Το πρωί του Σαββάτου 5 Απριλίου του σωτηρίου έτους 2025, 29 νοματαίοι, οι μισοί από την πλατεία Συντάγματος και οι άλλοι μισοί από τη Νέα Κηφισιά και συγκεκριμένα από τη διασταύρωση προς το Ολυμπιακό Χωριό στο τέρμα της οδού Καλυφτάκη, ξεκινήσαμε να πάμε στην λάκκα Αρβανίτσα, ένα μεγάλο λιβάδι ανάμεσα στα έλατα στις πλαγιές του όρους Ελικώνα.
Το αρχικό σκεπτικό ήταν μικρή κι ευέλικτη παρεΐστικη ομάδα και μεταφορά με μικρό πούλμαν. Το ενδιαφέρον όμως ήταν μεγάλο – φτάσαμε τις 33 συμμετοχές – κι αναγκαστικά νοικιάσαμε μεγαλύτερο. Δυστυχώς μερικοί φίλοι μας δεν εμφανίστηκαν στα σημεία συγκέντρωσης. Κρίμα γιατί αν η οργάνωση το γνώριζε εκ των προτέρων θα είχε νοικιάσει μικρότερο και φθηνότερο μεταφορικό μέσο.
Την ιδέα της εκδρομής την έριξε η ΚΚΑ (όχι Ε) Κική.
Για τους νεότερους, το Α αναφέρεται στην μακροχρόνια επαγγελματική της ιδιότητα.
Η ιδέα, επίσημα τουλάχιστον – πιο κάτω αναφέρω την προσωπική μου άποψη – ήταν να μαζευτούμε κάποιοι φίλοι απ' τα παλιά που λέει και το άσμα, που πρωτοβρεθήκαμε πριν πολλαααά χρόνια στον Πεζοπορικό Όμιλο της Αθήνας, γνωστόν κι ως Π.Ο.Α. και να περπατήσουμε σε κάποια ομαλά, κατά προτίμηση κατηφορικά – πηγαινέλα ει δυνατόν – μονοπάτια που θα μας επέτρεπε να επιστρέψουμε σώοι και αρτιμελείς στις εστίες μας.
Χαλαρά πράγματα δηλαδή.
Η Κική έδωσε μάλιστα και όνομα σ’ αυτήν την ομάδα:
«Απόφοιτοι του Πεζοπορικού». ΑΠΟΑ εν συντομία για τις πινακίδες στο πούλμαν.
Ο χαρακτηρισμός Απόφοιτοι προτιμήθηκε για να δηλωθεί εμφατικά η συνέχεια και το μέλλον - λέμε τώρα - σε κάτι νέο, προς αποφυγήν του ΚΑΠΥ ή ΕΑΖ (Είμαστε Ακόμα Ζωντανοί) ή ΑΠΟΠΟΑ (Απόμαχοι Πεζοπορικού) ή ΑΚΟΠΟΑ (Ακόμη Όρθιοι) ή ΑΠΠΠΟΠΟΑ (Αυτοί Που Παν Ολούθε) ή ΦΙΛΠΑΠΟΑ (Φίλοι απ' τα Παλιά) ή ΡΑΜΟΛΠΟΑ (Ραμολιμέντα του Πεζοπορικού) κλπ.
Ο Στέλιος Μ. ανέλαβε την οργάνωσή της με ιδιαίτερο – θα έλεγα – ενθουσιασμό.
Μιλάμε πήδηξε απ’ τη χαρά του! Αν είστε κακεντρεχείς και δεν με πιστεύτε, δείτε τις τελευταίες εικόνες του βίντεο που όλοι – οι άλλοι – υπέθεσαν ότι ήθελε να μιμηθεί παλαιό μέλος του επιφανούς και ιστορικού μας ομίλου, που έφυγε από τον μάταιο τούτο κόσμο! Το σχόλιο που ειπώθηκε ότι ο «Ο μακαρίτης τουλάχιστον δεν λαχάνιαζε» αποδεικνύει το σωστό του επιχειρήματός μου.
Με τον σχεδιασμό της διαδρομής ασχολήθηκε ο Αντώνης Π.
