Σημ.: Οι λέξεις με τα έντονα και υπογραμμισμένα τμήματα είναι σύνδεσμοι (links) στο διαδίκτυο.
Βρίσκονται στη Νότια Ελλάδα, ανάμεσα στην Πελοπόννησο και την Κρήτη, εκεί που ενώνουν τα νερά τους τα πελάγη, Ιόνιο με τα μικρότερα Μυρτώο και Κρητικό του Αιγαίου. Ανήκουν στα Επτάνησα αλλά υπάγονται στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων της περιφέρειας Αττικής. Μπερδεμένα πράματα…
Και η ιστορία του όνοματός τους κι αυτή μπερδεμένη είναι…
Το τοπωνύμιο Κύθηρα, πιθανότατα είναι ανατολικής προέλευσης. Απαντά σε επιγραφή που βρέθηκε στη βάση αιγυπτιακού αγάλματος, που χρονολογείται στην εποχή του Αμένοφι του Γ΄, γύρω στα 1400 π.X. και ανιχνεύεται στους γλωσσικούς τύπους Ku–te–ra και Ku–te–ri–ja των μυκηναϊκών πινακίδων της Γραμμικής B γραφής.
Κατά μία άλλη άποψη, η λέξη Κύθηρα αποτελεί κράμα ελληνοσημιτικών ονομάτων COUTERED ή KOUTERA, που σημαίνουν την περικεφαλαία, ενισχύεται δε η άποψη αυτή και από την ονομασία του αρχαίου επινείου της πόλεως Κύθηρα, της Σκάνδειας, που επίσης στη σημιτική, σημαίνει περικεφαλαία.
Άλλες παλαιές αναφορές για τα Κύθηρα βρίσκονται στην Οδύσσεια και την Ιλιάδα.
Ο Όμηρος δεν περιλαμβάνει το νησί στον Κατάλογο των Πλοίων (νηών κατάλογος) στην Β ραψωδία της Ιλιάδας, αναφέρει όμως δύο πολεμιστές από τα Κύθηρα – τον Αμφιδάμαντα στην ραψωδία Κ στ.268 και τον Λυκόφρονα στην ραψωδία Ο στ.430 – που υπηρέτησαν στον στρατό των Ελλήνων στην Τροία. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο ο 10ετής Τρωικός πόλεμος έγινε από το 1250 π.Χ. έως το 1240 π.Χ.
Και στα δύο έπη ο Όμηρος αναφέρει το νησί ως «άγια Κύθηρα» λόγω του περίφημου ιερού της Κυθέρειας Αφροδίτης, της «καλλιστέφανης» θεάς του έρωτα που ταυτίζεται με το νησί και παίρνει το όνομα Κυθέρεια (Ακύθηρος λεγόταν ο αναφρόδιτος, αυτός που δεν έχει ερωτικά θέλγητρα).
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα στον διάλογο «Κρατύλος», η ετυμολογία του ονόματος Αφροδίτη είναι από τις λέξεις αφρός και (ανα)δύομαι «περί δε Αφροδίτης ουκ άξιον Ισιόδω αντιλέγειν , αλλά συγχωρείν ότι δια την (εκ) του αφρού γένεσιν «Αφροδίτη» εκλήθει.»,
Ο Στέφανος ο Βυζάντιος, αναφέρει ότι τα Κύθηρα πήραν την ονομασία τους από τον πρώτο τους οικιστή και ήρωα Κύθηρο – γιό του Φοίνικα – από τη Φοινίκη που οδηγεί σε φοινικική προέλευση του ονόματος. Αν όμως ληφθεί υπ’ όψιν η υπόθεση ότι οι Φοίνικες φέρεται να έφθασαν στα Κύθηρα τον 9ο ή 8ο π.χ. αιώνα, τότε η φοινικική εκδοχή ίσως δεν ευσταθεί, εκτός αν υπάρχει προγενέστερη φοινικική παρουσία στα Κύθηρα, που δεν έχει ανιχνευθεί, αφού είναι γνωστή η θαλασσοκρατία του λαού αυτού στη Μεσόγειο ήδη από τον 15ο π.χ. αιώνα.
Ο Ηρόδοτος το 450 π.Χ. γράφει στις Ιστορίες του (Ηροδότου Ιστορίαι, [1.82.2] Την περιοχή αυτή της Θυρέας, που ανήκε στην Αργολίδα, την ξέκοψαν και την πήραν οι Λακεδαιμόνιοι. Στους Αργείους όμως ανήκε κι όλη η περιοχή που φτάνει δυτικά ως τον Μαλέα και η στεριά και το νησί Κύθηρα και τα υπόλοιπα νησιά.)
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες αρχαίων συγγραφέων, οι κάτοικοι των Κυθήρων ήταν Δωριείς, αλλά δεν έχει διαπιστωθεί πότε ακριβώς εποίκησαν το νησί. Πάντως, οι πρώτοι γνωστοί κάτοικοι του νησιού κατά τους ιστορικούς χρόνους ήταν οι Αργείοι, με τους οποίους έχουν διαπιστωθεί επαφές του νησιού από τον 8ο αιώνα π.Χ.
Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς αναφέρει τους Φοίνικες και το ψάρεμα της πορφύρας, του όστρακου Haustellum brandaris από την επεξεργασία του οποίου έβγαινε το ανεξίτηλο βαθυκόκκινο χρώμα με το οποίο βάφονταν ορισμένα πολυτελή ενδύματα – και δωμάτια – των αυτοκρατόρων και των πορφυρογέννητων τέκνων τους.
Ο Αριστοτέλης παραδέχεται ότι το νησί λεγόταν Πορφυρούσα - λόγω της επεξεργασίας πορφύρας - αλλά στις μέρες του λεγόταν Κύθηρα.
Ο Ξενοφώντας (στα Ελληνικά του χρησιμοποιεί τον όρο Κυθηρία γη).
Περισσότερα στο «Ταξιδεύοντας στην Μεσόγειο με τον Όμηρο» του John Freely από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
Ο Ισίδωρος ο Χαρακηνός (από τον Χάρακα που μάλλον ήταν η Αντιόχεια) Ελληνο-Ρωμαίος γεωγράφος του 1ου μ.Χ. αιώνα, σύγχρονος του Στράβωνα, υποστήριξε μια «ανατρεπτική» άποψη, ότι δηλαδή το νησί έλαβε το όνομά του από την Κυθέρεια Αφροδίτη και όχι το αντίστροφο. Η ονομασία του νησιού συναντάται στον πληθυντικό ίσως από την ύπαρξη και των διπλανών Αντικυθήρων.
Ο Στράβων Έλληνας γεωγράφος, φιλόσοφος και ιστορικός (64 π.Χ. – 24 μ.Χ.), θεωρούσε ότι τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα σηματοδοτούσαν εν μέρει το ναυτικό όριο ανάμεσα στο Κρητικό πέλαγος και το Σικελικό (η τότε ονομασία του Ιονίου. Ιόνιο ονομάστηκε την ρωμαϊκή εποχή από την Ιώ ή τον βασιλιά Ίωνα ή από τους Ίωνες ή από τον Ιλλυριό Ιόνιο ή τον Ιταλό Ιάονα).
Ο Ησίοδος, ο δεύτερος σπουδαιότερος αρχαίος ποιητής μετά τον Όμηρο, περιγράφει την γέννηση της Αφροδίτης στη «Θεογονία» (154-210). Εκεί αφηγείται πως ευνουχίστηκε ο θεός Ουρανός από τον γιο του, Κρόνο, που πέταξε τα γεννητικά όργανα του πατέρα του στη θάλασσα (192-193 πρ?τον δ? Κυθήροισι ζαθέοισιν ?πλητ? Πρώτα τα πανίερα τα Κύθηρα πλησίασε,) κι έτσι γεννήθηκε η Αφροδίτη των Ελλήνων ή Ιστάρ των Βαβυλωνίων, η Αστάρτη των Φοινίκων (από εκεί και το αστέρι ή star) η Ασταρώθ, Αθάρ, Ιστάρ, Ινίνα, Βααλίς των υπόλοιπων σημιτικών λαών, η Venus των Ρωμαίων.
Το τοπωνύμιο Κύθηρα, σύμφωνα με τον λόγιο και λεξικογράφο του 19ου αιώνα Σκαρλάτο Βυζάντιο, προέρχεται από το ρήμα κεύθω, που σημαίνει κρύβω στην κοιλιά και κατ’ επέκταση, κρύβω τον έρωτα. Με μετατροπή του κεύθω σε κύθω προήλθε η λέξη Κύθηρα. Κατ’ αυτή την άποψη, συνδέεται με τη λέξη και η λατρεία της Αφροδίτης, η οποία έκρυβε τον έρωτα στην κοιλιά της.
Ένα άλλο όνομα που είχαν δώσει οι Αρχαίοι Έλληνες στα Κύθηραι ήταν Ζάθεα (πανάγια, τόπος θεών).
Αρχαιολογικές ανασκαφές στα Κύθηρα έχουν φέρει στο φως μυκηναϊκά ερείπια, καταδεικνύοντας ότι εδώ, όπως και στην Κρήτη, οι Αχαιοί από την Πελοπόννησο κατέλαβαν την εξουσία από τους Μίνωες στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού.
Φαίνεται ότι το νησί πρωτοκατοικήθηκε μεταξύ του 5500 με 5000 π.Χ. την περίοδο που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν Νεότερη Νεολιθική.
Μυκηναίοι 1400-1100 π.Χ.
Φοίνικες τον 15ο αιώνα π.Χ ή κατά άλλους τον 9ο ή 8ο αιώνα π.Χ που ψάρευαν την πορφυρή κογχύλη για την πορφύρα την χρωστική ουσία και έδωσαν το όνομα Πορφυρίς ή Πορφυρούσα στο νησί.
Αργείοι
Αθηναίοι
Σπαρτιάτες μετά την ήττα των Αθηναίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο (431-404 π.Χ.),
Μακεδόνες
Ρωμαίοι. Η ελληνιστική & ρωμαϊκή περίοδος λόγω έλλειψης στοιχείων χαρακτηρίστηκε ως «σκοτεινά χρόνια». Οι αναφορές στο νησί είναι ελάχιστες. Ο αυτοκράτορας Αύγουστος το 21 π.Χ. (10 χρόνια μετά την αποφασιστική ναυμαχία του Ακτίου και την ήττα του Μάρκου Αντωνίου) παραχωρεί τα Κύθηρα στον Γάιο Ιούλιο Ευρυκλή, και από τότε η μοναδική ενδιαφέρουσα πληροφορία, που δείχνει ότι το νησί εξακολουθεί να κατοικείται, είναι μια επιγραφή που αναφέρει ότι οι κάτοικοι των Κυθήρων τιμούν τον Αυτοκράτορα Τραϊανό (2ος μ.Χ. αιώνας) αποδίδοντάς του την προσωνυμία Pater Patriae (Πατέρας της Πατρίδας).
Από το 395 μ.Χ. ανήκουν στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά δέχονται συνεχώς επιδρομές και είναι ορμητήριο πειρατών.
Βενετοί 13ος αι. Οι Ενετοί έλεγαν για τα Κύθηρα «un mondo fa un mondo e il Cerigo un altro mondo», «Ένας κόσμος κάνει έναν κόσμο και τα Κύθηρα έναν άλλο κόσμο».
«Στα Κύθηρα δεν φαίνεται να εγκαταστάθηκαν Σλάβοι, όπως μαρτυρείται από την απουσία σλάβικων τοπωνυμίων. Για το λόγο αυτό, δεν ισχύει η άποψη που παλιότερα ακουγόταν, ότι η ονομασία Τσιρίγο, που εμφανίζεται περί το 1260, είναι σλαβικής προέλευσης. Φαίνεται ότι το Cirigo, Cerigo ανάγεται στη λ. Κύθηρα, μέσω ενός αμάρτυρου *Cythericum > Citerigo > Cirigo. Όταν εμφανίστηκε η ονομασία Τσιρίγο, το νησί είχε πια περάσει στην κυριαρχία της Βενετίας.» (Γεωργία Κατσούδα -Το Ιδίωμα των Κυθήρων)
Βυζαντινοί 1269 - 1308Βενετοί 1308 – 1715
Τούρκοι 1715 – 1718
Βενετοί 1718 – 1797
Μετά την Δ’ Σταυροφορία (1201-1204) και την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης (1204) και μέχρι την πτώση του Χάνδακα (Candia, Ηράκλειο) το 1669 από τους Τούρκους… ολόκληρη η Κρήτη καθώς και τα νησιά Τήνος και Κύθηρα αποτελούσαν μια ευρεία διοικητική περιφέρεια που ονομάστηκε «Βασίλειο της Κρήτης» (Regno di Candia). Περισσότερα στην «Ενετοκρατία στην Κρήτη» και εδώ...
Η Κρήτη αντίθετα με τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου δεν αποτέλεσε κομμάτι της Λατινικής Αυτοκρατορίας. Το πολίτευμα που εγκαθιδρύθηκε στο νέο βασίλειο ήταν όμοιο με αυτό της Βενετίας. Έτσι ο Χάνδακας έγινε το κέντρο αυτής της διοικητικής περιφέρειας και εύκολα θα χαρακτηριζόταν η «Βενετία της Ανατολής».
«… μετά την απώλεια της Κρήτης (1669), οι Ενετοί έχασαν κάθε ενδιαφέρον για τα Κύθηρα και άφησαν το νησί να ρημάξει με αποτέλεσμα μεγάλη μετανάστευση Κυθηρίων ιδίως στη Σμύρνη. Οι Ενετοί πρότειναν να δώσουν τα Κύθηρα στους Τούρκους και να πάρουν άλλες περιοχές σε αντάλλαγμα αλλά η ανταλλαγή δεν ευοδώθηκε κι έτσι τα Κύθηρα έμειναν ενετικά έως το 1797 (με εξαίρεση την τριετία 1715-1718 που τα είχε η Τουρκία). Για το λόγο αυτό το κυθηραϊκό ιδίωμα έχει σχετικώς λιγοστά τουρκικά δάνεια.» (Γεωργία Κατσούδα -Το Ιδίωμα των Κυθήρων)
Τα Κύθηρα συνδέονται ιστορικά με τα άλλα έξι νησιά των Επτανήσων λόγω μιας διοικητικής απόφασης που πήρε η Βενετία το 1669 και παρέμειναν μέρος των Ιονίων νήσων μέχρι που η βασίλισσα Βικτωρία τα παραχώρησε στο Βασίλειο της Ελλάδας, το 1864. Όταν έγιναν μέρος της Ελλάδας ήταν ακόμα γνωστά με το λατινικό τους όνομα Τσιρίγο (Cerigo), ενώ τα Αντικύθηρα λέγονταν Τσιριγότο (Cerigotto) και μόνο τον 19ο αιώνα ανέκτησαν τα κλασσικά τους ονόματα.
Άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες εδώ...
Ρωσσοτούρκοι 1798 – 1800
Επτάνησος πολιτεία 21 Μαρτίου 1800 – 8 Ιουλίου 1807
Γάλλοι 1807 – 1809
Άγγλοι 1809 – 21 Μαΐου 1864 που ενώθηκαν τα Επτάνησα με την Ελλάδα.
Στις 10 Οκτωβρίου 1862, ξεσπά επανάσταση που οδηγεί στην έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα.
Στις 10 Νοεμβρίου 1862, πραγματοποιούνται διαδηλώσεις στην Αθήνα υπέρ της υποψηφιότητας για τον ελληνικό θρόνο του πρίγκιπα Αλφρέδου, δευτερότοκου γιου της βασίλισσας της Αγγλίας, Βικτωρίας. Η Αγγλία δεν αποδέχεται την υποψηφιότητα, γιατί κωλύεται από τις διεθνείς συνθήκες που υπογράφτηκαν για το ελληνικό ζήτημα. (Πρωτόκολλο του Λονδίνου 1832).
Στις 18 Μαρτίου 1863 «H εν Αθήναις Β΄ των Ελλήνων Συνέλευσις:
α) Αναγορεύει παμψηφεί τον πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανόν, Γουλιέλμον, Φερδινάνδον, Αδόλφον, Γεώργιον (του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουρκ-Γκλύξμπουρκ), δευτερότοκον υιόν του πρίγκιπος Χριστιανού της Δανίας, συνταγματικόν βασιλέα των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος Α΄ Βασιλεύς των Ελλήνων». (Σημ. όχι της Ελλάδος όπως ήταν ο Όθων αλλά των Ελλήνων, τίτλος που εκνεύρισε τους Τούρκους).
Η Μεγάλη Βρετανία, «προστάτιδα» δύναμη των Επτανήσων κρίνει πως η κατοχή των νησιών δεν είναι πλέον συμφέρουσα και στις 14 Νοέμβρη του 1863 υπογράφει στο Λονδίνο τη συνθήκη της Ένωσης της Επτανήσου με την Ελλάδα και δίνει τα νησιά σαν «προίκα» στον εκλεκτό της, Δανό πρίγκιπα Γεώργιο (1845 – 18 Μαρτίου 1913 που δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη) – ο οποίος ορκίζεται δυο μέρες αργότερα, στις 16 Νοέμβρη του 1863, Βασιλιάς των Ελλήνων – με την υποχρέωση το ελληνικό κράτος να αυξήσει την ετήσια βασιλική χορηγία κατά 10.000 στερλίνες – ποσό που θα προερχόταν από τα δημόσια έσοδα των Επτανήσων και να καταβάλει – δια βίου – αποζημιώσεις και συντάξεις στους άγγλους υπαλλήλους που θα έχαναν τη θέση τους με την Ένωση.
Λεπτομέρειες για την ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα εδώ...
Γερμανοί Σεπτέμβριος 1943 – 4 Σεπτεμβρίου 1944 η πρώτη περιοχή της Ελλάδας που απελευθερώθηκε.
Αρχαία Ελλάδα, μέχρι 4ο αιώνα π.Χ.: Ιθάκη, βασίλειο του Οδυσσέα / Κέρκυρα - αποικία της Ερέτριας
4ος αι. π.Χ. - 1ος αι. π.Χ.: Τα Επτάνησα υπό την Μακεδονική κυριαρχία
1ος αι. π.Χ. - 13ος αιώνας: Ρωμαϊκή κυριαρχία - Βυζαντινή Αυτοκρατορία (από 8ο-12ο αι. Θέμα Κεφαλληνίας)
1185-1479: Τα κεντρικά νησιά διαμορφώνουν τη Παλατινή Κομητεία της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου, μέρος πρώτα του Βασιλείου της Σικελίας, και μετά του Δεσποτάτου της Ηπείρου και του Πριγκιπάτου της Αχαΐας
1214-1386: η Κέρκυρα μέρος του Δεσποτάτου της Ηπείρου (1214-1257) και μετά του Βασιλείου της Νάπολης των Ανδηγαυών
1238-1797: τα Επτάνησα υπό την Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας, η Κύθηρα από το 1238, η Κέρκυρα το 1386, η Ζάκυνθος το 1485, η Κεφαλονιά το 1500, η Ιθάκη το 1503 και η Λευκάδα το 1718 (και τα τέσσερα κεντρικά νησιά μέρος υπό Οθωμανική κυριαρχία για κάποια χρόνια)
1797-1799: πρώτη γαλλοκρατία των Επτανήσων
21 Μαρτίου 1800 έως τις 8 Ιουλίου 1807: Επτάνησος Πολιτεία (υπό Ρωσική και Οθωμανική κυριαρχία)
1807-1809...1814: Δεύτερη γαλλοκρατία των Επτανήσων με μυστικό άρθρο της Συνθήκης του Τιλσίτ, χωρίς να γίνει προσάρτηση
1809-1815: Αγγλική κυριαρχία (αρχικά κατάληψη της Ζακύνθου και των άλλων νησιών το 1810-11 και τελικά το 1814 της Κέρκυρας)
1815-1864: Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων (προτεκτοράτο της Αγγλίας)
1864: Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα και ενσωμάτωσή τους ως χωριστών νομών στο Ελληνικό κράτος.
1922-24: Εγκατάσταση Μικρασιατών προσφύγων στα νησιά της Επτανήσου
Αυτά - πολλά μου βγήκαν - για το παρελθόν. Στο παρόν τώρα.
Το αρχικό σκεπτικό ήταν πριν η μετά τα Κύθηρα να επισκεφτούμε και τα Αντικύθηρα. Αφ' ενός όμως η δική μου περιγραφή για τον... βράχο που απογοήτευσε την Άννα αφ' ετέρου η έλλειψη υποδομής και τα ελάχιστα ακτοπλοϊκά δρομολόγια που σε αναγκάζουν σε πολυήμερη παραμονή, μας οδήγησαν στην απόρριψη του μικρού νησιού από το φετινό πρόγραμμα διακοπών.
Φτάσαμε στο Διακόφτι, το σύγχρονο λιμάνι των Κυθήρων, την Τρίτη 6 Ιουλίου 2021 ερχόμενοι από τον Πειραιά με το φέρρυ Aqua Jewel, καλοτάξιδο στα 2-3 μποφόρια αλλά δεν το λες και κόσμημα. Τα σαλονια του ήταν καθαρά και όμορφα αλλά η διαρρύθμιση του γκαράζ όχι ιδιαίτερα πρακτική και καθυστέρησε την έξοδό μας 35 λεπτά! Φτάσαμε στις 16:40 μετά από ταξίδι 6 ωρών και 40 λεπτών και βγήκαμε στις 17:15! Οι επιβάτες που περίμεναν έξω - και η Άννα - παραπονέθηκαν για τη μεγάλη καθυστέρηση αποβίβασης και την έλλειψη σκιάς.
Προτιμήσαμε το πλοίο γιατί ήταν πιό ξεκούραστο και πιό οικονομικό. Οι χρόνοι ήταν σχεδόν ίδιοι. Οδικώς μέχρι την Νεάπολη θα κάναμε 4.5 ώρες για τα 332 χλμ και άλλη 1 ώρα και 15 λεπτά με το πλοίο από τη Νεάπολη στο Διακόφτι. Θα πληρώναμε 166,25 ευρώ (75 ευρώ για βενζίνη - υπολογισμένα με 1.5 ευρώ το λίτρο - 16,25 ευρώ στους 8 (σωστά διαβάσατε) σταθμούς διοδίων και 12,50+12,50+50 = 75 ευρώ για τα ακτοπλοικά εισιτήρια). Μειονέκτημα το μοναδικό ημερήσιο δρομολόγιο από Νεάπολη - Διακόφτι μέχρι τις 11 Ιουλίου 2021 και οι διαφορετικές ώρες αναχώρησης κάθε μέρα! Με το πλοίο από τον Πειραιά πληρώσαμε 22+22+104 = 148 ευρώ. Μειονέκτημα τα 2 μόνο δρομολόγια την εβδομάδα και η καθυστερημένη ώρα αναχώρησης. Αντί στις 10:00 π.μ. θα προτιμούσαμε νωρίτερα π.χ. στις 07:00 π.μ.
Για τη διαμονή μας προτιμήσαμε το όμορφο ψαροχώρι του Αβλέμονα στο κέντρο περίπου της ανατολικής πλευράς του νησιού και την Deluxe Junior Suite στα διαμερίσματα «Ανέμες» με κόστος 85 ευρώ τη βραδιά με - πραγματικά - πλούσιο πρωινό. Να σημειώσω ότι η τιμή στο σάιτ τους - στις 4 Μαρτίου 2021 - ήταν 105 ευρώ και στο booking πολύ υψηλότερη. Άλλες ενδεικτικές τιμές που έλαβα με email ήταν 120 ευρώ τη βραδιά με πρωινό στο «Porto Delfino» πάνω από το Καψάλι και 50 ευρώ χωρίς πρωινό στο «Αθηνά» στο Διακόφτι.
Σας αρέσει να οδηγήσετε στις πιο απόκρυφες περιοχές της ενδοχώρας των Κυθήρων; Το νησί με την πλούσια γεωμορφολογία του διαθέτει ένα δαιδαλώδες δίκτυο χωμάτινων δρόμων που διασχίζουν δασικές και αγροτικές εκτάσεις.
Αν διαθέτετε ένα τετρακίνητο αυτοκίνητο, τότε ξεκινήστε την εξερεύνηση στα Κύθηρα. Θα ανακαλύψετε ερειπωμένους οικισμούς, εκκλησάκια, βοσκότοπους, αμπελώνες και λιόφυτα. Θα περάσετε ρεματιές, πηγές και γεφυράκια. Θα μπορέσετε ακόμη να πλησιάσετε μερικές άγνωστες παραλίες των Κυθήρων, ή ακόμη να συναντήσετε μικρές χαράδρες και σπήλαια. Θα θαυμάσετε το φυσικό τοπίο του νησιού και θα εκπλαγείτε από τη θέα που προσφέρει.
Περιοχές που μπορούν να σας συγκινήσουν είναι:
1. Τα Δυτικά Κύθηρα από το Μελιδόνι μέχρι το Μερμηγκάρι (βόρεια)
2. Το δάσος Γερακαρίου στο βορρά
3. Τα Μητάτα και το Παλιόκαστρο
4. Ο Κάλαμος με τις γύρω περιοχές
Μονοπάτια στα Κύθηρα (και όχι μόνο).
Μονοπάτια στα Κύθηρα.
Μονοπάτια στα Κύθηρα.
Πεζοπορία στα Κύθηρα.
Οι οργανωμένοι πεζοπόροι να κατεβείτε το φαράγγι που καταλήγει στην Κακιά Λαγκάδα!
Και οι φίλοι της αναρρίχησης δεν θα μείνετε δυσαρεστημένοι. Θα βρείτε ένα σωρό ενδιαφέροντα βράχια για σκαρφάλωμα. Στη διεύθυνση http://www.elladosperiigisis.gr/index.php/2005/197-taxidia-stin-alli-ellada-z-2005/432-nisos-kithira προτείνουν το Σπαραγαρίο, πίσω από την ομώνυμη παραλία, την Κακιά Λαγκάδα, νότια της Αγίας Πελαγίας, όπου υπάρχει ένα εντυπωσιακό φαράγγι και μία μικρούλα παραλία και τις Φασκομηλιές, δίπλα στον δρόμο που οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.
Εδώ παρουσιάζουν αναρριχητικό μονοπάτι «Via Ferrata» κάτω από την Παλιόχωρα.
Υπάρχει οργανωμένο camping πάνω από το Καψάλι σε ωραία θέση με αρκετό πράσινο αλλά τον Ιούλιο του 2021 το βρήκαμε κλειστό.
Τα Κύθηρα – αναλόγως του μεγέθους τους – έχουν εντυπωσιακά πολλούς οικισμούς. Η Βικιπαίδεια αναφέρει ονομαστικά 62 οικισμούς!
Οι βραχώδεις κόλποι στο ψαροχώρι του Αβλέμονα όλες τις ώρες της ημέρας.
Η παραλία Καλαδί από ψηλά στα χρώματα του πρωινού.
Η θέα από τους Αγίους Ακίνδυνους.
Η θέα από το Κάστρο της Χώρας.
Που η GoPro - η μικρή κάμερα - πίσω από το παρμπρίζ βιντεοσκοπεί περισσότερο τις αντανακλάσεις του ήλιου και λιγότερο το τοπίο παρά τα νέα... σκουφιά που της αγόρασα.
Δεν βρήκαμε κάποιο μαγαζί να αγοράσουμε νερό στην Πλατειά Άμμο.
Αν και νησί, ορισμένες ημέρες τη ζέστη την έκοβες με το μαχαίρι.
κατάξανθες αμμουδιές στο Διακόφτι, τη μεγάλη σε μήκος και μεγαλύτερη παραλία των Κυθήρων την Παλαιόπολη, τη βοτσαλιά στο Καλαδί παρά τα 162 σκαλιά, τη μεγάλη Φυρή Άμμο κοντά στον Κάλαμο με τα λεπτά βοτσαλάκια, την παραλία Χαλκός με μικρά βοτσαλάκια σε όμορφο μικρό κόλπο, την αμμουδιά στο Καψάλι, την παραλια Μελιδόνι σε κλειστό κόλπο κι αυτή, τους Φούρνους, τις αμμουδιές της Αγίας Πελαγίας, την Φυρή Άμμο της Αγίας Πελαγίας με το εντυπωσιακό χρώμα και την Κακή Λαγκάδα.
Λιγότερο τις
Βλυχάδα, Κομπονάδα, Λιμνιώνα με τις μεγάλες κροκάλες, Καλάμι μικρή βοτσαλιά σε ωραίο ανάγλυφο αλλά δύσκολη πρόσβαση, Λυκοδήμου με άμμο, βότσαλα, μεγάλη σπηλιά πίσω της και μικρό λιμανάκι, Άγιος Νικόλαος 3 βοτσαλιές κάτω από τον φάρο Μουδαρίου και Πλατιά Άμμος.
Κι ακόμα λιγότερο την παραλία Φελωτής και την παραλία Βουρλέα. (Σημ.: στο βίντεο την έγραψα κατά λάθος Βρουλέα!)
Και στα δύο πλοία που μπήκαμε οι έλεγχοι στα πιστοποιητικά εμβολιασμού μας και στα χαρτιά ιχνηλάτησης που μας έδωσαν να συμπληρώσουμε οι ναυτιλιακές εταιρείες, ήταν λεπτομερείς και προσεκτικοί. Η δε χρήση της προστατευτικής μάσκας σε όλους τους χώρους των πλοίων ήταν υποχρεωτική με συνεχείς ενημερώσεις από τα μεγάφωνα και ελέγχους από το πλήρωμα. Στη στεριά όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Σχεδόν κανένας δεν φορούσε μάσκα – ούτε στις ταβέρνες ούτε στα καφέ – και όταν ρωτούσαμε ευγενικά γιατί δεν τηρούσαν τα πρωτόκολλα μας απαντούσαν ότι έχουν εμβολιαστεί!
Δεν θα πηγαίναμε διακοπές αν δεν είχαμε εμβολιαστεί και δυσκολεύομαι να καταλάβω το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» και μάλιστα από έναν λαό πρωταθλητή στην κατανάλωση φαρμακευτικών σκευασμάτων χωρίς ιατρική συνταγή. Δυσκολεύομαι να καταλάβω και την κυβερνητική θέση να μην κάνει υποχρεωτικό τον εμβολιασμό και τις «απόψεις» της αντιπολίτευσης που είδε πεδίον δόξης λαμπρόν στους αρνητές και στους ψεκασμένους! Ένας ανεγκέφαλος μάλιστα πρώην υφυπουργός υγείας προπαγανδίζει τον μη εμβολιασμό του με στόμφο και απίθανες εκφράσεις. Όταν πριν χρόνια πήγα στην Αφρική για δουλειά, δεν με ρώτησε κανένας αν ήθελα να εμβολιαστώ. Ούτε στο στρατό ούτε στα μαθητικά μου χρόνια. Γι’ αυτό σήμερα έχουμε εξαφανίσει δεκάδες θανατηφόρες αρρώστιες του παρελθόντος. Η δε «ελευθερία» που αρέσει και αναφέρεται κατά κόρον από δήθεν ελεύθερους φωνασκούντες και χειρονομούντες θρησκόληπτους ή μαυροφορεμένα φασιστοειδή, θα ήθελα να επισημάνω ότι δεν είναι προσωπικό δικαίωμα του καθενός αλλά συλλογικό αγαθό όλων μας.
Φέτος προστέθηκε το drone Mini 2 της DJI. Αν και δεν έχω εξοικειωθεί ακόμα με τον χειρισμό του, άλλαξε αρκετά την οπτική μου και τράβηξα εικόνες που δεν τις έβλεπα πριν! Μετά από λίγα μέτρα όμως το μικρό drone παύει να ακούγεται και εξαφανίζεται απ' τα μάτια σου με αποτέλεσμα - σαν αρχάριος χρήστης - να μην αισθάνομαι ασφάλεια βλέποντας μόνο ότι βλέπει αυτό στην οθόνη μου! Η μεγαλύτερη απόσταση που το έστειλα ήταν 1 χλμ γιατί ήθελα να τραβήξω όλη την παραλία της Παλαιόπολης και 100 μέτρα πάνω από την παραλία Καλαδί όταν η «κυρία» που μιλάει στο χειριστήριο μου είπε να το κατεβάσω χαμηλότερα γιατί συνάντησε δυνατό αέρα. Στην παραλία της Παλαιόπολης τρόμαξα μία παρέα γλάρων κι αυτοί με τη σειρά τους τρόμαξαν εμένα όταν άρχιζαν να πετούν γύρω του με άγριες διαθέσεις σκούζοντας! Κατάλαβα που ήταν το drone από τη φασαρία και το πέταγμα των γλάρων!
Δεν τόλμησα (;) να πετάξω το drone μέσα στο φαράγγι της Κακιάς Λαγκάδας και στη συνέχεια μέσα και πάνω από το Κάστρο της Παλιόχωρας. Στο Κάστρο της Χώρας δεν προσπάθησα καν να το σηκώσω λόγω αέρα. Έχασα και τη λήψη πάνω από τη Μονή της Αγίας Μόνης με την εντυπωσιακή θέα προς το λιμάνι. Ο αέρας ήταν τόσο δυνατός που το drone δεν μπορούσε να σταθεροποιηθεί και να τραβήξει αξιοπρεπές βίντεο.
Τα δύο προστατευτικά του φακού της μικρής GoPro 7 - που περίμενα 2.5 μήνες να τα παραλάβω από την Κίνα - αποδείχτηκαν άχρηστα στην προστασία απο τις αντανακλάσεις στο παρμπρίζ στην βιντεοσκόπηση μέσα από το Jeep με αποτέλεσμα να «πετάξω» τα περισσότερα βίντεο! Ενώ καθάριζα καθημερινά το παρμπρίζ μία σκ...λα στη μέση των πλάνων - την είδα στην Αθήνα - βγάζει μάτι και... τον κακό μου εαυτό!
Άφησα τον ελαφρύ 20άρι φακό της Nikon στο σακκίδιο και στην D750 τοποθέτησα τον βαρύ ζουμ της Tamron 24-70mm για περισσότερες επιλογές. Ξέχασα όμως να ενεργοποιήσω την σταθεροποίηση του φακού - βαρέθηκα ν' ανοίγω και το τρίποδο - με αποτέλεσμα τα περισσότερα βίντεο που τράβηξα μ' αυτήν τη μηχανή να βγουν κουνημένα και ουσιαστικά άχρηστα. Κράτησα τα λιγότερο κουνημένα και μόνο όσα δεν είχα απλές φωτογραφίες για να τα ααντικαταστήσω. Μ' αυτά και με τ' άλλα η επιλογή φωτογραφιών / βίντεο και η δημιουργία του τελικού βίντεο κράτησε 10 ημέρες + 2 ημέρες να το ανεβάσει / ελέγξει στο YouTube. Το δε αποτέλεσμα είναι κατώτερο των προσδοκιών μου.
Το νησί των Κυθήρων είχε γίνει σημείο αναφοράς στην τέχνη από το 18ο αιώνα. Το 1717 ο Γάλλος ζωγράφος Αντουάν Βατό έγινε δεκτός στη Βασιλική Ακαδημία με το έργο του «Επιβίβαση για τα Κύθηρα». Το 1855 ο Μποντλέρ δημοσιεύει το ποίημά του «Ταξίδι στα Κύθηρα». Στην παλιά ταινία του 1958 της Φίνος Φιλμ - σκηνές της οποίας χρησιμοποίησα στην αρχή και στο τέλος του βίντεο - ο πρωταγωνιστής - Δημήτρης Χορν - αναφέρει τα Κύθηρα μέσα από τον πίνακα του Βατό.
Πιέστε στην εικόνα που ακολουθεί να δείτε το μικρό μας βίντεο στο YouTube. Επιλέξτε υψηλή ανάλυση (HD 1080) και πλήρη οθόνη.
Ένα άλλο ωραίο βίντεο - όχι δικό μου - για τα Κύθηρα.
002 36° 16.040’n 23° 05.036’e τέλος μικρού χωματόδρομου, θέα προς το μεγάλο ναυάγιο.
004 36° 15.643’n 23° 04.825’e μικρό ναυάγιο, με φόντο το… μεγάλο ναυάγιο στο βάθος!
Το ναυάγιο – γράφουν ότι λόγω μέθης του πληρώματος – του ρώσικου Nordland (29-08-2000) στη βραχονησίδα Πρασονήσι – και όχι στην Δραγονέρα που επίσης γράφουν στο διαδίκτυο. Η Μεγάλη Δραγονέρα και η Αντιδραγονέρα είναι νότια κοντά στον Αβλέμονα.
006 36° 15.499’n 23° 04.930’e Σπήλαιο Χουστή στην περιοχή Διακόφτι. μονόχωρο διαστάσεων περίπου 35 επί 20 μέτρα, δύο επιπέδων, χωρίς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Δύσκολη κι επικίνδυνη πρόσβαση ενώ η είσοδος δεν φαίνεται εύκολα.
101 36° 14.428’n 23° 05.137’e Άγιος Γεώργιος Βουνού (2 ναοί αφιερωμένοι σε 3 αγίους). Πολύ κοντά τους βρέθηκε το 1992 από τον αρχαιολόγο Γιάννη Σακελαράκη ασύλητο μινωικό ιερό κορυφής. Τα ευρήματα φυλάσσονται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά. Όμορφη θέα προς το Διακόφτι, τον Αβλέμονα και τις ανατολικές ακτές.
102 36° 14.554’n 23° 05.461’e ΒΑ η βίγλα Αγίου Γεωργίου σε 400μ περίπου & 10’ με τα πόδια.
Αβλέμονας, ο Φοινίκιος Λιμήν των αρχαίων, το Porto San Nicola των Ενετών.
Από το α-βλέμμων = εκεί που δεν μπορεί να φτάσει το βλέμμα – βαθιά θάλασσα; – ή από το ευλίμενος. (κάθε πινακίδα γράφει το όνομα διαφορετικά! Αβλέμονας, Αβλαίμονας, Αβλέμωνας, Αβλαίμωνας, Αυλέμονας, Αυλαίμονας, Αυλέμωνας, Αυλαίμωνας). Ο κ.Μπαμπινιώτης το γράφει Αβλέμμονας με 2 μ
Στη θαλάσσια περιοχή του Αβλέμονα βρίσκεται και το ναυάγιο του «Μέντωρ» του διπλωμάτη Τόμας Μπρους λόρδου του Έλγιν που ναυάγησε στις 5 Σεπτεμβρίου του 1802, έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα. Μετέφερε γλυπτά που τα είχε «αφαιρέσει» με καταστροφικό τρόπο από το διάκοσμο του Παρθενώνα και του ναού της απτέρου Νίκης. Το πλοίο – που έμπαζε νερά – είχε αγκυροβολήσει έξω από το λιμάνι του Αβλέμονα για να προστατευθεί από τις άσχημες καιρικές συνθήκες αλλά οι δύο άγκυρες ξέσυραν, με αποτέλεσμα να πέσει πάνω στα βράχια και να βυθιστεί σε βάθος 22 μέτρων. Ολόκληρο το φορτίο με τα μάρμαρα ανασύρθηκε από τον βυθό από Καλύμνιους σφουγγαράδες σε διάστημα δύο ετών. Μέχρι στιγμής από το 2009 που ξεκίνησε η ενάλια ανασκαφή του σκαριού έχουν ανασυρθεί διάφορα αντικείμενα του πληρώματος και εξαρτήματα από το πλοίο, όργανα ναυσιπλοΐας και αρχαία νομίσματα.
103 36° 13.375’n 23° 04.954’e φανάρι του Αβλέμονα – όχι ιδιαίτερα όμορφο. Από μονοπάτι.
Πίσω από το λιμάνι είναι το αρχοντικό Καβαλίνι με το περίφημο υπέρθυρο ηλιακό ρολόι και την βαρδιόλα, την οποία συχνά οι επισκέπτες νομίζουν ότι είναι ξωκλήσι.
36° 13.608’n 23° 04.886’e Αβλέμονας, το «Λουτρό της Αφροδίτης». Βράχια με σκαλάκια και μία μικρή αμμουδιά! Παραθαλάσσιο γραφικό χωριό με γραφικούς μικρούς κόλπους. Ένα από τα πιο όμορφα αν όχι το πιο όμορφο μέρος των Κυθήρων. Περπατήστε στα πλακόστρωτα μονοπάτια περιμετρικά. Υπάρχουν αξιοπρεπείς ταβέρνες και μπαράκια. Στην είσοδο του κόλπου είναι το Καστέλο, ερειπωμένο ενετικό φρούριο που λειτουργούσε για την εποπτεία του λιμανιού.
36° 13.515’n 23° 04.843’e Αβλέμονας, μικρό κάστρο (Castelo) ή Κάστρο Αβλέμονα.
Προς την παραλία της Παλαιόπολης, οι αλαταρές (φυσικές κοιλότητες στους βράχους), που συγκεντρώνεται το περίφημο και πανάκριβο τσιριγώτικο αλάτι. Η συγκομιδή του ανατίθεται σε συγκεκριμένα άτομα (τους αλατσάδες) κατόπιν πλειστηριασμού, για αυτό απαγορεύεται η συλλογή του από περαστικούς και επισκέπτες. Κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας τις αλυκές (αλαταρές) όπως και τις βραχονησίδες τις διαχειριζόταν το Επιχώριον Συμβούλιον. Σήμερα, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις και τα σχετικά Π.Δ., οι αλυκές, ως μέρος της έγγειας μη ιδιωτικής περιουσίας, ανήκουν κατά αποκλειστικότητα στη διαχείριση της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων, η οποία εξακολουθεί να τις μισθώνει με ετήσια δημοπρασία.
000 36° 13.614’n 23° 04.629’e «Ανέμες» Hotel Apartments, διαμέρισμα διαμονής μας 27360 34067
Απέναντι από το Anemes μικρό μονοπάτι καταλήγει στην βραχώδη ακτή.
36° 13.623’n 23° 04.528’e μετά το Anemes, δεξιά, χωματόδρομος ανηφορίζει – αλλά δεν φτάνει – μέχρι τον Άγιο Γιώργη του βουνού.
107 36° 13.672’n 23° 04.434’e πηγάδι με αντλία και βοτσαλωτό δάπεδο στην έξοδο του Αβλέμονα.
Αβλέμονας – Άγιος Γιώργης, το αρχαιότερο μονοπάτι του νησιού (Μ19) από τη μινωική περίοδο, με αφετηρία το γραφικό λιμανάκι του Αβλέμονα, μέσα από ένα άνυδρο τοπίο, ανηφορίζει βουνοπλαγιές με ξερολιθιές, μέχρι το εκκλησάκι του Άι Γιώργη στο βουνό 3 χλμ, 1 ώρα & 30’. Σε αυτή την ιδιαίτερη περιοχή με την πανοραμική θέα, βρίσκετε το μινωικό ιερό κορυφής, το πλέον σημαντικό εκτός Κρήτης.
110 36° 13.553’n 23° 03.990’e παραλία Παλαιόπολης (Πιάτσα, η αριστερή της πλευρά), η μεγαλύτερη παραλία των Κυθήρων. Κυρίως με άμμο μέσα έξω αλλά και τμήματα με μικρά βότσαλα.
Ομπρέλες σε ένα μικρό τμήμα της. Αρκετά αρμυρίκια προσφέρουν μερική σκιά.
Στην Σκάνδεια βρέθηκε ο περίφημος Λέων των Κυθήρων, ένα μαρμάρινο άγαλμα του 6ου αιώνα π.Χ., το οποίο μετά από πολλές περιπέτειες και «ταξίδια στο εξωτερικό», σήμερα φυλάσσεται στο αρχαιολογικό μουσείο, στη Χώρα. Ο Λέων «αυτοπαρουσιάζεται» ωραία στο αρχαιολογικό μουσείο
«Στον κάμπο της Παλιόπολης αμπέλι θα φυτέψω και στην αρχαία Σκάνδεια κοχύλια θα ψαρέψω».
Στις 21 Ιουλίου 365 μ.Χ. ο μεγαλύτερος και εξαιρετικά καταστροφικός σεισμός που έγινε ποτέ στη Μεσόγειο των 8.3 – 8.7 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ με επίκεντρο την Δυτική Κρήτη που ανυψώθηκε 9 μέτρα, καταστρέφει την Σκάνδεια και αλλάζει την φυσιογνωμία των ακτών.
36° 13.549’n 23° 03.231’e Άγιος Παντελεήμων Παλαιόπολη 7ου αι. Δεν βλέπω δρόμο.
36° 13.285’n 23° 03.534’e ενδιαφέροντα βράχια με αψίδα
115 36° 13.220’n 23° 03.368’e Λίμνη Παλαιόπολης, η δεξιά πλευρά της μεγάλης παραλίας μετά από λίγα μέτρα χωματόδρομου δίπλα στο ρέμα, μικρός χώρος στάθμευσης. Την προτιμούν γυμνιστές.
116 36° 13.394’n 23° 01.495’e αρχή χωματόδρομου μέχρι στάνη κοντά στα ξωκλήσια / ερείπια.
117 36° 13.762’n 23° 01.738’e «ξωκλήσι» Άγιου Κοσμά ή Αγίων Αναργύρων στο Παλαιόκαστρο
118 36° 13.897’n 23° 01.435’e ερείπια (;) ναού Αφροδίτης
Το ιερό της θεάς Αφροδίτης, το οποίο αναφέρεται από αρχαίους συγγραφείς και περιηγητές του 16ου αιώνα, αναζητήθηκε χωρίς επιτυχία και από τον ανασκαφέα της Τροίας Ερρίκο Σλήμαν.
Ο σημερινός ναός των Αγίων Αναργύρων στην περιοχή Παλιόκαστρο έχει κτισθεί με οικοδομικό υλικό από την αρχαιότητα, το οποίο πιστεύεται ότι άνηκε σε αρχαίο ναό, τελευταίες όμως έρευνες τοποθετούν το ναό της Αφροδίτης σε γειτονικό λόφο, όπου ο ναός του Αγίου Γεωργίου και όχι στην περιοχή που τον τοποθετούσαν μέχρι τώρα.
119 36° 13.913’n 23° 01.389’e ξωκλήσι Άγιου Γιώργη στο Παλαιόκαστρο
επιστροφή στην παραλία…
121 36° 12.604’n 23° 03.150’e Καλαδί (3+1 βοτσαλιές). Η πιο γνωστή παραλία του νησιού. Ένας μεγάλος χώρος στάθμευσης και ένας μικρότερος πριν τα 162 σκαλιά, σύμφωνα με την ενημερωτική πινακίδα που υπήρχε την Πέμπτη 08-07-2021, που καταλήγουν στο δεύτερο τμήμα της. Αριστερά ένα μικρότερο με πρόσβαση από τη θάλασσα. Μετά τον βράχο άλλο ένα και μετά το τούνελ – σωστά διαβάσατε – ένα μικρότερο! Δεν είναι οργανωμένη. Υπάρχει καντίνα ψηλά που ζητάει και 1 ευρώ για το parking! Σκιά από τα βράχια αριστερά το πρωί και πίσω της μετά το μεσημέρι. Κυματισμός όταν φυσάει βοριάς.
