Ξεκινήσαμε από την Κηφισιά στις 08:10 το πρωί του Σαββάτου 10 Νοεμβρίου 2018. Κάναμε μία μικρή στάση να φωτογραφήσουμε τα αρχαία λατομεία στις Κλεωνές που πρόσφεραν τις πέτρες για το ναό του Δία και συνεχίσαμε για τη Νεμέα (1) να επισκεφθούμε το Μουσείο της Αρχαίας Νεμέας (2), τον Αρχαιολογικό χώρο να δούμε τα ερείπια του ναού του Νέμειου Δία – όχι του μπερμπάντη Ολύμπιου Δία αλλά του θεού των βοσκών και της κτηνοτροφίας. Και η λέξη Νεμέα άλλωστε προέρχεται από το ρήμα νέμω, βοσκώ – και το στάδιο (που είναι δίπλα ανατολικά) που κάθε δύο χρόνια από το 573 π.Χ. – πριν από εκείνους της Ολυμπίας – τον μήνα Ιούλιο κατά τη δεύτερη πανσέληνο μετά το θερινό ηλιοστάσιο, τελούνταν τα Νέμεα ή Νέμεια, αθλητικοί αγώνες ως μέρος κύκλου εορτών προς τιμήν του Δία και του νηπίου Οφέλτη (3) ή – μετά τον θάνατό του – Αρχέμορου γιου του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου που συμπλήρωναν την τετράδα των πανελλήνιων αγώνων της αρχαιότητας (Ολύμπια, Πύθια, Ίσθμια, Νέμεα).
(1) Η πόλη αρχικά ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία του κρασιού Αγιωργίτικο. Το όνομα Νεμέα, που το οφείλει στην Ναϊάδα Νύμφη Νεμέα ή Νέμεια, κόρη του Ασωπού ποταμού, δόθηκε επίσημα στην πόλη το 1925. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ρήμα «νέμω» (βοσκώ) καθώς στο παρελθόν η γύρω περιοχή ήταν βοσκοτόπια.
(2) Το Μουσείο (27460 22739), ο Αρχαιολογικός χώρος και το Στάδιο της Νεμέας είναι ανοικτά όλες τις ημέρες της εβδομάδας (ΚΑΙ την Δευτέρα), από 08:00 έως 17:00. Το εισιτήριο για το Μουσείο, τον αρχαιολογικό χώρο και το στάδιο, είναι κοινό. Πληρώσαμε 3 ευρώ το άτομο.
(3) Οφέλτης ή Αρχέμορος. Ο ιδρυτικός μύθος των Νεμέων Αγώνων συνδέεται με το θάνατο του νηπίου Οφέλτη, γιού του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου και της Ευρυδίκης. Όταν γεννήθηκε το μωρό τους, ο Λυκούργος συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών πώς να διασφαλίσει την υγεία και την ευτυχία του παιδιού του και η Πυθία προμήνυσε ότι αυτό το αγόρι δεν έπρεπε να ακουμπήσει στη γη προτού μάθει να περπατάει.
Γυρίζοντας στη Νεμέα, ο Λυκούργος ανέθεσε τη φροντίδα του γιού του σε μια σκλάβα, την Υψιπύλη. Καιρό αργότερα, πέρασαν από τη Νεμέα οι επτά στρατηγοί (ήταν η εποχή που οι «Επτά επί Θήβαις» της τραγωδίας του Αισχύλου, κινήθηκαν ενάντια στη Θήβα), καθ΄ οδόν από το Άργος προς τον όλεθρό τους. Όταν αυτοί ζήτησαν από την Υψιπύλη που είχε τον Οφέλτη αγκαλιά, να πιούν από την Αδράστεια πηγή, η τροφός απερίσκεπτα άφησε το μωρό σε ένα στρώμα από αγριοσέληνα, όπου ένα φίδι δάγκωσε και σκότωσε το παιδί, επαληθεύοντας την προφητεία. Ο Αμφιάραος ένας από τους Επτά Στρατηγούς με μαντικές ικανότητες, αφού ερμήνευσε τον θάνατο του παιδιού σαν κακό οιωνό για την αποστολή τους, το μετονόμασε σε Αρχέμορο (Αρχή κακής μοίρας) και τέλεσαν τα Νέμεα ως επιτάφιους αγώνες στη μνήμη του. Η ιστορία απεικονίζεται σε μια σαρκοφάγο Ρωμαϊκής περιόδου, από την Κόρινθο που απεικονίζει το θάνατο του Οφέλτη, με την Υψιπύλη στα δεξιά και τον Άδραστο, των αρχηγό των Επτά επί Θήβας, στα αριστερά του.