Η επιλογή του μέρους και της χαλαρής σχετικά διαδρομής ήταν καλή, μέσα σε όμορφο ελατόδασος. Η πρωινή βροχή δεν πτόησε κανέναν. Αντίθετα η κατά τόπους πυκνή συννεφιά, όπως θα δείτε και στο βίντεο, δυσκόλεψε τους φωτογράφους.
Επειδή οι συγκαλύψεις και οι θεωρίες συνωμοσίας είναι πολύ της μοδός, διαβάστε και τη δική μου:
Η προφορική εντολή που συμπεραίνω ότι είχε λάβει ο Αντώνης από την ΚΚΑ – γι’ αυτό άλλωστε αν το προσέξατε η Κική ακολούθησε λίγο αργότερα τις χορτομαζώχτρες και δεν περπάτησε μαζί μας – ήταν να «χάσει» τους μισούς από μας στη βροχή – θυμηθείτε τις διαβουλεύσεις του Στέλιου με τον Ύψιστο – στις νεφοσκεπείς και δυσπρόσιτες ράχες του Ελικώνα, μπας και κερδίσει το δόλιο τούτο κράτος μερικές συντάξεις να μοιράσει και Δώρο Πάσχα στους υπόλοιπους. Ο Αντώνης προσπάθησε αλλά δεν τα κατάφερε. Πέτυχε τη βροχή στην αρχή τουλάχιστον της πορείας αλλά μετά η βροχή σταμάτησε – και το χειρότερο – μας γύρισε όλους πίσω και μάλιστα χαρούμενους, προς μεγάλη και δυσάρεστη έκπληξη της οργάνωσης που μας είδε το μεσημέρι να μπαίνουμε στην «No Wi-Fi μόνο φάει» ταβέρνα «Αρβανίτσα».
Ο εσωτερικός χώρος της ταβέρνας ήταν όμορφος και ζεστός με αναμένο τζάκι, ξυλόσομπα και θέα στο μεγάλο ξέφωτο και στο ελατόδασος.
Εκτός από την Ελένη Σ. η οποία διαμαρτυρήθηκε για τις αγαπησιάρικα σφιχταγκαλιασμένες καρέκλες στα ενωμένα τραπέζια μας και για τα μαλακά στραγάλια της – που λανθασμένα πίστεψε ότι είναι σκληρά ρεβύθια – οι υπόλοιποι νομίζω φάγαμε αρκετά καλά. Η βαθμολογία μου θα ήταν 3/5. Οι μερίδες ήταν μεγάλες. Οι τιμές σχετικά ακριβές. Η Άννα κι εγώ για τα μπιφτέκια μας (2 στη μερίδα) με τηγανητές πατάτες, σπυρωτό ρύζι, σαλάτες, τζατζίκι – τζατζικένιο που δυσκόλεψε όπως θα δείτε τους χορευτές μας – τυροκαυτερή όνομα και πράμα και σπανακόπιτα με παπαριασμένο φύλλο, πληρώσαμε 18 ευρώ x 2 + 10 ευρώ για τα ποτά μας, ένα καραφάκι δικό τους τσίπουρο και μία μπύρα ΜΑΜΟΣ.
Μας κέρασαν νόστιμη πορτοκαλόπιτα και δικό τους χειροποίητο ποτό μαστίχα, αρκετά πικρό για τα δικά μου γούστα.
Για το φαγητό μας πληρώσαμε 46 ευρώ, 23 ευρώ το άτομο.
Για χώνεψη το ρίξαμε στον… μυρωδάτο χορό και στο τραγούδι.
Το ρεπερτόριο των αοιδών ήταν μεγάλο. Από Καραγκιόζη μέχρι αντάρτικα που τά ’κοψα στη δημιουργία του βίντεο λόγω του «εμφυλιακού» κλίματος των τελευταίων μηνών εξ αιτίας του τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών.
Οι χορευτές ξεπέρασαν εαυτούς… ακόμη και εις ύψος!
Στις 5 το απόγευμα πήραμε τον δρόμο της επιστροφής.
Για τη μεταφορά μας, μοιραστήκαμε το κόστος του πούλμαν, 22 ευρώ το άτομο.
Ευχαριστούμε όλες και όλους για την συμμετοχή και την παρέα τους.