επιστροφή…
Διαδρομή 2η
«Ο δρόμος που περνά μέσα από τα αιώνια σπίτια του κάτω χωριού στο Κεραμωτό και οδηγεί στο γοτθικό Εγγλέζικο σχολείο στο λόφο της Μηλαπιδέας με τα αψιδωτά παράθυρα.»
Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα αρχιτεκτονικά έργα της περιόδου της Αγγλοκρατίας (Ιόνιο Κράτος, προτεκτοράτο της Μεγάλης Βρετανίας 1815 – 1864). Το κτήριο εγκαταλελειμμένο σε όχι καλή κατάσταση σε λόφο που είναι ορατός από τους οικισμούς Λειβαδίου, Φατσαδίκων, Κοντολιανίκων και Κεραμωτού. Κτίστηκε το 1825 επί θητείας του Άγγλου αρμοστή, μηχανικού Μακφέιλ (Macphail). Το έργο ήταν ενταγμένο στο πλαίσιο οργάνωσης της δημόσιας εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων στα Ιόνια νησιά.
Στο συγκεκριμένο σχολείο οι κάτοικοι του νησιού δεν δούλεψαν σχεδόν καθόλου ως αγγαρεία (η αγγαρεία ήταν ένα εφεύρημα των Άγγλων για τη συμμετοχή του κόσμου στα δημόσια έργα) αλλά προσέφεραν την εργασία τους δωρεάν, εκτιμώντας τη σημασία ενός σχολείου για τη μόρφωση των παιδιών τους.
Με το σύνταγμα του 1817 καθιερωνόταν κοινωνικό δικαίωμα δημόσιας δωρεάν παιδείας, με επίσημη γλώσσα του κράτους την ελληνική. Η στοιχειώδης εκπαίδευση βασίστηκε στην σύγχρονη παιδαγωγική μέθοδο της εποχής, την αλληλοδιδακτική (monitorial) του συστήματος Lancaster και Bell, κατά την οποία οι μεγαλύτεροι μαθητές δίδασκαν τους μικρότερους. Στη Βρετανία η αλληλοδιδακτική μέθοδος εφαρμοζόταν ήδη από το 1800.
Η «εν Λειβαδίω Αλληλοδιδακτική Σχολή» όπως επίσημα ονομάστηκε συγκέντρωνε όλα τα παιδιά των γύρω οικισμών πρωί και απόγευμα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η ηλικία των μαθητών ήταν από 5 μέχρι 15 ετών. Ο αριθμός τους κατά το 1825 ήταν 88 παιδιά από τους πέριξ οικισμούς. Το σχολείο λειτούργησε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, οπότε δημιουργήθηκαν τα νέα δημοτικά σχολεία στους γύρω οικισμούς.
Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τα σχολεία της Αγγλοκρατίας εδώ...
Την Τετάρτη 07-07-21 που περάσαμε υπήρχαν συνεργεία συντήρησης και η μικρή εκκλησία ήταν κρυμμένη κάτω από στέγαστρο και σκαλωσιές.
Χωματόδρομος που συνεχίζει σε στενό τσιμεντένιο δρόμο που χωράει μόνο ένα αυτοκίνητο, μέχρι το μικρό εκκλησάκι. Χώρος για αναστροφή ή θέση στάθμευσης 2-3 αυτοκινήτων. Θέα προς την γύρω περιοχή, στο κάστρο, στην Χώρα, στην βραχονησίδα Χύτρα αλλά όχι στις δύο παραλίες στο Καψάλι από κάτω που κρύβονται από την πλαγιά. Μόνο ή περιοχή του φάρου φαίνεται.
331 36° 08.883’n 23° 00.041’e Άγιος Ιωάννης στον γκρεμό.
Στον παραλιακό δρόμο, ανηφορίζουμε προς το camping. Να σημειώσω ότι στις 11-07-2021 το camping ήταν κλειστό. Χωματόδρομος – υπάρχει πινακίδα – που αργότερα χωρίζεται σε δύο. Ευθεία στη διασταύρωση φτάνεις μέχρι τα σκαλιά της εκκλησίας. Αριστερά σε χώρο στάθμευσης από κάτω. Αρκετά σκαλιά!
333 36° 09.082’n 22° 59.097’e Αρχαιολογικό μουσείο, 09:00-20:00 Τρίτη κλειστό, το ολόκληρο εισιτήριο κοστίζει 4 ευρώ, το μισό για μικρά και μεγάλα παιδιά άνω των 65 ετών 2 ευρώ! Και εδώ...
Μικρό σε χώρο σε όμορφο ιστορικό κτήριο στην Χώρα με δύο αίθουσες. Η πρώτη στεγάζει σημαντικά αντικείμενα από την προϊστορική έως την κλασσική περίοδο, και τον Λέοντα των Κυθήρων του 7ου αιώνα π.Χ. Η δεύτερη αίθουσα παρουσιάζει ευρήματα από την Ενετική και από πιο πρόσφατες περιόδους, όπως το αναγεννησιακό μαρμάρινο άγαλμα της Αφροδίτης με τον Έρωτα αλλά και επιτύμβιες στήλες από την αγγλική κατοχή. Η δεύτερη αίθουσα είναι ανοιχτή μόνο κάθε Τετάρτη – όπως μας είπαν – αλλά την Τετάρτη 07-07-2021 που το επισκεφτήκαμε ήταν κλειστή!
334 36° 08.423’n 22° 59.277’e «Γερμανικά» ερείπια Β’ ΠΠ
Μετά την είσοδο στα αριστερά είναι οι φυλακές και λίγο ποιο πάνω δεξιά από την ΝΔ πλευρά είναι η πελώρια στέρνα της Βενετικής περιόδου με θόλους και τόξα. Στη μέση του κάστρου διακρίνονται κάποιες μισογκρεμισμένες διώροφες κατοικίες, διότι πριν από 200 χρόνια το κάστρο είχε 200 κατοίκους και ο τελευταίος έφυγε την Κατοχή όταν οι κατακτητές επιτάξανε όσα κτήρια τους χρειάζονταν.
30 μέτρα παραπάνω η πυριτιδαποθήκη με τοίχους, πάχους, μεγαλύτερο από ένα μέτρο. Ακριβώς δίπλα το ναό του Παντοκράτορα ο οποίος είναι γεμάτος από παλιές τοιχογραφίες. Μπροστά από το ναό βρίσκεται το παλιό διοικητήριο του κάστρου που σήμερα στεγάζει το Ιστορικό αρχείο Κυθήρων. Περπατώντας κάτω από το διοικητήριο μέσα από μια μεγάλη φόσα βγαίνουμε στην πλατεία του διοικητηρίου. Η μεγάλη εκκλησία του 16ου αι ήταν καθολική «η Παναγιά των Λατίνων».
Αργότερα το 1806 εγκαινιάσθηκε σαν ορθόδοξη στο όνομα της Μυρτιδιώτισσας (Καστρινή). Δίπλα είναι η «Παναγία ορφανή» που είχε την εικόνα και τα κειμήλια της μονής Αγκαράθου του Ηρακλείου για 300 χρόνια, αφότου η Κρήτη έπεσε στα χέρια Τούρκων. Στην εκκλησία της Μυρτιδιώτισσας φυλασσόταν η εικόνα της σε περιόδους έξαρσης των πειρατικών επιδρομών. Από το 1842 η εικόνα επέστρεψε στο προσκύνημα των Μυρτιδίων και στο κάστρο έμεινε ένα αντίγραφο του 1844.
Από τα πιο αξιοπρόσεκτα σημεία του Κάστρου είναι η έκθεση οικοσήμων του.
Έξω από το φρούριο υπάρχει και δεύτερος τοίχος προς Βορρά που περικλείει το Κλειστό Βούργο με πολλές εκκλησίες και σπίτια. Το κάστρο έχει πολλά κανόνια από την περίοδο των Βενετών, των Ρωσοτούρκων και των Άγγλων.
337 36° 08.559’n 23° 00.279’e Καψάλι, Πίσω ή Πέρα Γιαλός.
Καψάλι Λαζαρέττο από τον Άγιο Λάζαρο, προστάτη των ασθενών, λοιμοκαθαρτήριο (1817)
Καψάλι, Φάρος (1853) στο διπλανό λόφο το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου.
Καψάλι οργανωμένη αμμουδιά. Δεν την πιάνει ο Βοριάς.
Το πανέμορφο κατακίτρινο αμάραντο λουλουδάκι που φυτρώνει στα γκρεμνά των Κυθήρων οι Βενετσιάνοι το ονόμασαν σεμπρεβίβα (Sempre viva = ζωντανό για πάντα). Έγινε το σήμα κατατεθέν των Κυθήρων και τουριστικό προϊόν. Αγαπημένος βιότοπος της σεμπρεβίβας είναι η βραχονησίδα Χύτρα. Η επιστημονική ονομασία του φυτού είναι «ελίχρυσον το ιταλικόν» (ή αμάραντο). Μια τοπική παράδοση συνδέει τη σεμπρεβίβα με τον Πάρη και την Ωραία Ελένη, που μετά την απαγωγή πέρασαν από τα Κύθηρα για προσκύνημα στο ναό της Αφροδίτης. Ο Πάρης παρομοίασε τα όμορφα μαλλιά της Ελένης με τα χρυσοκίτρινα λουλούδια της σεμπρεβίβας.
341 36° 09.140’n 22° 59.038’e οδοστρωτήρας «Όλγα»! Ο πρώτος οδοστρωτήρας που ήρθε στα Κύθηρα κατά τη δεκαετία του 1930. Τον αγόρασε η Κοινότητα Κυθήρων από το Νομαρχιακό Ταμείο Αττικής αντί 12.000 δρχ. Παλιάς τεχνολογίας, ατμοκίνητος, έκαιγε γαιάνθρακα και ξύλα πολλές φορές και για τα Κύθηρα ήταν το «θηρίο» της Κηφισιάς, που πάντοτε η θορυβώδης παρουσία του έτρεπε σε φυγή τα μικρότερα παιδάκια, ενώ τα σχολιαρόπαιδα μαζεύονταν και χάζευαν. Ο μηχανοδηγός του οδοστρωτήρα έγραψε στο πλάι με άσπρη μπογιά το όνομα της αγαπημένης του «ΟΛΓΑ» και μ’ αυτό το όνομα έμεινε στην τοπική παράδοση αυτό το κειμήλιο που τόσο ανακούφισε τον ανθρώπινο μόχθο.
342 36° 09.178’n 22° 58.864’e πωροκοπείο. Λατομείο πωρόλιθου.
Σε πολλά σημεία των Κυθήρων υπάρχουν παλιά λατομεία πωρολίθου (πωροκοπεία), όπως στα Μητάτα, στον Αυλαίμονα, στη Φελωτή, στον Τράχηλα, στο Μελιδόνι κ.α.
343 36° 09.181’n 22° 58.020’e μονοπάτι προς το σπήλαιο Αγίας Πελαγίας στη Φελωτή
Κοντά στα κτίσματα ξεκινά – όπως τα βλέπουμε, αριστερά – φαρδύ και ορατό μονοπάτι 100 περίπου μέτρων που καταλήγει στην πόρτα της μικρής σπηλιάς.
Η απλή εκκλησία της Αγίας Πελαγίας είναι χτισμένη στη σπηλιά τον 17ο αιώνα. Η κλειστή πόρτα ανοίγει. Λόγω της υψηλής υγρασίας μέσα στη σπηλιά οι εικόνες απομακρύνθηκαν για προστασία και μεταφέρονται εκεί μόνο στη γιορτή της Αγίας Πελαγίας, στις 8 Οκτωβρίου.
35 36° 09.282’n 22° 57.845’e παραλία Φελωτής. Δεν μας άρεσε.
361 36° 10.526’n 22° 58.119’e Παναγία στο Καταφυγάδι, κοντά και πίσω από τον Άγιο Δημήτριο.
362 36° 10.322’n 22° 58.071’e Άγιος Δημήτριος στο Πούρκο σύμπλεγμα 4 ναών, σημαντικό μνημείο του νησιού. Οι τοιχογραφίες 11ου έως 14ου αιώνα.