Κατάλοιπα αυτής της παράδοσης είναι εμφανή στον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας με τη μορφή του Ηρώου του Οφέλτη (όπου βρέθηκε και χάλκινο ειδώλιο του νηπίου του 300 περίπου π.Χ.) και ενός Ιερού Άλσους από κυπαρίσσια. Η ίδια παράδοση ενσωματώθηκε και στους αγώνες: Οι δώδεκα ελλανοδίκες / κριτές φορούσαν μαύρα σε ένδειξη πένθους και το στεφάνι των αγώνων ενώ στην αρχή ήταν ελιάς, αργότερα αντικαταστάθηκε από χλωρό σέλινο ως επικήδειο σύμβολο, ένδειξη του εφήμερου της νίκης και της νεκρικής λατρείας. Ο μύθος εξηγεί επίσης τον έλεγχο της περιοχής από το Άργος, την έδρα των Επτά, καθώς και τη μεταφορά αργότερα των αγώνων εκεί.
Σύμφωνα με τον σχολιαστή του Πινδάρου, ο Ηρακλής επανίδρυσε τα Νέμεα σε ανάμνηση του Αρχέμορου και τα αφιέρωσε στον Δία για μεγαλύτερη επισημότητα.
Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί, να δείτε το μικρό μας βίντεο στο YouTube.
Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (1080 HD) και πλήρη οθόνη.
Μας άρεσε ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο. Προτείνω να αρχίσετε την επίσκεψή σας από το Μουσείο, να συνεχίσετε στον αρχαιολογικό χώρο και στον Ναό του Νέμειου Δία και να αφήσετε το Στάδιο για το τέλος. Θα πάρετε πάλι το μεταφορικό σας μέσο, θα ανεβείτε 400 μέτρα περίπου και θα σταθμεύσετε μπροστά στην είσοδο του σταδίου. Στο στάδιο φροντίστε να μπείτε από την θολωτή στοά που έμπαιναν οι αθλητές μετά το Αποδυτήριο – μετά την είσοδο δεξιά – και μην παραλείψετε να περπατήσετε στον αγωνιστικό χώρο αλλά και στο μονοπάτι γύρω από αυτόν
37° 48.244'n 22° 45.461'e αρχαίο λατομείο Κλεωνών. Στην περιοχή των Κλεωνών, ακριβώς δίπλα από την Εθνική Οδό Κορίνθου-Τρίπολης με μεγάλο χώρο στάθμευσης. Το αρχαίο λατομείο της πόλης με εμφανή δείγματα χρήσης εξελιγμένης τεχνικής λάξευσης και εξόρυξης. Το λατομείο παρείχε οικοδομικό υλικό για την κατασκευή του ιερού του Διός στη Νεμέα.
37° 48.458'n 22° 42.676'e Αρχαιολογικό Μουσείο και χώρος Νεμέας. Τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Νεμέας είναι ο ναός του Νέμειου Δία και το Στάδιο. Ο ναός έχει μήκος 44,5 μέτρα περίπου και πλάτος 22 μέτρα. Οι κίονες έχουν ύψος περίπου 10 μέτρα και στέκουν ακόμη επιβλητικοί στο τοπίο της Νεμέας. Ο ναός έχει χτιστεί τον 4ο π.Χ. αιώνα στη θέση πιθανόν αρχαϊκού ναού με ψαμμιτικό ασβεστόλιθο «ασθενή και ανομοιογενή, με μηχανικές αντοχές πολύ μικρότερες, όχι μόνο του μαρμάρου αλλά και άλλων σκληρών ασβεστόλιθων που χρησιμοποιήθηκαν στην ανέγερση μνημείων». Κάτι που γνώριζαν ωστόσο και οι αρχαίοι τεχνίτες, οι οποίοι φρόντισαν να επιχρίσουν τους κίονες και τα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη προκειμένου να τα προστατέψουν από τη φθορά. Η αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών μελών σήμερα, απαίτησε εξάλλου και τη χρήση συμπληρωμάτων από νέο λίθο, που αναζητήθηκε σε σύγχρονο λατομείο, πλησίον του αρχαίου.
Αποτελείται από επιμήκη σηκό με πρόναο και άδυτο – υπόγεια κρύπτη, με άγνωστη ακόμη χρήση, αν και πιθανολογείται ότι υπήρξε χώρος μαντείου. Οι κίονες του πτερού ήταν δωρικοί, έξι στην ανατολική και δυτική πλευρά και δώδεκα στη βόρεια και στη νότια πλευρά. Σώζεται η θεμελίωση στενόμακρου βωμού ανατολικά του ναού. Το στάδιο χωρητικότητας περίπου 40.000 θεατών, κατασκευάσθηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. κι έχει χτιστεί , 400 μ. ΝΑ του ναού του Διός της Νεμέας, στο καλύτερο σημείο της κοιλάδας με καταπληκτική θέα.
Ο στίβος του σταδίου, συνολικού μήκους 178 μ., πλαισιωνόταν από λίθινο αγωγό με λίθινες λεκάνες κατά διαστήματα για συγκέντρωση πόσιμου νερού. Στη νότια πλευρά του υπάρχει η λίθινη αφετηρία. Οι αθλητές και οι κριτές, αφού προετοιμάζονταν σε απλό ορθογώνιο κτίσμα (το αποδυτήριο) με εσωτερική κιονοστοιχία στα δυτικά, εισέρχονταν στο Στάδιο από θολωτή στοά. Οι θεατές κάθονταν σε πρόχειρα βαθμιδωτά επίπεδα, λαξευμένα στο μαλακό πέτρωμα, ενώ λίθινα καθίσματα βρίσκονται σε δύο ή τρεις σειρές μεταξύ αφετηρίας και στοάς.
Γύρω στο 270 π.Χ., οι αγώνες μεταφέρθηκαν στο Άργος, παρόλο που ο Άρατος ο Σικυώνιος το 235 π.Χ. επιχείρησε την επιστροφή των αγώνων στη Νεμέα. Μετά από ένα διάστημα, κατά το οποίο γίνονταν εναλλάξ στη Νεμέα και στο Άργος, οι αγώνες σύντομα μεταφέρθηκαν οριστικά στο Άργος.
Το Στάδιο ανεσκάφη κατά τα έτη 1974-81 από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών (Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας) υπό τη διεύθυνση του καθηγητή St. Miller.
Έχει γίνει μερική αναστήλωση-στερέωση της Θόλου της στοάς του Σταδίου.
(1) Η πόλη αρχικά ονομαζόταν Άγιος Γεώργιος, απ’ όπου προέρχεται και η ονομασία του κρασιού Αγιωργίτικο. Το όνομα Νεμέα, που το οφείλει στην Ναϊάδα Νύμφη Νεμέα ή Νέμεια, κόρη του Ασωπού ποταμού, δόθηκε επίσημα στην πόλη το 1925. Ετυμολογικά η λέξη προέρχεται από το ρήμα «νέμω» (βοσκώ) καθώς στο παρελθόν η γύρω περιοχή ήταν βοσκοτόπια.
(2) Το Μουσείο (27460 22739), ο Αρχαιολογικός χώρος και το Στάδιο της Νεμέας είναι ανοικτά όλες τις ημέρες της εβδομάδας (ΚΑΙ την Δευτέρα), από 08:00 έως 17:00. Το εισιτήριο για το Μουσείο, τον αρχαιολογικό χώρο και το στάδιο, είναι κοινό. Πληρώσαμε 3 ευρώ το άτομο.
(3) Οφέλτης ή Αρχέμορος. Ο ιδρυτικός μύθος των Νεμέων Αγώνων συνδέεται με το θάνατο του νηπίου Οφέλτη, γιού του βασιλιά της Νεμέας Λυκούργου και της Ευρυδίκης. Όταν γεννήθηκε το μωρό τους, ο Λυκούργος συμβουλεύτηκε το μαντείο των Δελφών πώς να διασφαλίσει την υγεία και την ευτυχία του παιδιού του και η Πυθία προμήνυσε ότι αυτό το αγόρι δεν έπρεπε να ακουμπήσει στη γη προτού μάθει να περπατάει.
Γυρίζοντας στη Νεμέα, ο Λυκούργος ανέθεσε τη φροντίδα του γιού του σε μια σκλάβα, την Υψιπύλη. Καιρό αργότερα, πέρασαν από τη Νεμέα οι επτά στρατηγοί (ήταν η εποχή που οι «Επτά επί Θήβαις» της τραγωδίας του Αισχύλου, κινήθηκαν ενάντια στη Θήβα), καθ΄ οδόν από το Άργος προς τον όλεθρό τους. Όταν αυτοί ζήτησαν από την Υψιπύλη που είχε τον Οφέλτη αγκαλιά, να πιούν από την Αδράστεια πηγή, η τροφός απερίσκεπτα άφησε το μωρό σε ένα στρώμα από αγριοσέληνα, όπου ένα φίδι δάγκωσε και σκότωσε το παιδί, επαληθεύοντας την προφητεία. Ο Αμφιάραος ένας από τους Επτά Στρατηγούς με μαντικές ικανότητες, αφού ερμήνευσε τον θάνατο του παιδιού σαν κακό οιωνό για την αποστολή τους, το μετονόμασε σε Αρχέμορο (Αρχή κακής μοίρας) και τέλεσαν τα Νέμεα ως επιτάφιους αγώνες στη μνήμη του. Η ιστορία απεικονίζεται σε μια σαρκοφάγο Ρωμαϊκής περιόδου, από την Κόρινθο που απεικονίζει το θάνατο του Οφέλτη, με την Υψιπύλη στα δεξιά και τον Άδραστο, των αρχηγό των Επτά επί Θήβας, στα αριστερά του.
Κατάλοιπα αυτής της παράδοσης είναι εμφανή στον αρχαιολογικό χώρο της Νεμέας με τη μορφή του Ηρώου του Οφέλτη (όπου βρέθηκε και χάλκινο ειδώλιο του νηπίου του 300 περίπου π.Χ.) και ενός Ιερού Άλσους από κυπαρίσσια. Η ίδια παράδοση ενσωματώθηκε και στους αγώνες: Οι δώδεκα ελλανοδίκες / κριτές φορούσαν μαύρα σε ένδειξη πένθους και το στεφάνι των αγώνων ενώ στην αρχή ήταν ελιάς, αργότερα αντικαταστάθηκε από χλωρό σέλινο ως επικήδειο σύμβολο, ένδειξη του εφήμερου της νίκης και της νεκρικής λατρείας. Ο μύθος εξηγεί επίσης τον έλεγχο της περιοχής από το Άργος, την έδρα των Επτά, καθώς και τη μεταφορά αργότερα των αγώνων εκεί.
Σύμφωνα με τον σχολιαστή του Πινδάρου, ο Ηρακλής επανίδρυσε τα Νέμεα σε ανάμνηση του Αρχέμορου και τα αφιέρωσε στον Δία για μεγαλύτερη επισημότητα.
Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί, να δείτε το μικρό μας βίντεο στο YouTube.
Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (1080 HD) και πλήρη οθόνη.
Μας άρεσε ο αρχαιολογικός χώρος και το Μουσείο. Προτείνω να αρχίσετε την επίσκεψή σας από το Μουσείο, να συνεχίσετε στον αρχαιολογικό χώρο και στον Ναό του Νέμειου Δία και να αφήσετε το Στάδιο για το τέλος. Θα πάρετε πάλι το μεταφορικό σας μέσο, θα ανεβείτε 400 μέτρα περίπου και θα σταθμεύσετε μπροστά στην είσοδο του σταδίου. Στο στάδιο φροντίστε να μπείτε από την θολωτή στοά που έμπαιναν οι αθλητές μετά το Αποδυτήριο – μετά την είσοδο δεξιά – και μην παραλείψετε να περπατήσετε στον αγωνιστικό χώρο αλλά και στο μονοπάτι γύρω από αυτόν
37° 48.244'n 22° 45.461'e αρχαίο λατομείο Κλεωνών. Στην περιοχή των Κλεωνών, ακριβώς δίπλα από την Εθνική Οδό Κορίνθου-Τρίπολης με μεγάλο χώρο στάθμευσης. Το αρχαίο λατομείο της πόλης με εμφανή δείγματα χρήσης εξελιγμένης τεχνικής λάξευσης και εξόρυξης. Το λατομείο παρείχε οικοδομικό υλικό για την κατασκευή του ιερού του Διός στη Νεμέα.
37° 48.458'n 22° 42.676'e Αρχαιολογικό Μουσείο και χώρος Νεμέας. Τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Νεμέας είναι ο ναός του Νέμειου Δία και το Στάδιο. Ο ναός έχει μήκος 44,5 μέτρα περίπου και πλάτος 22 μέτρα. Οι κίονες έχουν ύψος περίπου 10 μέτρα και στέκουν ακόμη επιβλητικοί στο τοπίο της Νεμέας. Ο ναός έχει χτιστεί τον 4ο π.Χ. αιώνα στη θέση πιθανόν αρχαϊκού ναού με ψαμμιτικό ασβεστόλιθο «ασθενή και ανομοιογενή, με μηχανικές αντοχές πολύ μικρότερες, όχι μόνο του μαρμάρου αλλά και άλλων σκληρών ασβεστόλιθων που χρησιμοποιήθηκαν στην ανέγερση μνημείων». Κάτι που γνώριζαν ωστόσο και οι αρχαίοι τεχνίτες, οι οποίοι φρόντισαν να επιχρίσουν τους κίονες και τα άλλα αρχιτεκτονικά μέλη προκειμένου να τα προστατέψουν από τη φθορά. Η αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών μελών σήμερα, απαίτησε εξάλλου και τη χρήση συμπληρωμάτων από νέο λίθο, που αναζητήθηκε σε σύγχρονο λατομείο, πλησίον του αρχαίου.
Αποτελείται από επιμήκη σηκό με πρόναο και άδυτο – υπόγεια κρύπτη, με άγνωστη ακόμη χρήση, αν και πιθανολογείται ότι υπήρξε χώρος μαντείου. Οι κίονες του πτερού ήταν δωρικοί, έξι στην ανατολική και δυτική πλευρά και δώδεκα στη βόρεια και στη νότια πλευρά. Σώζεται η θεμελίωση στενόμακρου βωμού ανατολικά του ναού. Το στάδιο χωρητικότητας περίπου 40.000 θεατών, κατασκευάσθηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. κι έχει χτιστεί , 400 μ. ΝΑ του ναού του Διός της Νεμέας, στο καλύτερο σημείο της κοιλάδας με καταπληκτική θέα.
Ο στίβος του σταδίου, συνολικού μήκους 178 μ., πλαισιωνόταν από λίθινο αγωγό με λίθινες λεκάνες κατά διαστήματα για συγκέντρωση πόσιμου νερού. Στη νότια πλευρά του υπάρχει η λίθινη αφετηρία. Οι αθλητές και οι κριτές, αφού προετοιμάζονταν σε απλό ορθογώνιο κτίσμα (το αποδυτήριο) με εσωτερική κιονοστοιχία στα δυτικά, εισέρχονταν στο Στάδιο από θολωτή στοά. Οι θεατές κάθονταν σε πρόχειρα βαθμιδωτά επίπεδα, λαξευμένα στο μαλακό πέτρωμα, ενώ λίθινα καθίσματα βρίσκονται σε δύο ή τρεις σειρές μεταξύ αφετηρίας και στοάς.
Γύρω στο 270 π.Χ., οι αγώνες μεταφέρθηκαν στο Άργος, παρόλο που ο Άρατος ο Σικυώνιος το 235 π.Χ. επιχείρησε την επιστροφή των αγώνων στη Νεμέα. Μετά από ένα διάστημα, κατά το οποίο γίνονταν εναλλάξ στη Νεμέα και στο Άργος, οι αγώνες σύντομα μεταφέρθηκαν οριστικά στο Άργος.
Το Στάδιο ανεσκάφη κατά τα έτη 1974-81 από την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών (Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας) υπό τη διεύθυνση του καθηγητή St. Miller.
Έχει γίνει μερική αναστήλωση-στερέωση της Θόλου της στοάς του Σταδίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου