χρήση του, έκτοτε, δείχνει να συνδέεται με λατρευτικές δραστηριότητες. 


 
36° 57.808'n 21° 39.763'e παραλία Βοϊδοκοιλιά.
Μία από τις ωραιότερες παραλίες στην Ελλάδα με ανοιχτόχρωμη αμμουδιά με ρηχά τιρκουάζ νερά. Μοιάζει με πισίνα σε σχήμα που σε άλλους θυμίζει κοιλιά βοδιού (?), σε άλλους «κεφάλι» μανιταριού, σε μέδουσα ή σε κεφαλαίο Ω. Πίσω της (Α) η λίμνη Διβαρίου / λιμνοθάλασσα Γιάλοβας. Βρίσκεται μέσα σε προστατευόμενη ζώνη Natura 2000 και δεν διαθέτει ομπρελοξαπλώστρες ούτε μπιτσόμπαρο (θα βρείτε 3 από αυτά ερχόμενοι από τον κεντρικό δρόμο). Τον Αύγουστο μάλλον θα μαζεύει πολύ κόσμο. Εσείς που διαβάζετε αυτές τις γραμμές… θα προσπεράσετε τον χώρο στάθμευσης και θα συνεχίσετε μέχρι το τέλος του βατού χωματόδρομου που φτάνει πίσω από τη μέση της μεγάλης παραλίας με αρκετά μέρη για στάθμευση και αναστροφή.

36° 57.925'n 21° 39.617'e Μυκηναϊκός Τάφος Θρασυμήδη. Θέα προς την παραλία. Στον λόφο ανάμεσα Βοϊδοκοιλιάς - Γλώσσας.
36° 57.995'n 21° 39.532'e παραλία Γλώσσα. 10’ σε μονοπάτι από τη Βοϊδοκοιλιά. Άμμος σκηνές έξω, πέτρες αχινοί μέσα. Την προτιμούν γυμνιστές.
36° 58.110'n 21° 39.514'e Ξωκλήσι Προφήτη Ηλία μέσω βατού χωματόδρομου με μερική θέα στη γύρω περιοχή – λόγω χαμηλής βλάστησης. Ιδανικός χώρος με στέγαστρο για σκιά για να σηκώσετε drone προς λιμνοθάλασα Γιάλοβας, Σφακτηρία, Παλαιόκαστρο, Βοϊδοκοιλιά, Γλωσσα και τις παραλίες μέχρι το Costa Navarino!




Κυριακή 3 Ιουλίου. Πύλος – Γιάλοβα – παραλίες Μεσσηνίας μέχρι την Ελαία…
36° 57.566'n 21° 44.859'e καταρράκτες Στενωσιάς.

 
36° 57.440'n 21° 43.666'e χώρος στάθμευσης (χωράφι) για καταρράκτη Καλαμάρη 

36° 57.475'n 21° 43.830'e Καταρράκτης Καλαμάρης (Γιάλοβα) Λίγα χιλιόμετρα από τη λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας. Φτάσαμε ακολουθώντας τις πινακίδες προς Σχινόλακα και Καταρράκτης Καλαμάρη. Ωραίο μέρος. Έχει 1 χλμ πατημένο και βατό χωματόδρομο που οδηγεί σε ένα πλάτωμα να αφήσετε το αυτοκίνητο και μικρή πινακίδα που σηματοδοτεί την αρχή του μονοπατιού. Μετά από 12’ -15’ θα φτάσετε στη λιμνούλα με την παραλία και τον 60μ. καταρράκτη από πάνω της. Προσοχή στο πρόχειρο γεφυράκι με τη στενή ξύλινη τάβλα μερικά μέτρα πριν τον καταρράκτη. Πιστεύω ότι θα τον βρείτε εύκολα αν και μία παρέα Ρουμάνων που άκουσαν τις οδηγίες μας, έφτασαν (?) μέχρι τον χώρο στάθμευσης αλλά δεν βρήκαν την αρχή του μονοπατιού!


Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το βίντεο της Up Stories και Greece from Air για τη Μονή Ασκητή στο YouTube.. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD1080 και πλήρη οθόνη (full screen).


37° 02.670'n 21° 38.233'e εντυπωσιακή «μονή Ασκητή. Δεν καταφέραμε να βρούμε έξοδο στο νέο κεντρικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο και δεν φτάσαμε μέχρι εκεί! 

Το ετοίμαζαν για μοναστήρι, όμως δεν λειτούργησε ποτέ. Πρόκειται για ένα ερειπωμένο κτίσμα εντυπωσιακών διαστάσεων, ασύμμετρο με πολλές πύλες και μικρά κελιά. Κάποιοι το έχουν χαρακτηρίσει ως την Βαβέλ της Πελοποννήσου άλλοι πάλι ως το ελληνικό «Εξπρές του μεσονυκτίου» σε κάθε περίπτωση το Μοναστήρι του «Ασκητή» θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως τηλεοπτικό σκηνικό με μεγάλη επιτυχία. 
Επιστροφή… 

Γαργαλιάνοι.
37° 06.113'n 21° 36.921'e (?) σπηλιές Βάλτας  
37° 06.059'n 21° 36.842'e χωματόδρομος προς καταρράκτη Βάλτας 
 37° 05.726'n 21° 36.524'e Καταρράκτης Βάλτας.  Ο Καταρράκτης της Βάλτας είναι ένα υπέροχο δημιούργημα της φύσης και σχηματίζεται στο σημείο που τελειώνει το φαράγγι «Κόκκινα Πατερά». «Δυσπρόσιτο σημείο με κακό χωματόδρομο και ελλιπέστατη σήμανση. Αφού φτάσεις στο σημείο που αφήνεις την άσφαλτο, καλό είναι να ανέβεις στην παραπάνω φουρκέτα για να μπορέσεις να εντοπίσεις τους στύλους της ΔΕΗ μέσα στον ελαιώνα (συγκεκριμένα τον τελευταίο στύλο πριν περάσουν τα καλώδια στην απέναντι μεριά του φαραγγιού). Αφού κατέβεις τον κακοτράχαλο δρόμο με πολλά δύσκολα σημεία, περνάς μέσα από τον ελαιώνα για να φτάσεις στην είσοδο του μονοπατιού. Υπάρχει μια πολύ βασική σήμανση (κόκκινα βέλη) πάνω στις ελιές, αλλά ο καλύτερος οδηγός είναι τα καλώδια της ΔΕΗ. Το μονοπάτι έχει αρκετά μεγάλη κλίση και είναι ολισθηρό λόγω φύλλων, σε καμία περίπτωση δεν είναι εύκολο και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως βόλτα. Μεγάλη προσοχή στο ότι ο καταρράκτης της Βάλτας είναι μέρος του ΡΕΜΑΤΟΣ του Λαγκούβαρδου, το οποίο σημαίνει ότι το καλοκαίρι δεν έχει νερό.» Ανδρέας Μπίλιου. 

Φιλιατρά.
«Πύργος του Άϊφελ» 26μ (κλίμακα 1:18) από το 1960 στα Φιλιατρά! 
37° 08.603'n 21° 35.790'e Βυζαντινό σταυρεπίστεγο ξωκλ.Ανάληψης πρόσφατα αναστηλωμένο  
37° 08.427'n 21° 38.535'e Φράγμα Χριστιανούπολης 
37° 08.457'n 21° 41.040'e Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στη Χριστιανούπολη Θεμελιώθηκε στα τέλη του 11ου αι, πιθανότατα πάνω σε αρχαίο ναό του Σωτήρος Διός, όταν η επισκοπή Χριστιανουπόλεως αναβαθμίστηκε σε μητρόπολη. Ο ναός θεωρείται από τους πιο σημαντικούς βυζαντινούς του Μωριά, όπως μαρτυρά και η λαϊκή ρήση «Αγιά Σωτήρα στον Μοριά και Αγιά Σοφιά στην Πόλη», που τον συγκρίνει με την Αγιά Σοφιά στην Κωνσταντινούπολη. Σύνθετος οκταγωνικός με νάρθηκα, ο ναός υπέστη ζημιές από την εκστρατεία του Ιμπραήμ Πασά στην Πελοπόννησο και από τον σεισμό του 1886. Αναστηλώθηκε το 2014.

Κυπαρισσία (Αρκαδία ή Αρκαδιά μέχρι την εποχή του Όθωνα).

37° 15.115'n 21° 40.220'e Σιδηροδρομικός σταθμός για τους… φωτογράφους της παρέας.
37° 14.942'n 21° 40.762'e Της Αρκαδιάς ο πλάτανος. Στην είσοδο του κάστρου Κυπαρισσίας.

Άνω / Παλιά Πόλη Κυπαρισσίας διατηρητέος οικισμός χτισμένος στους πρόποδες λόφου με αρχοντικά και παραδοσιακά σπίτια, περίτεχνες βρύσες, την πλατεία της Αρκαδιάς, όπως ονομαζόταν η πόλη τα βυζαντινά χρόνια, το Μεγάλο Καλντερίμι στην καρδιά της παλιάς αγοράς, του Σταυροπάζαρου. Το Κάστρο της Αρκαδιάς, γνωστό ως ο «Πύργος του Ιουστινιανού», δεσπόζει στην Παλιά Πόλη και μαγεύει με την πανοραμική θέα του – δεν ονομάζεται τυχαία «μπαλκόνι της Κυπαρισσίας». Στη σημερινή του μορφή είναι φράγκικο, υπήρξε εξάλλου ένα από τα σημαντικότερα κάστρα στην Πελοπόννησο επί Φραγκοκρατίας. Χτίστηκε στα θεμέλια ενός παλιότερου βυζαντινού φρουρίου, που είχε θεμελιωθεί, με τη σειρά του, πάνω στην αρχαία ακρόπολη. 

Τα μαργαριτάρια της Μεσσηνίας. Οι πιο ανεπτυγμένες πόλεις και χωριά της Μεσσηνίας είναι παραθαλάσσιες. Κυπαρισσία, Πύλος, Μεθώνη, Φοινικούντα, Κορώνη, Άγιος Ανδρέας (μετά την Κορώνη), Πεταλίδι, Καλαμάτα, Καρδαμύλη, Στούπα. 

Παράκαμψη… 
37° 16.567’n 21° 44.406’e Ο αρχαιολογικός χώρος της Περιστεριάς έχει χαρακτηριστεί ως ένα από σημαντικότερα κέντρα του Μυκηναϊκού κόσμου, κυρίως λόγω του πλούτου των χρυσών ευρημάτων του και του μεγέθους των κτισμάτων του που χρονολογούνται στη 2η χιλιετία π.Χ.. Ο λόφος της Περιστεριάς απέχει 1 χλμ. βόρεια από το χωριό Μύρο και περίπου 8 χλμ από την Κυπαρισσία. Είναι φυσικό οχυρό καθώς οι τρεις πλαγιές του είναι απότομες και έχει ομαλή πρόσβαση μόνο από τη νότια πλευρά. Τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα που έχουν αποκαλυφθεί είναι τρεις θολωτοί τάφοι εντός του αρχαιολογικού χώρου και ένας ακόμα στα νότια του λόφου, τμήμα Ανακτόρου και πολλές κατοικίες. Σε όλα αυτά τα σημεία βρέθηκε σημαντικός αριθμός αντικειμένων, όπως κοσμήματα και είδη καθημερινής χρήσης που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο Χώρας. Οι αρχαιότερες κατασκευές πάνω στο λόφο της Περιστεριάς χρονολογούνται στα 2.200 π.Χ. και εντοπίζονται στην περιοχή γύρω από τον μεγάλο, αναστηλωμένο θολωτό τάφο. Πρόκειται για έναν μικρό χρυσοφόρο τάφο, που ονομάστηκε έτσι λόγω του αριθμού των χρυσών αντικειμένων που βρέθηκαν σε αυτόν. Στο κτίσμα δίπλα σε αυτόν τον τάφο, που αποτελείται από πολλούς χώρους βρέθηκαν πολλά αντικείμενα οικιακής χρήσης. Ο τρίτος θολωτός τάφος στην Περιστεριά, στα δυτικά του λόφου, που είναι ο μικρότερος σε μέγεθος, έχει διάμετρο 6,90 μέτρα, ενώ από τη θόλο του σώζεται μόνο ένα τμήμα σε ύψος 2 μέτρων. Αυτός ο τάφος χρονολογείται στα 1200 π.Χ. και στα σημαντικότερα ευρήματα συμπεριλαμβάνεται ένα χρυσό κύπελλο ύψους 13,5 εκ., πολλά χρυσά φύλλα, και χρυσά κοσμήματα. Στον τάφο αυτό βρέθηκε επίσης πολεμικός εξοπλισμός μαρτυρώντας την ιδιότητα ενός από τους νεκρούς. Στον τέταρτο θολωτό τάφο, 100 μέτρα νοτιότερα από τον αρχαιολογικό χώρο, δεν βρέθηκαν μεταλλικά αντικείμενα και είχε χρησιμοποιηθεί για παραπάνω από 15 ταφές. Οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι επρόκειτο για το νεκροταφείο του πληθυσμού της Περιστεριάς, γεγονός πολύ σημαντικό καθώς αποδεικνύει πως και οι απλοί άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να χτίζουν τέτοιας μορφής τάφους. 

37° 16.666’n 21° 44.395’e Φαράγγι Σταλακτίτες ΒΔ του αρχαιολογικού χώρου. 
Επιστροφή… 

37° 22.300'n 21° 41.048'e παραλία Ελαίας μεγάλη σε μήκος αμμουδιά κοντά στην εκβολή του ποταμού της Νέδας, τα Βόρεια σύνορα του Νομού Μεσσηνίας με το νομό Ηλείας). Αυγά Careta Careta. Πευκοδάσος πίσω από την παραλία και δρόμος που συνεχίζει και μετά τον χώρο στάθμευσης. 
37° 20.920'n 21° 41.567'e παραλία Αγιαννάκη (συνέχεια προς νότο της Ελαίας)
37° 19.383'n 21° 41.900'e παραλία Βουνάκι (συνέχεια προς νότο της Ελαίας)
37° 17.900'n 21° 41.702'e παραλία Καλό Νερό (συνέχεια προς νότο της Ελαίας)

Παράκαμψη… 22.1 χλμ, 24’ 
Το Ψάρι: Ένα από τα όμορφα ορεινά χωριά της Μεσσηνίας, με πέτρινα σπιτια, κόκκινες κεραμιδοσκεπές και θεα στον καταπράσινο μεσσηνιακό κάμπο από υψόμετρο 400 μέτρων. Εδώ υπάρχει κι ο ξενώνας «Ρίζες» ένας από τους ομορφότερους παραδοσιακούς ξενώνες της περιοχής. 
Επιστροφή… 

37° 17.463'n 21° 41.519'e παραλία Σεργιάνι (η νότια άκρη της παραλίας της Ελαίας)
37° 16.644'n 21° 40.862'e το οργανωμένο τμήμα της παραλίας Σανί Κυπαρισσίας. Άμμος και βοτσαλάκια, μπιτσόμπαρο, βαθαίνει απότομα και χρειάζεται προσοχή αν έχει κύμα.
37° 16.222'n 21° 40.708'e βοτσαλιά Καρτελάς, βαθαίνει απότομα, προσοχή αν έχει κύμα.
Κυπαρισσία.
37° 15.266'n 21° 39.670'e παραλία Άι Λαγούδης, οργανωμένη δίπλα στη μαρίνα Κυπαρισσίας.
37° 14.629'n 21° 38.707'e παραλία Γιανιτσένα.
37° 12.780'n 21° 35.698'e Μύλος δίπλα στο λιμανάκι Αγρίλης.
37° 12.487'n 21° 35.424'e κάστρο παραμυθιών. Κακόγουστο αλλά ίσως ενδιαφέρει τα παιδιά.
37° 11.115'n 21° 34.523'e Α χώρος στάθμευσης πάνω από την παραλία Στόμιο. Μία από τις πιο όμορφες της περιοχής, έξοδος ρέματος, σ’ έναν κλειστό κόλπο με αρκετό πράσινο,  βότσαλα και νερά που βαθαίνουν απότομα. Δύο χώροι στάθμευσης. Μπιτσόμπαρο και ομπρέλες. Αρκετά δημοφιλής. Τον Αύγουστο μαζεύει πολύ κόσμο.

37° 07.166'n 21° 34.553'e Οργανωμένη αμμουδιά στο λιμανάκι της Αγίας Κυριακής, ταβέρνες.
37° 05.412'n 21° 34.963'e Παραλία Λαγκούβαρδος με ψιλή άμμο, θαλάσσια ρεύματα, σέρφερς. Ωραίος μεγάλος αμμουδερός κόλπος με ομάδες ομπρελών αλλά και μεγάλα άδεια διαστήματα. Α, Β. Γ είσοδοι. Μας άρεσε περισσότερο το Β μη οργανωμένο τμήμα από την Α είσοδο. Α και Β είσοδος πολλά αυτοκίνητα. Γ είσοδος σχεδόν άδεια με κλειστό μπιτσόμπαρο και ψάθινες ομπρέλες χωρίς ξαπλώστρες αλλά περισσότερο κύμα και φύκια.
37° 03.605'n 21° 34.528'e λιμανάκι Μαραθόπολης γεμάτο μεγάλα τσιμεντένια μπλοκ.

37° 03.700'n 21° 33.522'e (?) Γραμμένο, κόλπος πειρατών στο νησάκι Πρώτη.
37° 03.059'n 21° 33.246'e μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Πρώτη.
37° 02.741'n 21° 33.212'e Κατεργολίμανο, κόλπος με βράχια στην Πρώτη.
37° 02.641'n 21° 33.381'e παραλία Βουρλιά στην Πρώτη ναυάγιο Ανουάρ.

37° 02.785'n 21° 35.750'e (?) Ρωμαϊκά λουτρά 
37° 02.674'n 21° 35.791'e (?) αρχαίες αλυκές
37° 02.320'n 21° 36.240'e Μπάρλας, με άμμο και βράχια, ιδανική για καταδύσεις.

37° 01.078'n 21° 37.248'e παραλία Βρομονέρι με ψιλή άμμο. Την αδική το όνομά της, που οφείλεται στις θειούχες ιαματικές πηγές που αναβλύζουν από τα πετρώματα. Εύκολη πρόσβαση με το αυτοκίνητο, αγαπητή στους ντόπιους, ιδιαίτερα στις οικογένειες με μικρά παιδιά.
37° 00.471'n 21° 38.252'e Μάτι / Χρυσή Ακτή (βγήκαμε σε σπίτι με μαστόρους!)
36° 59.886'n 21° 38.703'e παραλία μπροστά στο Costa Navarino. Ο χωματόδρομος δίπλα στην περίφραξη του Costa Navarino κατέληγε σε κλειστή - με λουκέτο - συρμάτινη πόρτα!
36° 58.897'n 21° 39.271'e παραλία Ρωμανός (Μπούκα) μεγάλη με ψιλή άμμο. Το Γλυφαδάκι των ντόπιων. Το Βόρειο τμήμα έχει βράχια μπροστά. Καλύτερο το Νότιο τμήμα της με τις αμμοθίνες κοντά στην ταβέρνα Γρηγόρης. Χώρος ωοτοκίας αυγών της χελώνας Καρέτα-Καρέτα.
36° 58.773'n 21° 39.315'e παραλία Πετροχώρι.
36° 58.744'n 21° 39.384'e Αμμοθίνες, Πετροχώρι.
36° 58.544'n 21° 39.470'e παραλία Άγιος Νικόλαος.
36° 58.395'n 21° 39.555'e παραλία Αλμυρόλακα.

Ενδεικτικές αποστάσεις για drone.
Karalis Beach Hotel – Νήσος Πύλος περίπου 1900μ,
από φάρο σε φάρο Τσιχλί Μπαμπά 1580μ,
Karalis Beach Hotel – Σφακτηρία 1450μ.

4η διαδρομή. Δευτέρα 4 Ιουλίου. Πύλος – Μεθώνη – Κορώνη – Πύλος.

36° 54.441'n 21° 41.757'e Υδραγωγείο (aquaduct) Νιόκαστρου Πύλου, παράλληλα στον δρόμο  Πάντα με παρκαρισμένα αυτοκίνητα μπροστά του! Δεν το φωτογράφισα.

36° 53.140'n 21° 41.725'e ξωκλήσι Αγ. Νικολάου, μετά τη χωματερή & ανεμιστηρες. Θέα.
 
36° 50.512'n 21° 42.602'e τέλος μικρού χωματόδρομου προς κατακόμβες Αγίου Ονουφρίου.  Το παλαιοχριστιανικό διάσκαφο κοιμητήριο του Αγίου Ονουφρίου, μοναδικό στο είδος του για ολόκληρη την Πελοπόννησο, βρίσκεται στην πλαγιά του βουνού του Αγίου Νικολάου βόρεια της Μεθώνης. Ιδρύθηκε μάλλον τον 4ο αιώνα και ήταν σε χρήση ως τον 6ο, ενώ πολύ αργότερα (12ο-13ο αιώνα) ο χώρος του χρησιμοποιήθηκε ως ασκητήριο και τοιχογραφήθηκε. Το παλαιοχριστιανικό κοιμητήριο είναι λαξευμένο στο φυσικό από πωρόλιθο βράχο, αποτελείται από έξι θαλάμους και περικλείει αφενός αρκοσόλια, που ανοίγονται στις παρειές των θαλάμων και αφετέρου λακκοειδείς τάφους που έχουν σκαφτεί επί του εδάφους. Στο ύψος της γενέσεως των τόξων των αρκοσολίων ανοίγονται μικρές κόγχες για την εναπόθεση λύχνων, και στις πλευρές των θαλάμων υπάρχουν έδρανα και τράπεζες προσφορών, κατασκευές που συνδέονται με τη νεκρική λατρεία. Η οροφή των θαλάμων είναι οριζόντια και τα αρκοσόλια έχουν την μορφή σχετικά υψηλών τυφλών τόξων. Τα τοιχώματα καλύπτονταν αρχικά με τοιχογραφίες, ελάχιστα δείγματα των οποίων είναι σήμερα ορατά. Κατά τους ύστερους βυζαντινούς χρόνους το κοιμητήριο είχε μετατραπεί σε ασκητήριο. Τότε κτίστηκε τοίχος μπροστά από τον πρώτο θάλαμο, ο οποίος επιπλέον κοσμήθηκε και με νέες τοιχογραφίες, ελάχιστα μέρη των οποίων διασώθηκαν. Το κοιμητήριο (εδώ...) παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τις παλαιοχριστιανικές κατακόμβες της Μήλου καθώς και της Κάτω Ιταλίας και Σικελίας.

36° 50.019'n 21° 42.003'e τέλος δρόμου στις εγκ/σεις βιολογικού καθαρισμού για λήψη Drone 36° 50.245'n 21° 41.837'e Του Παπά η Λίμνα (από τη θάλασσα) η άγνωστη δίδυμη παραλία της Βοϊδοκοιλιάς με τα καφέ νερά κοντά στη Μεθώνη. Προσπάθεια video με drone από τα «λύματα» 
36° 49.511'n 21° 42.503'e Βενέτικο πηγάδι στην πλατεία Λιμαριζίου 
36° 49.325'n 21° 42.470'e πηγάδι Καποδιστριακού σχολείου Μεθώνης & Ανατολικά, γεφύρι Καποδίστρια 
36° 49.095'n 21° 42.268'e Μεθώνη χώρος στάθμευσης 1 
36° 49.079'n 21° 42.311'e δωρεάν χώρος στάθμευσης Κάστρου Μεθώνης. 

Κάστρο Μεθώνης (Τρίτη κλειστά).  
Θερινό ωράριο: 08:00 – 20:00 Εισιτήρια: Ολόκληρο: 3€, Μειωμένο: 2€ 
Ενιαίο Εισιτήριο: Ολόκληρο: €15, Διάρκεια 3 ημέρες Ισχύει για: Ανάκτορο Νέστορος, Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας, Αρχαιολογικό Μουσείο Χώρας, Κάστρο Καλαμάτας, Κάστρο Μεθώνης, Κάστρο Πύλου (Νιόκαστρο), Πύργος Μούρτζινων, Κάστρο Μεθώνης. 

Κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821 η Μεθώνη πολιορκήθηκε από τους επαναστάτες οι οποίοι δεν κατάφεραν να την καταλάβουν λόγω της σθεναρής αντίστασης του οχυρωμένου οθωμανικού πληθυσμού. Το 1825 εγκαταστάθηκε σε αυτή ο Ιμπραήμ Πασάς, στο διοικητήριο πάνω από την είσοδο του κάστρου. Η πόλη τα επόμενα χρόνια αποτέλεσε ορμητήριο των Αιγυπτίων. Στις 7 Οκτωβρίου 1828, η Μεθώνη απελευθερώθηκε από τα γαλλικά στρατεύματα της εκστρατείας του Μοριά με επικεφαλής τον στρατάρχη Μαιζών Μεθώνη.

Το κάστρο της πόλης είναι ενετικό και χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Τεχνητή τάφρος το χωρίζει απ’ την ξηρά, ενώ στα νότια του βρίσκεται ο μικρός πύργος Μπούρτζι. Για να φτάσεις στον πύργο περπατάς μία μικρή γέφυρα με καμάρες, καθώς είναι χτισμένος σε μία μικρή βραχονησίδα.




36° 49.025'n 21° 42.443'e παραλία Μεθώνης 
36° 49.068'n 21° 42.467'e Μεθώνη χώρος στάθμευσης 3 στην παραλία Μεθώνης 

Μεθώνη. Εξαιρετικό φυσικό λιμάνι, άκμασε την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας (13ος-15ος αι.) και αποτέλεσε σταθμό των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή αλλά και των προσκυνητών με προορισμό τους Άγιους Τόπους. Εδώ έγινε και του ιππότη / καβαλλάριου Κουτρούλη ο γάμος!  

Μεσσηνιακές ή Πελοποννησιακές Οινούσσες (Σχίζα, Σαπιέντζα, Βενέτικο και οι βραχονησίδες Δύο αδέλφια (νότια της Σαπιέντζας), Μπόμπα (ανατολικά της Σαπιέντζας) και Αυγό (νότια του Βενέτικου). Νότια των Μεσσηνιακών Οινουσσών βρίσκεται το βαθύτερο σημείο της Μεσογείου που είναι γνωστό ως τάφρος των Οινουσσών ή Φρέαρ των Οινουσσών με βάθος 5.267 μ. στο 36°34′n 21°8′e Δεν υπάρχει δυνατότητα διαμονής, αλλά μπορείς να τα επισκεφτείς απ’ το Μάραθο (Μαραθόπολη), τη Μεθώνη και τη Φοινικούντα με τις βάρκες που (τον Αύγουστο) κάνουν ημερήσιες εκδρομές διάρκειας 10’-15’. Διαδικτυακή πρόταση να επισκεφτείς τη Σαπιέντζα απ’ την Μεθώνη. Αποτελεί πραγματικό παράδεισο για φυσιολάτρες και πεζοπόρους ενώ το μεγαλύτερο τμήμα του καλύπτεται από παρθένο δάσος από κουμαριές και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Ο εντυπωσιακός φάρος είναι στην άλλη άκρη του νησιού, Νότια. Η Σαπιέντζα έχει ντυπωσιακό φυσικό πλούτο. Αγνωστη ακόμη και στους Έλληνες επισκέπτες της περιοχής. Στα βόρεια θα βρεις μία παραλία (ονόματι Άμμος) που θα σου θυμίσει τροπικά τοπία με τα γαλαζοπράσινα νερά, την άσπρη άμμο αλλά και τα δέντρα που προσφέρουν ευεργετική σκιά στον επισκέπτη. Το νησί φιλοξενεί και κρι κρι, τα οποία έχουν συνηθίσει την ανθρώπινη παρουσία και κατεβαίνουν μέχρι την παραλία για να τα ταΐσεις. Είναι πολύ πιθανό μέσα στην θάλασσα να βρεις κάποια απ’ τα μεγαλύτερα κοχύλια και μπουρού που έχεις δει ποτέ στην ζωή σου ζωντανά! Ναι, ακριβώς σαν αυτά που βλέπεις σε πολλές ψαροταβέρνες και που κάνουν τα δικά σου κοχύλια να μοιάζουν με μικρογραφία! Αφού απολαύσεις την παραλία, περπάτησε στο εσωτερικό του δάσους και ανέβα λίγο ψηλότερα για να θαυμάσεις την υπέροχη θέα. Στα νότια του νησιού υπάρχει ένας μόλος, απ’ όπου με μισή ώρα πεζοπορία μπορείς να φτάσεις στη Σπαρτόλακκα, μια κόκκινη κοιλάδα που οφείλει το χρώμα της στην απολιθωμένη γύρη των φυτών! Στη νοτιότερη άκρη του νησιού δεσπόζει ένας γραφικός πέτρινος φάρος, που κατασκευάστηκε κατ’ εντολή της Αγγλίδας βασίλισσας Βικτωρίας το 1885 και είναι πραγματικά επιβλητικός. 

36° 47.959'n 21° 44.977'e παραλία Λάμπες άμμος, κολύμπι 
36° 47.326'n 21° 45.560'e ξωκλήσι Προφήτη Ηλία για ηλιοβασίλεμα. 
36° 47.912'n 21° 45.999'e παραλία Κουμπάρες. 
36° 48.079'n 21° 47.013' e παραλία Μαυροβούνι, μεγάλη ψιλή αμμουδιά, χωρίς κύμα 
36° 48.429'n 21° 48.442'e παραλία Φοινικούντας, δημοφιλής αμμουδιά με ρηχά & ζεστά νερά 36° 48.234'n 21° 49.320'e παραλία Λούτσα 
36° 47.741'n 21° 49.439'e παραλία Καντούνι (μονοπάτι, περπάτημα). Βίγλα πίσω της. 
36° 46.333'n 21° 50.257'e παραλία Μαράθι (δεν βλέπω δρόμο ή μονοπάτι) 
36° 46.111'n 21° 50.351'e παραλία δίπλα στο Μαράθι (κατεβαίνει χωματόδρομος) 

Στην περιοχή της Φοινικούντας, αλλά χωρίς την κοσμικότητά της, οι παραλίες Τσαπί και Φανερωμένη θα σας κάνουν να νιώσετε εξερευνητές. Βρίσκονται μεταξύ Φοινικούντας και Κορώνης, στη μύτη της μεσσηνιακής χερσονήσου. Στο πιο δημοφιλές Τσαπί, με τα βότσαλα, που τον Αύγουστο μαζεύει αρκετό κόσμο, οδηγεί ένας δρόμος γεμάτος στροφές και λειτουργεί και ένα ωραίο ταβερνάκι (τηλ. 27250-51521). Στη Φανερωμένη ή Αμμούδι θα φτάσετε από ένα περίπλοκο δίκτυο χωματόδρομων μέσα από το χωριό Βασιλίτσι. Εδώ έρχονται μόνο οι κάτοικοι του χωριού και συνήθως αρκούνται στην πρώτη παραλία. Διασχίστε την και βγείτε στη δεύτερη, στη ρίζα ενός εντυπωσιακού βράχου. Και στις δύο υπάρχει φανταστικό κόκκινο βοτσαλάκι, μέσα και έξω από το νερό και σπηλιές. O. X. από το διαδίκτυο.


36° 45.290'n 21° 51.296'e παραλία Τσαπί Σελίτσα 
36° 44.724'n 21° 54.306'e παραλία Καλαμάκι 
36° 45.235'n 21° 55.110'e παραλία Αμμούδι ή Φανερωμένη 
36° 46.958'n 21° 56.322'e παραλία Μεμί δίπλα στο δημοτικό γήπεδο της Κορώνης 
36° 47.619'n 21° 57.577'e παραλία Ζάγκα ή Κορώνης. Αμμώδης με οργανωμένα τμήματα. 
36° 47.609'n 21° 57.695'e Παναγία Ελεήστρια, κάτω από το κάστρο, μέσα στο πράσινο 

Ένα από τα πιο γνωστά κάστρα της Ελλάδας, χτίστηκε κατά τους βυζαντινούς χρόνους, άγνωστο πότε ακριβώς, στη θέση της αρχαίας Ασίνης. Την περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας (δέκατος τρίτος-δέκατος πέμπτος αι.) γνώρισε επάλληλες οικοδομικές φάσεις, ενώ ενισχύθηκε επιπλέον κατά την Α’ Τουρκοκρατία (1500-1685) και τη Β’ Ενετοκρατία (1685-1715). Στο εσωτερικό του κάστρου δεσπόζουν τα ερείπια της τρίκλιτης βασιλικής της Αγίας Σοφίας (ίσως του έβδομου αιώνα, με μεταγενέστερες φάσεις) και ο σημερινός ναός του Αγίου Χαράλαμπου, που αρχικά θεμελιώθηκε ως καθολικός Άγιος Ρόκκος και στη συνέχεια μετατράπηκε σε οθωμανικό τέμενος, ενώ στο δυτικό άκρο βρίσκεται η παλαιοημερολογίτικη Μονή του Τιμίου Προδρόμου, που ιδρύθηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα. Η Κορώνη καταλήφθηκε το 1205 από τους Σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας. Το 1209 περιήλθε στην κυριαρχία των Βενετών, όπως και η γειτονική της Μεθώνη. Την περίοδο της Βενετοκρατίας χτίστηκε το κάστρο της πόλης.[4] Το 1500 η πόλη πολιορκήθηκε από τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Β΄ ο οποίος την κατέλαβε τη χρονιά αυτή. Από το 1532 κατέλαβε την πόλη ο Γενοβέζος ναύαρχος Αντρέα Ντόρια. Δύο χρόνια αργότερα ο ναύαρχος του σουλτάνου Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα ανακατέλαβε την πόλη. Μετά τον έκτο Βενετοτουρκικό πόλεμο η Κορώνη πέρασε στον έλεγχο των Βενετών όπως και η υπόλοιπη Πελοπόννησος. Η κυριαρχία τους αυτή διήρκεσε μέχρι το 1715 οπότε η Πελοπόννησος πέρασε πάλι στην κυριαρχία των Οθωμανών.[5] Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 πολιορκήθηκε ανεπιτυχώς από τους Έλληνες. Τελικά παραδόθηκε στον στρατηγό Μαιζών το 1828, ο οποίος είχε αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο, λίγο μετά τη ναυμαχία του Ναυαρίνου. 

Από εδώ και ο «μπάρμπας της Κορώνης» της έκφρασης «Έχει μπάρμπα στην Κορώνη.»  Η Ιστορική και Αρχαιολογική Συλλογή η οποία στεγάζεται σε ένα κτήριο στον χώρο του άλσους. Το γραφικό λιμάνι της Κορώνης με τα ψαροκάικα. Η νησιωτική ατμόσφαιρα. Ασβεστωμένα σοκάκια, 2ώροφα σπίτια, λουλουδιασμένα μπαλκόνια και πολύχρωμα παραθυρόφυλλα. Το νησάκι Βενετικό, απέναντι από το ακρωτήρι Ακρίτας, με καταπληκτικό βυθό για καταδύσεις. Τα κρυφά αμμουδερά κολπάκια Περούλια, Γαργαρού, Ζάγγα, Αγία Τριάδα, Άγιος Ιωάννης. Παραλία Αρτάκι στη άκρη της Κορώνης 

36° 48.385'n 21° 56.391'e Παραλία Λαχάνου αμμουδιά, στενός δρόμος μικρός χώρος στάθμευ 36° 48.582'n 21° 56.246'e παραλία Αγία Τριάδα ωραία αμμουδιά αλλά δεν βλέπω πρόσβαση 36° 49.155'n 21° 55.981'e παραλία Γαργαρού 
36° 49.577'n 21° 55.897'e παραλία Περούλια (Βουνάρια), ωραία μεγάλη αμμουδιά 1200μ 
36° 50.159'n 21° 55.811'e διάδρομος προς Κολονίδες μικρή παραλία με άμμο μέσα έξω. 
36° 50.931'n 21° 55.363'e Νέα Κορώνη με ακτινωτή ρυμοτομία! 
36° 51.744'n 21° 55.360'e παραλία Άγιος Ανδρέας, δίπλα στη μαρίνα του Άγιου Ανδρέα Επιστροφή στην Πύλο.


5η διαδρομή. Τρίτη 5 Ιουλίου Πύλος – ΕΚΟ – Χανδρινός – ΕΛΙΝ – Σουληνάρι – JetOil – Καζάρμα – Χαραυγή – Πολυλίμνιο 23,2 χλμ 

36° 59.299'n 21° 51.352'e Β πάρκινγκ προς πολυλίμνιο κοντά στη Χαραυγή
36° 58.922'n 21° 51.051'e Ν πάρκινγκ προς Καταρράκτες Πολυλίμνιο ΒΔ από Πεταλίδι 15 μικρές λίμνες, του Ιταλού, της Καδούλας, του Τυχερού, του Πανάγου, της Σταθούλας σε διαφορετικά επίπεδα με μικρούς ή μεγαλύτερους καταρράκτες μέσα στο φαράγγι του Πολυλίμνιου, κοντά στα χωριά Καζάρμα και Χαραυγή. Μονοπάτι σε πλακόστρωτο μονοπάτι με γεφυράκια μέχρι τον εντυπωσιακότερο καταρράκτη, της Κάδης – της μεγαλύτερης λίμνης κρυμμένης στην πυκνή βλάστηση – με νερά που πέφτουν από ύψος 25 μέτρων. 
 
Polylimnio waterfalls, a great place to have a refreshing swim, for hiking lovers, there is a path along the river in Polylimnio Gorge with different bigger and smaller waterfalls, while hiking sometimes it feels like You're in the jungle! Very beautiful place to catch some adventures! But it may be a little bit hard to find, You need to go down the Polylimnio waterfalls road where You will find a nice parking spot then go down to the little waterfall, then you will find a little beautiful path along the river and much more waterfalls! So get Your adventure spirit and go ahead! Definitely worth to visit! 
 
Καλοκαιρινός προορισμός! Φτάνοντας στην Καζάρμα υπάρχει πινακίδα στον επαρχιακό δρόμο που μας δείχνει την κατεύθυνση προς Πολυλίμνιο και Χαραυγή. Ακολουθώντας την πινακίδα φτάνουμε σε 1 χλμ. στο χωριό Χαραυγή. Ακολουθούμε τις πινακίδες που δείχνουν προς Πολυλίμνιο και βγαίνουμε από το χωριό για να συνεχίσουμε σε χωματόδρομο. Στρίβουμε σε δεύτερο χωματόδρομο (ακολουθώντας την πινακίδα) για να φτάσουμε σε λίγο στο πάρκινγκ έχοντας διανύσει περίπου 2 χλμ. από τη στιγμή που στρίψαμε στη Καζάρμα. Η πορεία μας ξεκινά από το Πάρκινγκ. Ακολουθούμε τον χωματόδρομο που κατηφορίζει μπροστά μας με κατεύθυνση νότια. Υπάρχει και πινακίδα. Στο τέλος του χωματόδρομου συναντάμε ξύλινο κιόσκι. Συνεχίζουμε στο κατηφορικό πλακόστρωτο δεξιά μας προσπερνώντας χαρακτηριστική πηγή. Προσοχή αν το πλακόστρωτο είναι βρεγμένο, γλυστράει.  Λεπτομέρειες εδώ...

Πύλος – Πολυλίμνιο – Χαραυγή – Πεταλίδι – Άγιος Ανδρέας – Λογγά – Καλλιθέα – Μεσοχώρι – Παλαιόνερο – Πύλος. Συνολικά από Πύλο – Πολυλίμνιο – Πύλο 85.2 χλμ σε 2 ώρες και 5 λεπτά. Χαραυγή 

37° 00.214’n 21° 54.773’e Μυκηναϊκός Θολωτός τάφος Νιχωρίων Καρποφόρας 
36° 59.012'n 21° 55.848'e παραλία Πεταλίδι κοντά στο camping 
36° 57.701'n 21° 55.596'e παραλία του Ψεύτη στο Πεταλίδι (Σπίτια! Πρόσβαση?) 
36° 57.473'n 21° 56.115'e παραλία Φάρου στο Πεταλίδι 
36° 55.685'n 21° 55.984'e παραλία Καλαμάκι 
36° 55.214'n 21° 55.916'e παραλία Χελωναριά 
36° 54.664'n 21° 55.715'e παραλία Χράνοι 
36° 51.744'n 21° 55.360'e παραλία Άγιος Ανδρέας, δίπλα στη μαρίνα του Άγιου Ανδρέα.

Τα παραδοσιακά ορεινά χωριά στη διαδρομή από τη Λογγά ως την Πύλο περίπου 47 λεπτά 32 χλμ μέσα από πανέμορφα γραφικά χωριά με εξαίρετη ντόπια αρχιτεκτονική. Επιστροφή στην Πύλο. ‘Αγιος Ανδρέας – Λογγά – Μηλίτσα – Πάρκο Ελληνικής Επανάστασης (**) Καταρράκτης Παλιόμυλου – Καλλιθέα (*) – Πήδασος – Μεσοχώρι – Παλαιόνερο – Πύλος 

(*) Το ημι-ορεινό χωριό Καλλιθέα απέχει 13 χιλιόμετρα από την Πύλο, 14 χιλιόμετρα από την Μεθώνη και 62 χιλιόμετρα από την Καλαμάτα. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 200 μέτρων και έχει, περίπου, 660 μόνιμους κατοίκους. Κατά την αρχαιότητα, η περιοχή του οικισμού ήταν τμήμα του βασιλείου του Νέστορα, της αρχαίας Πύλου. Το σημερινό χωριό προήλθε από την συνένωση των οικισμών Μεμερίζι και Γάμος και το 1928 μετονομάστηκε σε Καλλιθέα. Κατά την Β’ Ενετοκρατία αναφερόταν ως Μεμερίζι ή Μεμί Ρεϊζι, (Memi Raisi). Ο επισκέπτης, εδώ, μπορεί να περιπλανηθεί στα στενά δρομάκια με τα παραδοσιακά σπίτια και να δει την εκκλησία του Αγίου Νικολάου με το τριώροφο καμπαναριό που στην κορυφή του έχει κεραμοσκεπή, καθώς και το ρολόι του χωριού. Ξεχωρίζουν, επίσης, ο ναός του Αγίου Ιωάννου Προδρόμου και το παλαιό Δημοτικό Σχολείο, το οποίο ξεκίνησε να λειτουργεί το 1936. Τέλος, ένα από τα πιο χαρακτηριστικά σημεία του χωριού είναι εκεί όπου βρίσκονται οι πέτρινες βρύσες με το νερό από την πηγή. 

(**) Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα η εκδήλωση φύτευσης των 21 «Δέντρων Ελευθερίας» και των εγκαινίων του Πάρκου Ελληνικής Επανάστασης θα γίνει τέλος φθινοπώρου του 2021. Στο κέντρο του πάρκου έχει σχεδιαστεί να φυτευτεί συμβολικά από μια ελιά από μια σημαντική προσωπικότητα της Ελλάδας. Στην είσοδο του πάρκου θα τοποθετηθεί ειδικός χάρτης της Πελοποννήσου, όπου θα επισημαίνονται οι τόποι καταγωγής των δέντρων και θα αναπτύσσονται «21 Mικρές Iστορίες Eλευθερίας» της Ελληνικής Επανάστασης των συγκεκριμένων περιοχών. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθεί ένα ιστορικό ψηφιδωτό των σημαντικών γεγονότων που εξελίχθηκαν στην Πελοπόννησο κατά την διάρκεια της Επανάστασης του 1821. 

6η διαδρομή. Τετάρτη 6 Ιουλίου Πύλος – Βελίκα – Καλαμάτα – Καρδαμύλη – Άγιος Νικόλαος 

36° 59.738'n 21° 57.070'e παραλία Βελίκα, μεγάλη σε μήκος παραλία με χοντρή άμμο 
37° 00.807'n 21° 59.763'e παραλία Μπούκα μεγάλη σε μήκος αμμουδιά. 
37° 01.447'n 22° 01.957'e παραλία Ανάληψη (Google maps. Δίπλα σε πίστα καρτ, αρκετά αρνητικά σχόλια ότι τα νερά ΔΕΝ είναι διαυγή!) 
37° 01.706'n 22° 04.598'e παραλία Δυτικής Καλαμάτας 
37° 02.611'n 22° 06.786'e Καλαμάτα, Άγιοι Απόστολοι, δίπλα στο αρχαιολογικό μουσείο. Στη βόρεια πλευρά της ιστορικής πλατείας της 23ης Μαρτίου, η μικρή βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων (μεταξύ του 11ου και του 12ου αιώνα). Σύμφωνα με την παράδοση, εδώ κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση, στις 23 Μαρτίου του 1821. Ο Στέλιος πρότεινε επίσκεψη στο κάστρο, στην παλιά πόλη στην οδό Αριστομένους και φαγητό στα Ρολλά.. 

37° 02.682'n 22° 06.771'e Φαγητό στα Ρολλά κοντά στο Αρχαιολογικό μουσείο και στην παλιά αγορά της Καλαμάτας από το 1924. 

37° 02.727'n 22° 07.028'e Κάστρο Καλαμάτας,  στο ΒΔ τμήμα της πόλης της Καλαμάτας, σε χαμηλό βραχώδη λόφο επάνω από τον ποταμό Νέδοντα. Η ίδρυσή του ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, ωστόσο η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανοικοδόμησή του από τον Φράγκο πρίγκιπα και ιδρυτή του πριγκιπάτου της Αχαΐας, Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουΐνο, στις αρχές του 13ου αιώνα. 

Το Όνομα του Κάστρου. Κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα πάνω στα αρχαία ερείπια των ανακτόρων της πόλεως των Φαρών οι Χριστιανοί έκτισαν μια εκκλησία όπου υπήρχε μια εικόνα της Παναγίας που είχε μαύρα ωραία, «καλά» μάτια. Ήταν η Παναγιά η «Καλομάτα», που αργότερα έδωσε το όνομά της στην πόλη των Φαρών. Με αυτό το όνομα αναφέρεται και στο χρονικό του Μωρέως. Με αφομοίωση του όμικρον σε άλφα, προήλθε η ονομασία «Καλαμάτα», όπως λέγεται και σήμερα. Την εποχή του Όθωνα, η πόλη μετονομάσθηκε στο καθαρευουσιάνικο «ΚΑΛΑΜΑΙ» και χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να ξαναπάρει το κανονικό της όνομα, τις τελευταίες δεκαετίες. 

Ιστορία.
Η αρχαία ακρόπολη στο βράχο της Καλαμάτας δημιουργήθηκε το 1500 π.Χ. όταν ο μυθολογικός ήρωας από το Άργος Φάρις ίδρυσε εκεί μια νέα πόλη που ονομάστηκε Φαραί ή Φαρές. 

Οι Φαρές αναφέρονται ως μία από τις επτά πόλεις που προσέφερε ο Αγαμέμνων στον Αχιλλέα, για να κατευνάσει το θυμό του. Η αρχαιολογική έρευνα έχει αποδείξει ότι η πόλη αυτή εντοπίζεται ακριβώς στο φρούριο της σημερινής Καλαμάτας και όχι στην ευρύτερη περιοχή. Περί τον 8ο αιώνα π.Χ. η πόλη πέρασε στη κυριαρχία των Λακώνων όπου και παρέμεινε μέχρι το 369 π.Χ.. Μετά τους Περσικούς πολέμους, όταν η Αθηναϊκή δημοκρατία ξεκίνησε επιθέσεις στα παράλια της Πελοποννήσου, οι Φαραί λεηλατήθηκαν από τον Κόνωνα και τον Πέρση σύμμαχό του Φαρνάβαζο. Αργότερα ο Επαμεινώνδας απελευθέρωσε την πόλη και την επέστρεψε στην κυριαρχία των Μεσσηνίων. Κατά την αρχαιότητα πάντως ήταν λιγότερο σημαντική πόλη από άλλες γειτονικές, όπως η Μεσσήνη και η Θουρία. 

Τα διαθέσιμα στοιχεία για την ιστορία της κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο και μέχρι το 10ο αιώνα μ.Χ. είναι ελάχιστα. Πιθανολογείται ότι, στα πλαίσια της ενιαίας αυτοκρατορικής αμυντικής πολιτικής εναντίον των επιδρομών των βαρβάρων στα Βαλκάνια, μετασχηματίστηκε σε καστροπολιτεία με ενίσχυση του πληθυσμού της από απειλούμενους οικισμούς, όπως έγινε και με την Κορώνη την ίδια εποχή (6ος-7ος αιώνας). 

Η πόλη έγινε σημαντική κατά τη Φραγκοκρατία. Μετά την Δ' Σταυροφορία και την πτώση της Κωνσταντινούπολης, το κάστρο πέρασε στα χέρια των Φράγκων υπό τον Γουλιέλμο Σαμπλίτη, ο οποίος σε συνεργασία με τον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο είχε καταβάλει την τελευταία αντίσταση των Βυζαντινών στη μάχη του Μάχη του Κούνδουρου, το 1205. Ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος (Geoffroi de Villehardouin ) έλαβε σαν ανταμοιβή το φέουδο της Καλαμάτας και όταν ο Σταμπλίτης πέθανε, έγινε με δόλο (παραπλανώντας το διάδοχο του Σταμπλίτη) ηγεμόνας του Πριγκιπάτου της Αχαΐας. Ο Βιλλεαρδουίνος έκανε το κάστρο της Καλαμάτας κατοικία του και έδρα της Βαρονίας των Καλαμών, ενώ ανοικοδόμησε το μέχρι τότε μικρό και ερειπωμένο κάστρο. Έτσι ξεκίνησε η οικονομική ανάπτυξη της πόλης. Η Καλαμάτα υπήρξε η αγαπημένη πόλη των Βιλλεαρδουίνων. Για την ιστορία, ο Γοδεφρείδος (Ζοφρουά) ήταν από την Καμπανία της Γαλλίας και στο Χρονικόν του Μωρέως αναφέρεται σαν «μισὶρ Ντζεφρέ». Μετά το θάνατό του, το 1218, την εξουσία ανέλαβε ο γιος του Γοδεφρείδος Β΄ Βιλλεαρδουίνος, τον οποίο διαδέχθηκε ο αδερφός του Γουλιέλμος το 1246. Ο Γουλιέλμος Β' Βιλλεαρδουίνος (Guillaume II de Villehardouin), είχε το παρατσούκλι «Καλαμάτας» επειδή είχε γεννηθεί στο κάστρο της Καλαμάτας. Ήταν αγαπητός στους Έλληνες επειδή ήταν εξαιρετικός κυβερνήτης, μιλούσε καλά Ελληνικά, είχε παντρευτεί μια Βυζαντινή πριγκίπισσα (σ.σ. και -υποψιάζομαι- επειδή είχε πλακωθεί με την Καθολική Εκκλησία. Για ένα διάστημα μάλιστα ήταν αφορισμένος από τον Πάπα επειδή είχε κατασχέσει κτήματα του Λατινικού κλήρου). Κατά τη διάρκεια της ηγεμονίας του (1246-1278) το Πριγκιπάτο της Αχαΐας απέκτησε ισχύ και πλούτο ενώ τότε ήταν η λαμπρότερη περίοδος της μεσαιωνικής Καλαμάτας. Μετά το θάνατό του, το Πριγκιπάτο άρχισε να παρακμάζει. 

Το κάστρο της Καλαμάτας παρέμεινε φέουδο της οικογένειας των Βιλλεαρδουίνων έως το 1322, οπότε η τελευταία απόγονος της οικογένειας Μαχώ του Αινώ έχασε κάθε κληρονομικό και κυριαρχικό δικαίωμα στην ηγεμονία της Αχαΐας. Το 1293, το κάστρο κατελήφθη με μια νυχτερινή καταδρομική επιχείρηση από 600 επαναστάτες Έλληνες και Σλάβους της Γιάννιτσας (τώρα Ελαιοχώρι), που είχαν αρχηγούς τους Λιανόρτη, Φανάρη και Λαβούλκα, στο όνομα του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου. Ξαναδόθηκε όμως στους Φράγκους με απάτη, από τον Πρωτοαλογάτορα του Μυστρά Γεώργιο Σγουρομάλλη (περιγραφή αυτού του επεισοδίου υπάρχει στο γνωστό μυθιστόρημα του Άγγελου Τερζάκη Πριγκηπέσσα Ιζαμπώ). Μετά το 1322 το κάστρο διαφέντευαν άλλοι Φράγκοι βαρόνοι που ανήκαν στη σφαίρα επιρροής του Οίκου των Ανζού και του Βασιλείου της Νάπολης, ενώ το 1341 πέρασε στη δικαιοδοσία του Ναπολιτάνου Βάιλου (Επιτρόπου) του Πριγκιπάτου της Αχαΐας, Νικολό Ατσαγιόλι. 

Το 1381 το κάστρο το πήραν οι Ναβαρέζοι ιππότες (της μισθοφορικής Εταιρείας των Ναβαρραίων) του Πέτρου ντε Σαν Σουπεράν, οι οποίοι σταδιακά πήραν τον έλεγχο ολόκληρου του Πριγκιπάτου. Το 1396 το κάστρο καταλαμβάνεται για λίγο από τους Τούρκους του αιμοβόρου στρατηγού Γαζή Αχμέτ Εβρενός. Οι Βυζαντινοί του Δεσποτάτου του Μυστρά έγιναν κύριοι του κάστρο της Καλαμάτας το 1410. Το κράτησαν μέχρι το 1459 οπότε το κυρίευσαν οι Οθωμανοί Τούρκοι υπό τον Μωάμεθ Β' τον Πορθητή. Το1464, το κάστρο κατέλαβε ο Βενετός Φραγκίσκο Τάνο, αλλά το 1540 εγκαταλείπεται από τους Ενετούς που φεύγοντας το έκαψαν. Το 1685, ο Βενετός στρατηγός Μοροζίνι, αποβιβάστηκε στην περιοχή και βοηθούμενος από 1500 Μανιάτες κατέλαβε εύκολα την Καλαμάτα. Οι Τούρκοι υποχώρησαν στο κάστρο αλλά κρίνοντας ότι θα ήταν αδύνατο να αντισταθούν στα πυροβόλα του Μοροζίνι, το εγκατέλειψαν αφού πρώτα το ανατίναξαν. Όταν οι νικητές μπήκαν στο κάστρο, γκρέμισαν ότι ήταν ακόμα όρθιο για να μην ξαναχρησιμοποιηθεί από τους Τούρκους. Αργότερα πάντως οι Ενετοί το επιδιόρθωσαν και το επέκτειναν κτίζοντας το δεύτερο διάζωμα χωρίς να παραλείψουν να τοποθετήσουν τον Λέοντα της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στην πύλη. Το κάστρο το ανακατέλαβε για λογαριασμό των Τούρκων ο Δαλμάτ Αγάς το 1715. Ήδη οι Βενετοί είχαν χάσει τις περισσότερες κτήσεις τους στην Πελοπόννησο (Ναύπλιο κλπ.). 

Στη διάρκεια του 18ου αιώνα το κάστρο χάνει τη στρατηγική σημασία του, ενώ στις αρχές του 19ου αιώνα έχει ήδη περιέλθει σε εγκατάλειψη.. Το σημαντικότερο γεγονός της μακρόχρονης ιστορίας της πόλης είναι η απελευθέρωσή της από τους Τούρκους στις 23 Μαρτίου του 1821. Την ημέρα εκείνη ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς, ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, ο Παπαφλέσσας και άλλοι μπήκαν μέσα στην πόλη και την απελευθέρωσαν. Αυτή ήταν ουσιαστικά η πρώτη πράξη της Επανάστασης του ‘21. Στα 1825, το κάστρο υπέστη μεγάλες καταστροφές από το στρατό του Ιμπραήμ. Η διαμόρφωσή του σε αλσύλλιο συνδέεται με τον πεζογράφο Ζαχαρία Παπαντωνίου, που διετέλεσε νομάρχης Μεσσηνίας στις αρχές του 20ου αιώνα. 

Ο χώρος του κάστρου χρησίμευσε για τη στρατοπέδευση Ιταλικών δυνάμεων στον ‘Β Παγκόσμιο πόλεμο. Οι Ιταλοί εγκατέστησαν αντιαεροπορικά πυροβόλα και κατασκεύασαν κάποιες οχυρώσεις. Όταν αποσύρθηκαν οι Ιταλοί, το κάστρο το παραχώρησαν οι Γερμανοί στους Ταγματασφαλίτες, οι οποίοι όμως το εγκατέλειψαν στην πρώτη επίθεση του ΕΛΑΣ. 

Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία. Το μνημείο έχει την τυπική μορφή ενός βυζαντινού κάστρου: στο πιο απόκρημνο σημείο του, στην κορυφή του λόφου, υψώνεται ένας ακρόπυργος με θολοσκέπαστη δεξαμενή νερού, όπου έχουν εντοπιστεί και λείψανα ναού. Ένας εσωτερικός οχυρωματικός περίβολος περιβάλλει την κορυφή του λόφου, ενώ ένας δεύτερος, ευρύτερος περίβολος προστατεύει μια μεγαλύτερη περιοχή στην πιο προσιτή και ευάλωτη ανατολική πλευρά. Τα τείχη είναι κατακόρυφα, ακολουθούν τη φυσική διαμόρφωση του εδάφους και δεν σώζονται οι επάλξεις τους. Μετατροπές στο κάστρο έγιναν και από τους Ενετούς που κατέλαβαν την πόλη από το 1685 μέχρι το 1715 (Β΄ Ενετοκρατία). Στη φάση αυτή ανάγεται η ανακατασκευή της πύλης της ανατολικής πλευράς. Πάνω από τη θύρα εισόδου βρίσκεται εντοιχισμένο το ανάγλυφο του Λέοντα του Αγίου Μάρκου, μαρτυρία για τις επεμβάσεις των Ενετών. 

37° 01.278'n 22° 08.378'e παραλία Καλαμάτας

 
Την Παρασκευή 8 Ιουλίου 2022, επιστρέφοντας από την Μεσσηνιακή Μάνη στην Κηφισιά, κάναμε μία μεγάλη παράκαμψη και επισκεφθήκαμε την Αγία Θεοδώρα στη Βάστα Αρκαδίας στα σύνορα με το νομό Μεσσηνίας.
 
37° 21.226'n 21° 58.720'e Αγία Θεοδώρα Βάστας, το εκκλησάκι με τα 17 δέντρα στη στέγη! Σουρεαλιστική εικόνα: αιωνόβια πουρνάρια, σφένδαμοι και μια αγριοφιστικιά, συνολικά 17 κορμοί δέντρων, διέρχονται μέσα από τους πέτρινους τοίχους του μικρού ναού – κάποιοι χωρίς να φαίνονται – και βγαίνουν έξω από τη σκεπή του. Χτίστηκε μεταξύ 9ου και 10ου αι. στον τόπο μαρτυρίας της Αγίας Θεοδώρας, δίπλα στις πηγές του ποταμού Χάραδρου, που θεωρείται φυσικό σύνορο της Μεσσηνίας με την Αρκαδία.Α.ΤΖ 3 χλμ. από το Δασοχώρι Μεσσηνίας, 09.00-18.00, τηλ. 27910-81230.  
 
 
 
Συνεχίσαμε προς το ναό του Επικούριου Απόλλωνα, χάσαμε τη διασταύρωση και μπερδευτήκαμε στο χωριό Λύκαιο Αρκαδίας, περάσαμε από το χωριό Νέδα Μεσσηνίας, έξω από Αμπελιώνα Μεσσηνίας και καταλήξαμε στον αρχαιολογικό χώρο με το ναό του Επικούρειου Απόλλωνα του Ικτίνου, στα 1130μ υψόμετρο, που ενώ γεωγραφικά ανήκει στον νομό Μεσσηνίας έχει πολλούς διεκδικητές.


Ωράριο: Θερινό: Από 16.04.2022 έως την 31.10.2022: 08.00-20.00.
Για λόγους ασφαλείας ο ναός Επικούριου Απόλλωνα θα παραμένει κλειστός για το κοινό όταν εκδίδεται πρόβλεψη επικράτησης ακραίων καιρικών φαινομένων στην περιοχή (ένταση ανέμου άνω των 6 Μποφώρ και ριπές ανέμου που φθάνουν τα 70χλμ/ώρα.) Παρακαλούμε όπως επικοινωνείτε με το εκδοτήριο εισιτηρίων του χώρου για επιβεβαίωση της λειτουργίας του στο τηλέφωνο 2626022275. 

«… η σωστή ορθογραφία της λέξης "επικούριος" είναι με "ι" και όχι "επικούρειος" με ει, καθώς προέρχεται από το ότι στην αρχαιοελληνική μυθολογία ο Απόλλωνας είχε επικουρήσει – βοηθήσει – την περιοχή στο θανατηφόρο λιμό και όχι από τον Επίκουρο και τους επικούρειους (π.χ. πυθαγόρειος: από τον Πυθαγόρα), ενώ η γραφή αυτή χρησιμοποιείται ήδη από τον Παυσανία.» 

Ο Ναός και ο αρχαιολογικός του χώρος βρίσκονται στο νομό Μεσσηνίας. Καρατσεκαρισμένο στους χάρτες μου γι’ αυτό και τον έβαλα στο βίντεό της Μεσσηνίας. Μέχρι την ίδρυση της ΛΗ’ (38ης) Εφορίας Αρχαιοτήτων της Μεσσηνίας, ανήκε στην Ζ’ (7η) Εφορία Αρχαιοτήτων της Ολυμπίας. Μετά την ίδρυση της εφορίας αρχαιοτήτων Μεσσηνίας το 2006, ο Μεσσήνιος πολιτικός της επάρατης δεξιάς Αντώνης Σαμαράς, εκμεταλλεύτηκε το γεγονός και μετέφερε τον Σεπτέμβριο του 2009 τις αρμοδιότητες – όχι το ναό – στη νεοσυσταθείσα εφορία κι έγινε το έλα να δεις... Οι διάφοροι παρατρεχάμενοι της πολιτικής του δύσμοιρου τούτου τόπου – ας προσέχαμε λέω εγώ – είπαν για αλλαγή συνόρων – που δεν έγιναν – για μεταφορά του μνημείου – που δεν έγινε – ότι τόσα χρόνια ανήκε στην Ηλεία – τώρα όμως άνοιξε νέο μαγαζί στη γειτονιά – ή γιατί ο Δήμος Ανδρίτσαινας (Ηλεία) από το 1851 τον έχει στο έμβλημά του – ε και; – άλλοι ότι ανήκει στην Αρκαδία γιατί ο Παυσανίας θεωρούσε στην αρχαιότητα τον ναό αρκαδικό κι όποια άλλη αντιπολιτευτική αερολογία τους πέρασε από τον νου.

Σημείωση δική μου: Το 2010 (ΦΕΚ 115/6-04-10) ανακλήθηκε η «απαράδεκτη» απόφαση – βρέθηκαν λάθη στη διαδικασία – και ο ναός επανήλθε πάλι στην Ζ’ (7η) Εφορία Αρχαοτήτων της Ηλείας.



Κανείς δεν ασχολήθηκε με τα προφανή. Ούτε καν με το άθλιο τσαντίρι που έκρυβε τον ήλιο από τον αρχαίο ναό του θεού του φωτός.Το πανάκριβο τσαντίρι τοποθετήθηκε το 1987 - και μάλλον εκεί θα είναι και μετά τον θάνατό μου – ίσως για να προστατευτούν οι συντηρητές του μνημείου ίσως για να αυξήσουν τα εισοδήματά τους οι προμηθευτές του. Ευτυχώς δεν είδα κάποιο  παρόμοιο «προστατευτικό» πάνω από τον Παρθενώνα, το Σούνιο, το Ακρωτήρι της Σαντορίνης ή το Ανάκτορο του Νέστορα. Το είχα κοκοχαρακτηρίσει όταν το πρωτοείδα καινούργιο, το κακοχαρακτήρισα άλλη μια φορά το απόγευμα της Παρασκευής 8 Ιουλίου 2022 όταν το είδα – να το πω ευγενικά – ταλαιπωρημένο! Είχα την τύχη να δω το ναό χωρίς αυτό το ανοσιούργημα και θυμάμαι ακόμα την εντυπωσιακή του εικόνα στην κορυφογραμμή ερχόμενος από μακριά αλλά και τον θαυμασμό μου πλησιάζοντάς τον.

Να υπενθυμίσω ότι «…οι 23 πλάκες της ζωοφόρου με αμαζονομαχείες και κενταυρομαχίες μεταφέρθηκαν το 1814 στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται σήμερα.» Έτσι… για να μη ξεχνιόμαστε.

Εισιτήριο ολόκληρο 6, μειωμένο 3. Πληρώσαμε 3+3 = 6€.

Μερική - δωρεάν - ξενάγηση από την ευγενική υπάλληλο στο ταμείο. Ο ναός θα ανακαινίζεται χρόνια ακόμα!

Επιστροφή προς ΕΟ Καλαμάτας – Αθηνών αποφεύγοντας αυτή τη φορά τους χωματόδρομους και το χωριό Λύκαιο (+5’).

Φτάσαμε στη Κηφισιά το βράδυ της Παρασκευής 8 Ιουλίου 2022, στις 09:00.