363 36° 10.073’n 22° 57.916’e Μονή Αγίας Ελέσας.
372 36° 10.301’n 22° 57.059’e Τρυπητές μικρές σπηλιές Α πάνω απ’τον δρόμο προς Μελιδόνι
373 36° 09.607’n 22° 56.890’e Μελιδόνι ψιλή άμμος, μικρά βότσαλα και ωραία νερά – όχι κρύα – σε μικρό κλειστό κόλπο που δεν τον πιάνει ο βοριάς. Από τις καλύτερες παραλίες των Κυθήρων. Οργανωμένη, με ομπρέλες και καντίνα στην αριστερή της πλευρά και μεγάλο χώρο στάθμευσης πίσω της. Μέσω νέου ασφάλτινου δρόμου 5,5 χλμ από τα Κασιματιάνικα
επιστροφή…
20 36° 11.350’n 23° 02.700’e Κομπονάδα, οργανωμένη βοτσαλιά με μεγάλα βότσαλα και βαθιά νερά. Εύκολη διαδρομή σε πράσινο τοπίο. Ικανοποιητικός χώρος στάθμευσης. Την πιάνει πλάγια ο Βοριάς.
21 36° 11.199’n 22° 59.700’e γέφυρα στο Κατούνι (Αγγλοκρατία 1826), «αλώνι» θέση για φωτό
Μας άρεσε η χωμάτινη διαδρομή παράλληλα με το ρέμα ανάμεσα σε δεκάδες ιπτάμενα τζιτζίκια!
22 36° 10.925’n 22° 59.748’e Εκκλ.Ανάληψης Βυζαντινό Μουσείο στην πλατεία Κάτω Λιβαδίου
231 36° 10.900’n 23° 02.137’e ξωκλήσι Άγιου Ιωάννη Θεολόγου με ενσωματωμένη βαρδιόλα
Μας άρεσε. Μας άρεσε και ο σβέλτος χωματόδρομος που καταλήγει σε άνετο χώρο στάθμευσης.
232 36° 10.028’n 23° 02.630’e ξωκλήσι Άγιος Μύρων
233 36° 10.269’n 23° 02.753’e Φυρή από τη λέξη Πορφυρή = κόκκινη Άμμος (στον Κάλαμο).
Μεγάλη σε μήκος βοτσαλιά (όχι άμμος) με βαθιά νερά. Στενός χωματόδρομος με στροφές και τσιμεντένια τμήματα καταλήγει σε έναν μικρό κι έναν μεγαλύτερο χωμάτινο χώρο στάθμευσης – για 4x4 σύμφωνα με την πινακίδα! Στη δεξιά άκρη της παραλίας υπάρχουν σπηλιές. Την πιάνει ο βοριάς. Μας άρεσε η αφρισμένη εικόνα της.
234 36° 10.216’n 23° 02.876’e σπηλιές δίπλα στη Φυρή Άμμο. Δεν πήγαμε.
241 36° 10.019’n 23° 01.758’e ξωκλήσι Αγία Σωτήρα στον δρόμο για τον Κάλαμο. Ο χώρος γύρω του δεν προσφέρεται για φωτογραφία.
36° 08.232’n 23° 02.910’e Στενό Αυλάκι. Μικρή παραλία σε κλειστό κόλπο με χοντρή άμμο. Ο χωματόδρομος σταματά αρκετά πάνω από την παραλία.
25 36° 08.080’n 23° 02.815’e Βουρλέας (στο βίντεο την έγραψα κατά λάθος Βρουλέας), πρόσβαση από τον Κάλαμο μέσω χωματόδρομου κακής βατότητας όχι κατάλληλου για χαμηλά συμβατικά αυτοκίνητα (Πέμπτη 08-07-21). Καταλήγει σε μικρό χώρο στάθμευσης / αναστροφής και στην μικρή βοτσαλιά. Μικρές πρόχειρες «προβλήτες» με μερικές βάρκες. ΔΕΝ μας άρεσε. Μόνο με ψηλό αυτοκίνητο κι αν έχετε δει όλες τις άλλες παραλίες του νησιού.
26 36° 08.097’n 23° 02.102’e Χαλκός όμορφη παραλία με μικρά βότσαλα σε κλειστό κόλπο με ενδιαφέρον ανάγλυφο. Οργανωμένη με ομπρέλες και καντίνα. Δεν την πιάνει ο βοριάς. Άνετος χώρος στάθμευσης. Τα τελευταία μέτρα είναι χωματόδρομος. Μας άρεσε.
επιστροφή…
27 36° 08.962’n 23° 01.122’e Σπήλαιο Καλάμου (Αγίας Σοφίας) στον οικισμό Σπηλίες.
Σπήλαιο ανηφορικό, μήκους 135 μέτρων περίπου, με σταλακτίτες, σταλαγμίτες και πολλές νυχτερίδες. Ωραία ρεματιά μπροστά από το σπήλαιο αλλά με τσιμενταρισμένο χώρο στάθμευσης. Στο σπήλαιο βρέθηκαν τα αρχαιότερα λείψανα ανθρώπινης παρουσίας στα Κύθηρα, που χρονολογήθηκαν στη νεολιθική εποχή. Δεν θα έλεγα ότι μας άρεσε.
Καλοκαιρινές. Κοντά της μονότοξο γεφύρι του 1821 (Αγγλοκρατία)
402 36° 12.147’n 22° 55.598’e Μεγάλος Σταυρός, προσφορά πιστών, με θέα στη Μονή Μυρτιδιώτισσας και στη γύρω περιοχή.
404 36° 11.966’n 22° 55.459’e Μονή Παναγίας Μυρτιδιώτισσας
Το μεγαλύτερο μοναστήρι στα Κύθηρα, η Μονή της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, βρίσκεται στη δυτική πλευρά του νησιού, κοντά στις Καλοκαιρινές. Αφιερωμένο στην προστάτιδα του νησιού, την Παναγία Μυρτιδιώτισσα, το μοναστήρι θεωρείται η πνευματική καρδιά του νησιού. Ο θρύλος λέει ότι η εικόνα της Παναγίας Μυρτιδιώτισσας εμφανίστηκε σε έναν ποιμένα που οδηγούσε το κοπάδι του στο νερό. Εκείνος πήρε μαζί του την εικόνα, αλλά την επόμενη μέρα η εικόνα ξαφνικά επανεμφανίστηκε κάτω από το Μύρτιλο όπου την βρήκε. Ο βοσκός αποφάσισε να χτίσει ένα μικρό εκκλησάκι για την Παναγία, που εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι και σήμερα, δίπλα στην σημερινή εκκλησία.
403 36° 11.385’n 22° 55.045’e ξωκλήσι Αγίου Νικολάου Κρασά 17αι στην άκρη της βραχώδους ακτής με θέα στις βραχώδεις ακτές, στο απέραντο γαλάζιο και στο Ηλιοβασίλεμα. Μετά τον χώρο στάθμευσης της Μυρτιδιώτισσας, αρχίζει στενός τσιμεντένιος δρόμος που καταλήγει σε χώρο στάθμευσης και αναστροφής. Πλακόστρωτο με λίγα σκαλιά και ξύλινα προστατευτικά κάγκελα. Οι ντόπιοι λένε «αν δεν δεις την ανατολή του ήλιου από την Αγία Μόνη και την δύση από τον Άγιο Νικόλα τον Κρασά, μην πεις πως γνώρισες τα Κύθηρα». Πήγαμε και στα δύο αλλά μάλλον σε ακατάλληλες ώρες οπότε δεν ξέρω αν μπορούμε να πούμε πως γνωρίσαμε τα Κύθηρα.
επιστροφή προς τη Μονή Μυρτιδιώτισσας…
Χώρος αναστροφής. Μόνο αν τα έχετε δει όλα στο νησί.
420 36° 13.688’n 22° 56.427’e Μερμηγκάρης 506μ. Δυτικά / Αριστερά όπως πάμε βόρεια.
Η ψηλότερη κορυφή των Κυθήρων με κεραίες. Ανεβαίνει δρόμος.
421 36° 14.545’n 22° 56.758’e Μυλοπόταμος, χώρος στάθμευσης
Μυλοπόταμος, υπάρχουν ταμπέλες που σε οδηγούν – προτιμήστε να πάτε με το αυτοκίνητο – στον σκιερό χώρο στάθμευσης που αρχίζουν τα σκαλιά που σε κατεβάζουν στον καταρράκτη. Φέτος (Ιούλιος 2021) ΔΕΝ είχε νερό! Αν υπάρχει διάθεση συνεχίζεις στο εύκολο μονοπάτι Μ41 (η πινακίδα γράφει 15’ μέχρι τους καταρράκτες) δίπλα στο «ποτάμι». Προσοχή, το απόγευμα λόγω βλάστησης «σκοτεινιάζει» γρήγορα.
Μυλοπόταμος Καμάρι, κάτω από την κεντρική πλατεία λιμνούλες, πλύστρες & τρεχούμενα νερά.
422 36° 14.718’n 22° 56.678’e Καταρράκτης Μυλοποτάμου, «Νεράιδας» ή της «Φόνισσας»
423 36° 15.035’n 22° 56.670’e τρεις καταρράκτες Μυλοποτάμου
424 36° 14.836’n 22° 56.668’e Νερόμυλος Φιλιππή και άλλοι νερόμυλοι εκεί κοντά.
Στη Κάτω Χώρα του Μυλοποτάμου όπου ιστορικά είναι σημαντικότερη από το υπόλοιπο χωριό, φτάνοντας στην κεντρική πλατεία, το πρώτο κτήριο που παρατηρούμε, είναι το παλιό εγκαταλειμμένο σχολείο (1825) του χωριού. Ακριβώς δίπλα από το σχολείο βρίσκεται η πύλη του κάστρου της Κάτω Χώρας, η πύλη αυτή διακοσμείται με τον πτερωτό λέοντα έμβλημα του Αγίου Μάρκου και της πανίσχυρης τότε Βενετίας και τν ημερομηνία κατασκευής του κάστρου 1565.
Το Βενετσιάνικο κάστρο είναι χτισμένο σε στρατηγική θέση ανάμεσα σε λόφους και πλαγιές κοιτώντας τα δυτικά παράλια του νησιού δηλαδή το Ιόνιο πέλαγος για αυτό λοιπόν την ώρα του ηλιοβασιλέματος η θέα είναι εκπληκτική. Πηγές λένε ότι στο κάστρο κατοικούσαν 50 οικογένειες ενετών στρατιωτών οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι και για την άμυνα του φρουρίου κατά των κουρσάρων.
426 36° 14.750’n 22° 55.939’e θέα Κάστρου Μυλοποτάμου ή Κάτω Χώρας.
431 36° 14.094’n 22° 54.313’e Λιμνιώνας. Μέσω στενού ασφάλτινου δρόμου που καταλήγει στο μικρό γραφικό ψαροχώρι σε κόλπο με βορινό προσανατολισμό. Παραλία με άμμο (έξω και βαθιά μέσα), βότσαλα και μεγάλες πέτρες που δυσκολεύουν την είσοδο και την έξοδο στη θάλασσα. Λίγα αρμυρίκια για σκιά. Δεν είναι οργανωμένη. Υπάρχει χώρος στάθμευσης. Στην δεξιά πλευρά – προ covid 19 – λειτουργούσε ταβερνάκι. Το Σάββατο 10-07-2021 ΔΕΝ υπήρχε. Στην αριστερή της πλευρά υπάρχει το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου. Από εδώ ξεκινάει ζόρικο «μονοπάτι» 1.100μ – χρόνος ανάλογα με τη φυσική σας κατάσταση 40’-50’ – κοντά στην παραλία ανάμεσα σε πέτρες και βράχια, σηματοδοτημένο με σωρούς από πέτρες για την Πράσινη Λίμνη, μία μικρή βάθρα με θαλασσινό νερό δίπλα στη θάλασσα ανάμεσα στα βράχια σε σχήμα καρδιάς! Προσοχή μην την μπερδέψετε με την ανοιχτή που μοιάζει με μικρό κόλπο πριν. Προσβάσιμη και με καραβάκι από το Καψάλι.