Στην επόμενη… έτσι απλά, παρεΐστικα, χωρίς γραφεία και καταστατικά.
Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το βίντεό μας στο YouTube.
Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD) 1080 και πλήρη οθόνη (full screen).
Αντιγράφω από τον ιστότοπο «Οδυσσεύς» του Υπουργείου Πολιτισμού.
Πρώτος αναφέρεται στο Σούνιο ο Όμηρος (Οδύσσεια, γ 278), περιγράφοντάς το ως το «ιερό ακρωτήριο των Αθηναίων». Ο Ηρόδοτος (6,87) μας πληροφορεί ότι κάθε τέσσερα χρόνια οι Αθηναίοι οργάνωναν εκεί μεγάλη γιορτή. Το ιερό του Ποσειδώνος μνημονεύουν οι τραγικοί ποιητές Ευριπίδης και Σοφοκλής και ο κωμικός Αριστοφάνης.
Πληροφορίες αντλούμε από τα συγγράμματα ερευνητών, όπως ο Στράβων (Γεωγραφικά, 1ος αι. π.Χ. –1ος αι. μ.Χ.) και ο Στέφανος Βυζάντιος (Εθνικά, λ. Σούνιον, 6ος αι. μ.Χ.). Μια σύντομη αναφορά παραδίδεται από τον περιηγητή Παυσανία (Ελλάδος Περιήγησις) τον 2ο αι. μ.Χ., οπότε το ιερό του Ποσειδώνος είχε παρακμάσει και ο ναός της Αθηνάς είχε ήδη αποδομηθεί μέχρι θεμελίων και μεταφερθεί στην αγορά των Αθηνών. Ο περιηγητής αναφέρει εσφαλμένα ότι στον ορατό στο ακρωτήριο ναό ετιμάτο η Αθηνά. Η πλάνη αυτή εξακολούθησε μέχρι το 1900, οπότε η εύρεση επιγραφών οδήγησε στην αναγνώρισή του ως ναού αφιερωμένου στον Ποσειδώνα.
Ο ναός της Αθηνάς αναγνωρίσθηκε από την ιδιότυπη αρχιτεκτονική μορφή του, την οποία περιγράφει ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος (Περί αρχιτεκτονικής, 1ος αι. π.Χ.).
Ο ναός του Ποσειδώνος
Ο δωρικός ναός που βλέπουμε σήμερα οικοδομήθηκε από τοπικό μάρμαρο της Αγριλέζας πάνω στα ερείπια του αρχαϊκού ναού. Την αετωματική στέγη επέστεφαν ανθεμωτά ακρωτήρια. Τουλάχιστον το ανατολικό αέτωμα (στην πλευρά της εισόδου) κοσμείτο με αγάλματα. Στην ίδια πλευρά, ανάγλυφη ζωφόρος περιέτρεχε το εσωτερικό του πτερού στο πάνω μέρος. Οι πλάκες της ζωφόρου από μάρμαρο της Πάρου εικονίζουν σκηνές από την Κενταυρομαχία και τους άθλους του Θησέα. Πρόκειται για αλληγορία της νίκης των Ελλήνων με πρωτοστάτες τους Αθηναίους κατά των Περσών, της υπεροχής της Aθηναϊκής δημοκρατίας έναντι της ανατολικής απολυταρχίας. Αποδίδεται στον ίδιο αρχιτέκτονα με τους ναούς του Ηφαίστου («Θησείο») στην Αγορά, του Άρεως στις Αχαρνές και της Νεμέσεως στο Ραμνούντα.
Φρούριο: Τα Τείχη.
Η πόλη - κράτος των Αθηνών για την προστασία της είχε οχυρώσει θέσεις στρατηγικής σημασίας στις ακριτικές της περιοχές. Μια τέτοια θέση ήταν το ακρωτήριο του Σουνίου.
Τα τείχη εκτείνονται σε μήκος περίπου 400 μ. στην βόρεια και ανατολική πλευρά αποκόπτοντας το ακρωτήριο από την ξηρά. Περικλείουν έκταση σαράντα περίπου στρεμμάτων, την οποία καταλάμβανε το ιερό του Ποσειδώνος και οικισμός του δήμου των Σουνιέων. Το τείχος, πλάτους 3 - 3,5 μ., αποτελείται από δύο παράλληλα κτιστά μέτωπα, με γέμισμα από λίθους και χώμα. Δεν παρουσιάζει ενιαία εικόνα, καθώς με τις αμυντικές ανάγκες που προέκυπταν στο πέρασμα των χρόνων έχουν υποστεί επισκευές και προσθήκες. Στην εσωτερική όψη, αποκαλύφθηκαν δύο κλίμακες ανόδου στο ανώτερο τμήμα του. Η πύλη εισόδου εντοπίζεται στα ΒΔ και είναι προσιτή από το λιμάνι.
Ο Οικισμός.
Το μεγαλύτερο μέρος του φρουρίου καταλαμβάνει ένας οικισμός. Κύριο στοιχείο είναι μια κεντρική οδός, πλάτους 3 - 3,60 μ., που αποκαλύφθηκε σε μήκος 100 μ. και ανηφορίζει την πλαγιά από Δ προς Α. Eκατέρωθεν της οδού αναπτύσσονταν κανονικά οικοδομικά τετράγωνα (30Χ30 μ.), που ορίζονταν με στενότερες οδούς, κάθετες στην κεντρική. Κάθε οικοδομικό τετράγωνο πρέπει να περιελάμβανε τέσσερις οικίες, από τις οποίες είναι ορατό μόνο ένα τμήμα τους. Στον οικισμό διέμενε η στρατιωτική φρουρά. Ωστόσο, η οργάνωσή του, η μορφή των κατοικιών και τα κινητά ευρήματα δείχνουν ότι πρόκειται μάλλον για την κεντρική κώμη του δήμου των Σουνιέων. Είχε μακροχρόνια διάρκεια και τα οικήματα έχουν υποστεί πολλές επισκευές και μετασκευές. Η φάση που είναι ορατή ανήκει στα ελληνιστικά χρόνια (τέλος 4ου και 3ος αι. π.Χ.).
Το λιμάνι και οι νεώσοικοι.
Το λιμάνι του Σουνίου βρισκόταν στον αμμώδη όρμο βόρεια του φρουρίου, προστατευμένο από τους βορείους ανέμους. Αποτελούσε προωθημένη ναυτική βάση των Αθηναίων, αλλά και εμπορικό σταθμό. Τα εμπορικά πλοία ήταν δυνατόν να σύρονται στην αμμώδη παραλία, ενώ για τη στάθμευση και συντήρηση των πολεμικών κατασκευάσθηκαν νεώσοικοι.
Ένας νεώσοικος δύο πλοίων λαξεύθηκε στην βραχώδη ακτή του ακρωτηρίου στην είσοδο του όρμου. Πρόκειται για μια ορθογώνια εσοχή, πλάτους 11,50 μ., η οποία εισχωρεί στο πρανές σε μήκος 20,50 μ. Κατά μήκος του επικλινούς δαπέδου είχαν λαξευθεί δύο παράλληλες τάφροι βάθους 1,25 μ. για την ανέλκυση - καθέλκυση των πλοίων. Ένας ακόμα νεώσοικος ενός πλοίου εντοπίσθηκε ανατολικότερα.
Tο Ιερό τέμενος της Αθηνάς Σουνιάδος.
Bρίσκεται στην κορυφή ενός χαμηλού λόφου περί τα 400 μ. βορειοανατολικά του ιερού του Ποσειδώνος, προσιτό κατευθείαν από το λιμάνι. Tραπεζιόσχημος περίβολος (περίπου 46,50Χ44 μ.) από πωρόλιθο περιτρέχει την ισοπεδωμένη κορυφή του λόφου και ορίζει το ιερό, στο οποίο περιλαμβάνονται ο ναός της Αθηνάς, ο μικρός ναός και o αποθέτης. Αμέσως προς Β του ιερού βρίσκεται αρχαιότερος ιερός περίβολος, ο αποκαλούμενος του «Φρόντιος». Oι ναοί του ιερού αποδομήθηκαν κατά την πρακτική των ρωμαϊκών χρόνων σχετικά με τους εγκαταλελειμμένους ναούς της περιφέρειας, και μεταφέρθηκαν με σκοπό τον εξωραϊσμό της Αγοράς του άστεως.
Στο ναό της Αθηνάς, ο σηκός περιβάλλεται από κιονοστοιχία μόνον στην ανατολική και νότια πλευρά. Οι μαρμάρινοι, αρράβδωτοι κίονες επιστέφονταν με ιωνικά κιονόκρανα. Στο πίσω μέρος του σηκού διατηρούνται τα θεμέλια από το βάθρο του λατρευτικού αγάλματος της θεάς. Ο βωμός των θυσιών βρίσκεται νότια του ναού, προφανώς, γιατί στα νότια υπάρχει ευρύχωρο πλάτωμα κατάλληλο για να συγκεντρωθούν οι πιστοί και να στηθούν τα αφιερώματα. Ο ναός χτίστηκε γύρω στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. Σύμφωνα με άλλη άποψη, ο σηκός προϋπήρχε των Περσικών πολέμων και απλώς προστέθηκαν οι εξωτερικές κιονοστοιχίες.
Ο μικρός ναός (4,96Χ6,80 μ.) βρίσκεται στα ΒΑ και αποτελείται από έναν απλό σηκό με δύο κίονες στην πρόσοψη (πρόστυλος). Στο πίσω μέρος του σηκού υπάρχει η βάση για το λατρευτικό άγαλμα, από γκρίζο μάρμαρο Ελευσίνας. Μπροστά από την πρόσοψη βρίσκεται ο ορθογώνιος βωμός. Ο ναός ήταν πιθανώς αφιερωμένος στην θεά Αρτέμιδα. Χρονολογείται στην αρχαϊκή περίοδο (600-550 π.Χ.) και καταστράφηκε από τους Πέρσες (480 π.Χ.). Κατ΄ άλλους, είναι σύγχρονος ή και νεώτερος από το μεγάλο ναό της Αθηνάς.
Ο αποθέτης.
Στη νοτιοανατολική πλευρά του ιερού υπάρχει όρυγμα βάθους 15 μ., προσιτό με 15 λαξευτές βαθμίδες. Η αρχική χρήση του είναι ασαφής, αλλά στη συνέχεια, πιθανώς μετά τα Περσικά, αποτέθηκαν εκεί τα παλαιά αφιερώματα που χρονολογούνται από τον 9ο αι. π.Χ. μέχρι τα μέσα του 5ου αι. π.Χ. οπότε το όρυγμα καλύφθηκε.
Ο περίβολος του «Φρόντιος».
Στα ΒΔ, ένας σχεδόν κυκλικός περίβολος από ημίεργους λίθους ορίζει ένα τέμενος που προϋπήρχε του ιερού της Αθηνάς. Στο τέμενος αυτό, μάλλον ένα ιερό άλσος, λατρευόταν κάποιος ήρωας, ίσως ο Φρόντις, ο πηδαλιούχος στο πλοίο του Μενελάου κατά την επιστροφή από την Τροία στη Σπάρτη, ο οποίος πέθανε και τάφηκε στο Σούνιο (Οδύσσεια γ 276-285).
Το αρχαίο τέμενος καθώς και ο αποθέτης με τα παλαιότερα ευρήματα είναι μάρτυρες μιας πανάρχαιης λατρείας που ξεκίνησε στην περιοχή του ιερού της Αθηνάς.
Επισκεφθήκαμε τον αρχαιολογικό χώρο, το Σάββατο 1 Μαρτίου 2025.
Το ολόκληρο εισιτήριο κοστίζει 10 ευρώ και το μειωμένο 5 ευρώ.
Η μειωμένη τιμή ισχύει για όλους τους επισκέπτες κατά το διάστημα από 1η Νοεμβρίου έως 31η Μαρτίου.
Πληρώσαμε 5 + 5 = 10 ευρώ.
Ώρες Λειτουργίας
Χειμερινό: 9:30 μέχρι τη δύση του ηλίου.
Θερινό: 9.30 μέχρι τη δύση του ηλίου.
Η προσέλευση των επισκεπτών επιτρέπεται έως και είκοσι (20΄) λεπτά πριν τη λήξη του ωραρίου.
Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το μικρό μας βίβτεο στο YouTube. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD) 1080 και πλήρη οθόνη (full screen).