432 36° 13.535’n 22° 54.233’e Πράσινη Λίμνη στα βράχια της παραλίας. Από τον Λιμνιώνα.
44 36° 15.064’n 22° 55.540’e Σπήλαιο Μυλοποτάμου (Αγίας Σοφίας) με εντυπωσιακούς σχηματισμούς σταλακτιτών και σταλαγμιτών, στο οποίο βρέθηκαν τα αρχαιότερα αγγεία του νησιού της Νεότερης Νεολιθικής Περιόδου, την 5η χιλιετία π.Χ. Στη σπηλιά είναι η εκκλησία της Αγίας Σοφίας με εικόνες και όμορφες τοιχογραφίες της πρώιμης χριστιανικής περιόδου.
Ωραία διαδρομή με θέα στο πέλαγος και στην βραχώδη ακτογραμμή. Το Σάββατο 10-07-2021 στην είσοδο της σκάλας η πρόχειρη πόρτα ήταν «κλειστή» με απαγορευτική πινακίδα.
Παναγία Ορφανή, πάνω από την παραλία Καλάμι.
46 36° 15.279’n 22° 55.380’e Καλάμι συμπαθητική παραλία – όχι η καλύτερη του νησιού – με μικρά, μεγάλα βότσαλα και πέτρες, στην έξοδο φαραγγιού με δύσκολη πρόσβαση. Προτιμήστε να πάτε με καραβάκι. Οι εποχούμενοι αφήστε το όχημα στον μικρό χώρο στάθμευσης της Παναγίας Ορφανής. Μετά την εκκλησία, στενός και μέτριας βατότητας χωματόδρομος μέχρι ένα μικρό πλάτωμα. Συνεχίζει σε μονοπάτι 500 μ. Απαραίτητα τα αθλητικά παπούτσια για την τελική κατάβαση – μην ξεχνάτε και την ανάβαση – με σκοινί! Να κατεβείτε μόνο αν η θάλασσα είναι ήρεμη. Φεύγοντας – αν πάτε – μη ξεχάσετε να πάρετε μαζί και τα σκουπίδια σας.
47 36° 14.400’n 22° 57.301’e Βυζαντινή εκκλησία Αγίου Πέτρου Αραιών 10-12αιώνα
Μητάτα. Το παλιότερο χωριό των Κυθήρων, απ’ τον 12ο αιώνα. Από την πλατεία ωραία θέα στο φαράγγι! Δίπλα στην Παναγία τη Σπηλιώτισσα, θα δείτε μητάτα (στάνες) ενσωματωμένα σε σπηλιές, τα οποία έδωσαν το όνομα στο χωριό. Κοντά στην Παλαιόπολη. Καταπράσινο (δεν πήγαμε) σκηνικό με θέα στο φαράγγι. Αξίζει - γράφουν - να επισκεφτείτε τις πηγές του χωριού καθώς και το αντικρινό χωριό Βιαράδικα με τη γνωστή στους Τσιριγώτες πηγή του Άι Γιάννη.
482 36° 15.213’n 22° 59.379’e Μητάτα, Άγιος Ιωάννης παράξενη εκκλησία μέσα σε βράχο.
Λίγο πριν τα Φριλιγκιάνικα στρίβουμε αριστερά στην πινακίδα προς Μητάτα. Λίγο πριν τα Μητάτα δεξιά στην πινακίδα «Άγιος Ιωάννης» -- «Μαύρη Σπηλιά» μετά από 400 μ. χωματόδρομο φτάνεις στον Άγιο Ιωάννη. Λίγο πιο κάτω από τον παράλληλο κατηφορικό χωματόδρομο είναι η Μαύρη Σπηλιά.
36° 14.557’n 22° 59.965’e φαράγγι του Τσάκωνα ανάμεσα στα Μητάτα και τα Βιαράδικα στο κέντρο του νησιού. Τοπίο ειδυλλιακής ομορφιάς, που φιλοξενεί στους κόλπους του λαξευμένες στους βράχους κρυφές εκκλησίες (Παναγία Σπηλιώτισσα, Άγιος Ιωάννης). Το φαράγγι καταλήγει στην περιοχή της Παλαιόπολης. Να ζητήσετε από τους ντόπιους να σας πάνε στο χωματόδρομο ανατολικά που είναι γεμάτο με απολιθωμένα κοχύλια. Και μην ξεχάσετε τους μαστούς της Αφροδίτης - μια ποικιλία ροδάκινων - τα εύγευστα μηλοροδάκινα που παράγονται μόνο εκεί.
36° 14.467’n 22° 59.043’e Αγία Βαρβάρα Κυπριωτιάνικα. Δεν πλησιάζει δρόμος…
Φράτσια.
Το 1816 στη Σχολή φοιτούν 32 μαθητές, ενώ το 1827 φοιτούν 37 μαθητές από τα Φράτσια, τα Βιαράδικα και τα Δόκανα. Ένας κόσμος ολόκληρος ζωντανεύει μέσα από αυτούς τους καταλόγους των μαθητών και ένας τρόπος ζωής τόσο διαφορετικός. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στον κατάλογο των μαθητών της Σχολής φέρεται εγγεγραμμένη και μια κοπέλα, η Αικατερίνη Παυλίνη, που φοίτησε στη Σχολή τα έτη 1825,1826 και 1827. Πρόκειται για μοναδική περίπτωση, ίσως πρόκειται για ξεχωριστή περίπτωση φιλομάθειας, καθώς στις Σχολές αυτές φοιτούσαν υποχρεωτικά μόνο άρρενες. Υπάρχει ξεχωριστή Σχολή Θηλέων που λειτουργεί στην Πόλη με προαιρετική όμως φοίτηση.
Η Σχολή λειτουργούσε πρωί 7.30-12 και απόγευμα 1.30-5. Φαίνεται ότι λειτουργούσε και το καλοκαίρι όπως και τα άλλα σχολεία εξάλλου, χωρίς θερινές διακοπές.
Μνημείο αφιερωμένο στους Κυθήριους της διασποράς, ξερολιθιά με μια μαρμάρινη πλάκα που δείχνει δυο ζευγάρια δελφινιών, που το καθένα έχει διαφορετική κατεύθυνση και μια πυξίδα με το σχήμα των Κυθήρων στο κέντρο με τις λέξεις: «Σε ανάμνηση της Αποδημίας η Γενέθλια γη αφιερώνει».
Διαδρομή 5η
51 36° 17.120’n 22° 58.124’e Άγιος Νίκων μονόχωρος τρουλαίος ναός με αγιογραφίες11-17αι
36° 16.224’n 22° 55.022’e άγνωστη μικρή παραλία προσβάσιμη από τη θάλασσα.
521 36° 17.242’n 22° 55.344’e Λυκοδήμου, άμμος και μικρά βότσαλα, από τις πιο όμορφες της δυτικής ακτής. Μικρό λιμανάκι. Εντυπωσιακά ψηλά βράχια και σπηλιά πίσω της. Υπάρχει χώρος στάθμευσης. Στο διαδίκτυο γράφουν για ωραίο ηλιοβασίλεμα και για το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Ελευθερίου στα δεξιά της. Δεν είδαμε ούτε το ένα ούτε το άλλο.
522 36° 17.473’n 22° 55.328’e Άγιος Λευτέρης μικρή παραλία με χοντρή άμμο, μικρά και μεγάλα βότσαλα. Χώροι αναστροφής. Δεν είναι οργανωμένη.
36° 18.044’n 22° 55.064’e Λυγίες – Όχελες. Δεν μας άρεσαν στον χάρτη. Δεν κατεβήκαμε.
53 36° 17.853’n 22° 57.890’e Επτάτοξη Γέφυρα Ποταμού (60μ, 1823, επί Αγγλοκρατίας)
Ποταμός. Το ορεινό χωριό των Κυθήρων, το μεγάλο χωριό των Ενετών (Villa Grande) με τα νεοκλασικά του σπίτια. Δεν βλέπει θάλασσα. Στην πλατεία, το «Αστικόν» (το παλιό καφενείο «Αλέξανδρος» από το 1903). Κάθε Κυριακή πρωί – εδώ και 400 χρόνια – διοργανώνεται λαϊκό παζάρι. Παραδοσιακά σπίτια, ενετικό Φρουραρχείο, νεοκλασικό κτήριο του Νηπιοτροφείου.
54 36° 18.409’n 22° 54.715’e Πετρίτης ή Κακοπετρίτης τα τελευταία μέτρα του χωματόδρομου είναι ουσιαστικά κοίτη χειμάρρου. Λίγο πριν την θάλασσα υπάρχει μικρός χώρος στάθμευσης.
Γερακάρι μικρό δάσος κοντά στο χωριό.
551 36° 22.207’n 22° 55.442’e Ξεροκαμπιά ή Ρούτσουνας βοτσαλιά, Βόρεια, πρόσβαση μέσω χωματόδρομου απ’ το χωριό Γερακάρι. Ο μικρός χώρος στάθμευσης είναι ουσιαστικά ο χώρος αναστροφής.
Καραβάς, περπάτημα μέχρι της πηγές του Αμίρ Αλί.
Μου άρεσε - φωτογραφικά - η εικόνα του ερειπωμένου χωριού πάνω από τον Καραβά.
552 36° 22.756’n 22° 56.678’e Άγιος Νικόλαος μία μικρή και μία μεγάλη βοτσαλιά φάτσα στον Βοριά. Η θάλασσα πιο ήρεμη στην μεγάλη δεξιά. Καλύτερη η μικρή με το ρέμα από πίσω.
553 36° 22.872’n 22° 57.009’e Φάρος Μουδαρίου (1857) στο ακρωτήρι Σπαθί
554 36° 21.903’n 22° 57.602’e Πλατιά Άμμος, αμμουδιά. Την πιάνει ο Βοριάς.
Την ταβέρνα «Μηνάς» για αστακομακαρονάδα, ψάρι και ωραία θέα ΔΕΝ την ειδαμε.
555 36° 21.247’n 22° 57.988’e Φούρνοι. Βοτσαλιά σε βραχώδη κόλπο. Στο τέλος του χωματόδρομου – στην παραλία – δύο μεγάλοι χώροι στάθμευσης. Οργανωμένη. Μπιτσόμπαρο. Αν και όταν κατεβήκαμε είχε πολλά φερτά σκουπίδια στη θάλασσα λόγω καιρού μας άρεσε σαν παραλία.
Καραβάς, ένα από τα ωραιότερα παραδοσιακά χωριά του νησιού, χτισμένο αμφιθεατρικά σε καταπράσινους λόφους, με πηγές και τρεχούμενα νερά. Να κατεβείτε το δρομάκι που οδηγεί στην πηγή του Αμήρ Αλή, να κάνετε μία μικρή στάση για παγωτό ή αναψυκτικό και να συνεχίσετε με περπάτημα στο μικρό λαγκάδι με τα τρεχούμενα νερά. Καταπράσινο μέρος.
36° 20.739’n 22° 57.235’e Αρτοποιείο του Καραβά, για τα παραδοσιακά λαδοπαξίμαδα.
Φαγητό η ποτό στο εστιατόριο Αμίρ Αλή. Περπάτημα στο κατάφυτο ρέμα με τα πλατάνια και τα τρεχούμενα νερά και στις πηγές του Αλί Σαμπίρ.
56 36° 20.832’n 22° 56.974’e πηγές του Αλί Σαμπίρ (αλλού Αμίρ Αλί).
«ο Αμίρ Αλί ήταν γιος τούρκου (?) τοποτηρητή και υποχρέωνε τα νιόπαντρα ζευγάρια να κοιμάται εκείνος με την νύφη την πρώτη μέρα του γάμου. Κάποια στιγμή ήρθε και η σειρά του Γιώργου να παντρευτεί και αυτό το πράγμα δεν το δέχτηκε. Σκέφτηκε να ντυθεί εκείνος γυναίκα και να πλησιάσει έτσι τον Αμιρ Αλί. Κάποιος προειδοποίησε τον Αμίρ Αλί και αυτός πήρε το άλογο του και έτρεξε να γλιτώσει. Μπαίνοντας στην ρεματιά ο Γιώργης τον πρόλαβε και του έκοψε το κεφάλι στο σημείο που σήμερα είναι οι πηγές.»
36° 20.550’n 22° 57.140’e η αψίδα (!) της εισόδου του Καραβά.
570 36° 20.197’n 22° 58.602’e παραλία Αγίας Πατρικίας, ψιλή, χοντρή άμμος και πολλές μεγάλες πέτρες. ΔΕΝ μας άρεσε. Την πιάνει ο βοριάς. Χώρος στάθμευσης στην κοίτη του ρέματος πίσω της.
571 36° 20.374’n 22° 58.631’e λιμανάκι Αγίας Πατρικίας
572 36° 19.748’n 22° 58.754’e Αγία Πελαγία, ωραίες οργανωμένες αμμουδιές, πολλές ταβέρνες και καταλύματα. Την πιάνει ο βοριάς.
36° 19.638’n 22° 59.012’e Αγία Πελαγία, το παλιό λιμάνι.
574 36° 19.391’n 22° 59.070’e Νέος Κόσμος.
παράκαμψη…
575 36° 19.163’n 22° 59.358’e Φυρή (από πορφυρή) Άμμος Αγίας Πελαγίας). Υπάρχει και 2η νότια! Εντυπωσιακό πορφυρό χρώμα.
577 36° 18.840’n 22° 59.870’e Λορέτζος ή Λορέντζου ? Μάλλον εδώ! Όχι όπου δείχνει ο χάρτης
578 36° 18.693’n 22° 59.950’e Κακή Λαγκάδα εντυπωσιακή «κόκκινη» αμμουδιά στο τέλος του νέου παραλιακού ασφαλτόδρομου. Οργανωμένη με μπιτσόμπαρο. Την πιάνει ο βοριάς.
579 36° 18.460’n 23° 00.219’e Λίμνη Κακιάς Λαγκάδας, βοτσαλιά στο τέλος μικρού χωματόδρομου με λίμνη στην είσοδο του εντυπωσιακού φαραγγιού πίσω της.
Μας άρεσε η παραλιακή διαδρομή από Αγία Πελαγία μέχρι τη Λίμνη της Κακιάς Λαγκάδας και από Αγία Πελαγία μέχρι τον Ποταμό δίπλα στο φαράγγι με αρκετό πράσινο.
580 36° 18.226’n 22° 58.282’e Ανοιχτό θέατρο Ποταμού
581 36° 17.993’n 22° 57.979’e Δηλαβέρειον, δημοτικό σχολείο (1824, επί Αγγλοκρατίας)
Κοντά στην 5τοξη γέφυρα (δίπλα στον κεντρικό δρόμο).
591 36° 16.348’n 22° 57.122’e Άγιος Ανδρέας & Άγιος Γεώργιος στα Περλεγκιάνικα.
Δεν τον βρήκαμε,
592 36° 16.647’n 22° 57.723’e Μονή Οσίου Θεοδώρου, πολιούχου Κυθήρων. Υπόδειγμα αρχιτεκτονικής τελειότητας. Κοντά στο Γενικό Νοσοκομείο. Δεν μας ενθουσίασε.
Διαδρομή 6η.
601 36° 17.888’n 22° 59.753’e εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας 13ου αι. στην Παλαιοχώρα.
Εξαίρετο δείγμα μονεμβασιώτικης αρχιτεκτονικής
Εντυπωσιακή ή εικόνα του φαραγγιού από τα ερείπια του Καστρου. Ζέστη.
Χώρος προστασίας των κατοίκων από τους πειρατές, στη βυζαντινή πρωτεύουσα του νησιού. Χτίστηκε από Μονεμβασίτες τον 12ο αιώνα ανάμεσα σε ένα φυσικό οχυρό μέσα σε ένα άγριο βαθύ φαράγγι που καλύπτουν τεράστια βράχια, μακριά από τη θάλασσα όπως και τα περισσότερα χωριά της εποχής, για τον φόβο των πειρατών. Ονομάστηκε πόλη του Αγίου Δημητρίου.
Η Χώρα καταστράφηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 1537 από τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα τη «μαύρη φοβέρα» του αρχιπελάγους, ο οποίος κούρσεψε την πολιτεία, έσφαξε ή πήρε σαν σκλάβους πολλούς κατοίκους, πυρπόλησε και ρήμαξε την άλλοτε ζωντανή πρωτεύουσα η οποία από τότε δεν ξανακατοικήθηκε και ονομάστηκε Παλαιοχώρα.
Σύμφωνα με το θρύλο, το 1537, ο ναύαρχος του οθωμανικού στόλου, Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, κατάφερε να ανακαλύψει την περιοχή, από τον καπνό που έβγαζαν οι καμινάδες των σπιτιών των κατοίκων τους χειμερινούς μήνες. Ο πειρατής ανέβηκε μαζί με τους συντρόφους του το φαράγγι της Κακιάς Λαγκάδας. Παρατήρησε προσεχτικά τα τείχη που περιέκλειαν την πόλη και αφού εντόπισε τα αδύνατα σημεία, από τα οποία θα μπορούσε να εισχωρήσει στο εσωτερικό, οργάνωσε την επίθεση του.
Στη συνέχεια, με διαταγή του, το πλήρωμα σκότωσε 7.000 αμάχους, ενώ πούλησε και πολλούς από τους αιχμαλώτους στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Από τότε προέκυψε και το συνηθισμένο επίθετο «Σκλάβος» στα Κύθηρα. Πολλοί από τους κατοίκους που αρνήθηκαν να παραδοθούν και να πέσουν στα χέρια των πειρατών, πήδηξαν στο γκρεμό και σκοτώθηκαν. Έτσι εξηγούνται οι ανθρώπινοι σκελετοί που έχουν βρεθεί στο φαράγγι. Λέγεται, πως όσοι κάτοικοι γλίτωσαν από τη μανία των πειρατών, συγκέντρωσαν χρήματα, προκειμένου να τους τα δώσουν και να εξαγοράσουν την ελευθερία των συμπατριωτών τους. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν επιβεβαιώνεται από τις ιστορικές πηγές.
Με το πέρασμα των χρόνων, το νησί γνώρισε πολλούς κατακτητές. Καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1715, αλλά παρέμεινε στην Δημοκρατία της Βενετίας μέχρι και τη διάλυση της, το 1797. Ένα χρόνο αργότερα, το νησί πέρασε στα χέρια των Γάλλων, οι οποίοι επέβαλαν το δημοκρατικό πολίτευμα και φύτεψαν το λεγόμενο «δέντρο της ελευθερίας» στην πλατεία του Εσταυρωμένου στη Χώρα. Το 1799, πολιορκήθηκε και καταλήφθηκε από τους Ρώσους, οι οποίοι τότε είχαν συμμαχήσει με τους Τούρκους για να καταλάβουν τα Επτάνησα. Με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης, τα Κύθηρα έγιναν τμήμα της ημιαυτόνομου Επτανήσου Πολιτείας με την εξής προϋπόθεση: να διατηρηθούν τα προνόμια των ευγενών. Οι αγρότες και οι χωρικοί εξαγριώθηκαν με τον όρο και εξεγέρθηκαν, σκοτώνοντας μερικούς από τους πιο ισχυρούς και πλούσιους ευγενείς του νησιού. Η ταραχώδης αυτή περίοδος έχει μείνει στην ιστορία ως η «περίοδος της αναρχίας». Το 1803, η Γερουσία των Επτανήσων έστειλε στρατεύματα και με επικεφαλής τον Ευστάθιο Μεταξά, επιβλήθηκε η τάξη. Όσοι είχαν λάβει μέρος στην εξέγερση συνελήφθησαν, καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν το 1805.
Όταν η Επτάνησος Πολιτεία διαλύθηκε με την Συνθήκη του Τιλσίτ το 1807, τα Επτάνησα καθώς και τα Κύθηρα πέρασαν στους Άγγλους, οι οποίοι έκαναν πολλά έργα στο νησί, παρά το γεγονός ότι καταπίεζαν τους κατοίκους. Δημιουργήθηκαν δρόμοι, γέφυρες, σχολεία, έργα ύδρευσης και λοιμοκαθαρτήρια. Επίσης κατασκευάστηκαν και οι περίφημοι φάροι, ύψους 25 μέτρων, στο Μουδάρι και το Καψάλι. Εξαιτίας της αγγλικής διοίκησης και των κινήτρων που παρείχε, τα Κύθηρα αποτέλεσαν και καταφύγιο για πολλούς αγωνιστές του 1821, όπως ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Το νησί ενώθηκε με την Ελλάδα το Μάιο του 1864. Οι πληροφορίες είναι από την Μηχανή του Χρόνου...
Ο ερειπωμένος ναός του Προδρόμου στις Αμμούτσες (κοντά στα Καστρισιάνικα), στην περιοχή του αεροδρομίου που μαρτυρείται το 17 ο αι. Στον τοίχο σώζεται μια σημείωση του 1948 από κάποιο ιερέα Φριλίγκο, που μας θυμίζει τους αντιγραφείς του Μεσαίωνα. «Η χείρ μου θα μεταβληθή σε χώμα, η δε υπογραφή μου θα μήνη στον αιώνα! π. Ευ. Φριλίγκος». Η αιώνια πάλη του ανθρώπου με το χρόνο!
62 36° 17.675’n 23° 01.538’e Φρεάτσι ναός Αγίου Γεωργίου στο εγκαταλελειμμένο χωριό.
Φρεάτσι μικρό εγκαταλελειμμένο χωριό – κατούνα (6,6 χλμ. 13’) x 2 από τα Καστρισιάνικα, σε κακό χωματόδρομο σε ένα μικρό οροπέδιο με θέα στη θάλασσα, στην ευθεία του αεροδρομίου.
63 36° 16.548’n 22° 59.951’e ερείπια Άγιου Γιάννη στις Αμμούτσες
64 36° 16.882’n 23° 00.314’e Άγιος Βλάσης και Παναγία στα 5 Πηγάδια στις Αμμούτσες (περιοχή με άμμο και κοχύλια) κοντά στο αεροδρόμιο. Συγκρότημα οπό 2 ναούς. Ὁ Άγιος Βλάσης είναι μονόχωρος με 2 κόγχες, καμαροσκέπαστος με βυζαντινές τοιχογραφίες του 13ου αιώνα. Η Παναγία είναι ναός μονόχωρος καμαροσκέπαστος με 2 κόγχες και βυζαντινές τοιχογραφίες του 13ου και μεταβυζαντινές του 17ου αιώνα.
Ο χωματόδρομος φτάνει μέχρι το ξωκλήσι και γυρίζει γύρω από αυτό.
Στις Αμμούτσες (περιοχή κοντά στο Αεροδρόμιο) έχει βρεθεί ολόκληρος λόφος, που σύμφωνα με επιστημονική άποψη, έχει απολιθώματα των οποίων η ηλικία ξεπερνά τα εννέα εκατομμύρια χρόνια.
Αεροδρόμιο. Το 1ο που κατασκευάστηκε σε ελληνικό νησί (1968) με πρωτοβουλία και χρήματα των κατοίκων.
65 36° 15.997’n 23° 02.212’e μνημείο Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
66 36° 15.395’n 23° 03.723’e Μονή Αγίας Μόνης (1840) φρουριακής κατασκευής. Θέα.
Ο ναός είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Οι ντόπιοι λένε πως ο Κολοκοτρώνης είχε τάξει στην Παναγία, ότι αν νικήσει η ελληνική επανάσταση, θα γυρίσει και θα βοηθήσει την ανοικοδόμησή του. Η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε από κάποιον βοσκό το 1766 και έχει την μορφή της Παναγίας στην μια πλευρά και από την άλλη την μορφή του Αγίου Γεωργίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου